Gebruiker:Mike1023/Kladblok

Een kaart met de gemeenschappen en regio's van België. Deze bestuurslaag is het gevolg van de verschillende staatshervormingen.

In de Belgische politiek en geschiedenis wordt het woord staathervorming gebruikt voor grote wijzigingen van de grondwet. Hierbij veranderde België van een eenheidsstaat in een federatie met drie gewesten en drie gemeenschappen. Dat proces wordt ook wel de federalisering van België genoemd.

Strikt genomen vonden er zes staatshervormingen plaats in de periode tussen 1970 en 2011. België had oorspronkelijk één landelijke regering met één parlement. Sindsdien zijn taken overgedragen aan regionale parlementen en regeringen, vanwege de spanningen tussen Vlamingen en Franstalige Belgen. Desondanks vonden er voor 1970 al enkele kleinere staatshervormingen plaats. De belangrijkste staatshervorming was het Sint-Michielsakkoord van 1993 (de vierde staatshervorming), waarbij België officieel een federatie werd.

Staatshervormingen spelen een rol in de Belgische politiek, voornamelijk tijdens verkiezingen. Sommige partijen willen de regionale parlementen nog meer macht geven, terwijl andere partijen juist taken aan de federale overheid willen overdragen.

Voorgeschiedenis

De Gelijkheidswet van 1898

België werd in 1830 opgericht als eenheidsstaat. Dat betekent dat België één regering met één parlement had. Onder die bestuurslaag zaten direct de provincies (toentertijd nog negen provincies). In 1830 was het Frans de enige officiële taal van België. Dat had verschillende redenen. Ten eerste, sprak de Vlaamse bovenklasse Frans waardoor zij het de Waalse bovenklasse vaak Frans praatten. Ten tweede, was het Nederlands niet gestandaardiseerd. Er zaten zeer grote verschillen tussen de verschillende Vlaamse dialecten. Ten derde, was de Belgische Revolutie gericht tegen de Nederlandse koning Willem I, waardoor er anti-Nederlandse sentimenten waren in België. Hierdoor werkte de Belgische overheid bijna volledig in het Frans. Ook waren scholen vaak Franstalig. De Belgische hoofdstad Brussel was oorspronkelijk grotendeels Nederlandstalig, maar werd tijdens de 19e eeuw verfranst.

Deze situatie leidde tot het ontstaan van de Vlaamse Beweging in de 19e eeuw. De Vlaamse Beweging wilde de Vlaamse taal en cultuur promoten. In 1898 leidde dat tot de invoering van de Gelijkheidswet, waarbij het Nederlands een officiële taal werd naast het Frans. Vanaf 1883 kreeg het Nederlands al een belangrijkere rol in het Vlaamse secundaire onderwijs. In 1930 werd de Universiteit Gent de eerste Nederlandstalige universiteit. Deze taalwetten kunnen gezien worden als de voorlopers van de staatshervormingen.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden er ook spanningen op cultureel en sociaal-economisch vlak. Voor Vlaanderen waren vooral culturele zaken een kwestie. Zo wilde men de Katholieke Universiteit Leuven officieel Nederlandstalig maken. In Wallonië speelden de sociaal-economische zaken een rol. Vlamingen vormen namelijk een meerderheid in België. Hierdoor zouden in theorie regeringen kunnen ontstaan volledig uit Vlamingen bestaan. De Walen vreesden dat hierdoor economisch en sociaal beleid werd doorgevoerd dat slecht voor Wallonië zou zijn. Zowel in Vlaanderen als Wallonië kwamen hierdoor regionalistische partijen op, zoals Volksunie in Vlaanderen en Front démocratique des francophones (FDF) en Rassemblement Wallon (RW) in Wallonië.

In 1962 werd ook de taalgrens vastgesteld, waardoor de exacte grens tussen Nederlandse en Franse gebieden duidelijk werd. Ook ontstonden faciliteitengemeenten aan deze grens.