Henrietta Swan Leavitt: verschil tussen versies
(Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Sjabloon:Infobox wetenschapper |afbeelding = Henrietta_Swan_Leavitt.jpg |ander formaat = |onderschrift = Henrietta Swan Leavitt |volledige naam = |bijnaa...') |
k |
||
| (4 tussenliggende versies door een andere gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 16: | Regel 16: | ||
|bekend = de relatie tussen de periode en de helderheid van [[cepheïden]] | |bekend = de relatie tussen de periode en de helderheid van [[cepheïden]] | ||
}} | }} | ||
| − | '''Henrietta Swan Leavitt''' werd geboren in Lancaster, op 4 juli 1868. Ze overleed in Cambridge ([[Massachusetts]]), op 12 december 1921. Ze was een [[ | + | '''Henrietta Swan Leavitt''' werd geboren in Lancaster, op 4 juli 1868. Ze overleed in Cambridge ([[Massachusetts]]), op 12 december 1921. Ze was een [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] [[astronoom]] uit Massachusetts. Ze ontdekte een relatie tussen de helderheid van [[cepheïden]] (veranderlijke sterren) en de periode waarin hun helderheid schommelt. Hiermee legde ze een relatie vast, die andere astronomen de mogelijkheid zou geven om afstanden in de kosmos te bepalen. |
Ze behaalde haar bachelor graad bij de Society for the Collegiate Instruction of Women (het latere Radcliffe College) van de Harvard-universiteit in 1892. Ze bleek heel goed in [[wiskunde]] te zijn. Daarna werd ze ziek tijdens een reis door Europa wat er uiteindelijk toe leidde dat ze voorgoed doof werd. | Ze behaalde haar bachelor graad bij de Society for the Collegiate Instruction of Women (het latere Radcliffe College) van de Harvard-universiteit in 1892. Ze bleek heel goed in [[wiskunde]] te zijn. Daarna werd ze ziek tijdens een reis door Europa wat er uiteindelijk toe leidde dat ze voorgoed doof werd. | ||
| + | [[Bestand:Stellar Classification Chart.png|miniatuur|Sterren klassificatie op kleur]] | ||
| + | In 1895 kwam ze als vrijwilliger werken op de [[sterrenwacht]] van de [[Harvard-universiteit]]. Ze maakte er deel uit van het team vrouwelijke zogenaamde computers (rekenaars), later bekend als de Harvard Computers. | ||
| − | + | De sterrenwacht maakte duizenden foto's van de hemel, en de opdracht van het team was om van elke ster de helderheid, kleur en plek te bepalen. Leavitt zelf moest vooral op zoek gaan naar veranderlijke sterren en de wisselingen in helderheid vastleggen. Leavitt ontdekte meer dan 2400 sterren die niet altijd even helder waren. Ze ontdekte ook dat deze veranderingen in de ster zelf zaten en niet door de [[dampkring]] van de [[aarde (planeet)|aarde]]. Ze wist een relatie te vinden tussen de helderheid en variatieperiode van de cepheïden. Door het licht van 25 zulke sterren met elkaar te vergelijken ontdekte ze dat de absolute helderheid afhankelijk is van de duur van de lichtschommeling: hoe helderder, hoe langer de periode. Met een wiskundige relatie (rekenformule) kon Leavitt nu twee willekeurige cepheïden met elkaar vergelijken en hun relatieve afstand tot de aarde bepalen. Later kon men (o.a. [[Edwin Hubble]]) voortaan ook de werkelijke afstanden bepalen. Haar baas [[Edward Charles Pickering]], vond haar resultaten wel belangrijk en publiceerde het in 1912 onder zijn eigen naam, waarbij hij slechts een opmerking maakte dat Miss Leavitt het een en ander had voorbereid. | |
| + | |||
| + | Omdat cepheïden erg helder zijn, kan men ze ook nu nog ontdekken in andere [[sterrenstelsel]]s en zo de afstand naar dat stelsel bepalen. | ||
| + | |||
| + | Ze bleef haar leven in dienst stellen van Harvard en sterren totdat ze in 1921 overleed aan kanker. | ||
| + | |||
| + | [[Categorie:Amerikaans astronoom]] | ||
Huidige versie van 24 mei 2025 om 09:09
| Wetenschapper | |||
| |||
| Henrietta Swan Leavitt | |||
| Persoonlijke info | |||
|---|---|---|---|
| Geboren | 4 juli 1868 | ||
| Geboorteplaats | Lancaster | ||
| Geboorteland | .svg){kind=small} Verenigde Staten
| ||
| Overleden | 12 december 1921 | ||
| Overleden te | Cambridge (Massachusetts) | ||
| Bekend van | |||
| Vakgebied | Astronomie | ||
| Bekend van | de relatie tussen de periode en de helderheid van cepheïden | ||
| |||
Henrietta Swan Leavitt werd geboren in Lancaster, op 4 juli 1868. Ze overleed in Cambridge (Massachusetts), op 12 december 1921. Ze was een Amerikaanse astronoom uit Massachusetts. Ze ontdekte een relatie tussen de helderheid van cepheïden (veranderlijke sterren) en de periode waarin hun helderheid schommelt. Hiermee legde ze een relatie vast, die andere astronomen de mogelijkheid zou geven om afstanden in de kosmos te bepalen.
Ze behaalde haar bachelor graad bij de Society for the Collegiate Instruction of Women (het latere Radcliffe College) van de Harvard-universiteit in 1892. Ze bleek heel goed in wiskunde te zijn. Daarna werd ze ziek tijdens een reis door Europa wat er uiteindelijk toe leidde dat ze voorgoed doof werd.
In 1895 kwam ze als vrijwilliger werken op de sterrenwacht van de Harvard-universiteit. Ze maakte er deel uit van het team vrouwelijke zogenaamde computers (rekenaars), later bekend als de Harvard Computers.
De sterrenwacht maakte duizenden foto's van de hemel, en de opdracht van het team was om van elke ster de helderheid, kleur en plek te bepalen. Leavitt zelf moest vooral op zoek gaan naar veranderlijke sterren en de wisselingen in helderheid vastleggen. Leavitt ontdekte meer dan 2400 sterren die niet altijd even helder waren. Ze ontdekte ook dat deze veranderingen in de ster zelf zaten en niet door de dampkring van de aarde. Ze wist een relatie te vinden tussen de helderheid en variatieperiode van de cepheïden. Door het licht van 25 zulke sterren met elkaar te vergelijken ontdekte ze dat de absolute helderheid afhankelijk is van de duur van de lichtschommeling: hoe helderder, hoe langer de periode. Met een wiskundige relatie (rekenformule) kon Leavitt nu twee willekeurige cepheïden met elkaar vergelijken en hun relatieve afstand tot de aarde bepalen. Later kon men (o.a. Edwin Hubble) voortaan ook de werkelijke afstanden bepalen. Haar baas Edward Charles Pickering, vond haar resultaten wel belangrijk en publiceerde het in 1912 onder zijn eigen naam, waarbij hij slechts een opmerking maakte dat Miss Leavitt het een en ander had voorbereid.
Omdat cepheïden erg helder zijn, kan men ze ook nu nog ontdekken in andere sterrenstelsels en zo de afstand naar dat stelsel bepalen.
Ze bleef haar leven in dienst stellen van Harvard en sterren totdat ze in 1921 overleed aan kanker.