Bijzonder onderwijs

Het bijzonder onderwijs is een vorm van onderwijs in Nederland voor scholen met een specifieke religieuze, levensbeschouwelijke of pedagogische grondslag. Een dergelijke school wordt niet bestuurd door de overheid maar door een stichting of een vereniging. Deze scholen zijn meestal opgezet door particulieren of levensbeschouwelijke instanties, waarbij de bekostiging via de overheid plaatsvindt. Scholen die van ouds her bestuurd werden door de gemeente, vallen onder het openbaar onderwijs. Maar ook die hebben na 2006 vaak ook eigen besturen gekregen.

Schooltypen in het bijzonder onderwijs:

• Christelijk onderwijs
  • Katholiek onderwijs: het katholiek onderwijs wordt geregeld door het Algemeen Reglement voor het Katholiek Onderwijs (ARKO). Hierin wordt ook de bevoegdheid van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR) geregeld.
  • Protestants onderwijs
    • Algemeen "Christelijk" onderwijs
    • Evangelisch onderwijs
    • Reformatorisch onderwijs
    • Gereformeerd onderwijs
      • Gereformeerd Vrijgemaakt onderwijs
  • Interconfessioneel onderwijs
• Hindoeïstisch onderwijs
• Islamitisch onderwijs
• Joods onderwijs
• Humanistisch onderwijs

Algemeen bijzonder onderwijs

Naast onderwijs op religieuze basis, bestaat er neutraal algemeen bijzonder onderwijs. Dit is vergelijkbaar met openbaar onderwijs. Een school op algemeen bijzondere grondslag is een openbare school met een eigen bestuur. Vroeger waren alle overheidsscholen openbare scholen. Met de komst van de algemeen bijzondere scholen is dat veranderd. Inmiddels vallen alle scholen in Nederland onder bestuursstichtingen. Ook het openbaar onderwijs is inmiddels niet meer alleen een zaak van de overheid. Alle scholen die voldoen aan de onderwijs-eisen van de overheid, worden tegenwoordig door de overheid bekostigd. Alle scholen, ongeacht of ze bijzonder, algemeen bijzonder of openbaar zijn, bieden onderwijs dat georganiseerd is op basis van een onderwijskundige methode:

• Methodisch klassikaal
• Daltononderwijs
• Democratisch onderwijs
• Ervaringsgericht onderwijs
• Freinetonderwijs
• Iederwijs
• Jenaplanonderwijs
• Montessorionderwijs
• Ontwikkelingsgericht onderwijs
• TOM-onderwijs: Team Onderwijs op Maat
• Van der Huchtonderwijs
• Vrijeschoolonderwijs

Bijzonder onderwijs moet je dus niet verwarren met Speciaal onderwijs, want dat zijn scholen waar les wordt gegeven aan leerlingen met een handicap. Ook die scholen kunnen of bijzonder, of openbaar onderwijs zijn.