|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| | {{award}} | | {{award}} |
| − | __NOEDITSECTION__
| + | '''Amerikaans-Samoa''' is een [[land|territorium]] van de [[Verenigde Staten]]. |
| − | {{Sjabloon:Amerikaans-Samoa}}
| + | {{beg}} |
| − | | |
| − | '''Amerikaans-Samoa''' is een [[land|territorium]] van de [[Verenigde Staten]]. De [[hoofdstad]] is [[Pago Pago]]. Het land is niet onafhankelijk. Het [[eiland]] word als sinds ongeveer 1000 [[Voor Christus|v. Christus]] bewoond, dus al ruim 3000 jaar. [[Samoa]] is het westelijke deel van de eilandengroep bij Amerikaans-Samoa. Samoa is wél onafhankelijk. Amerikaans-Samoa dus niet, en beslaat alleen het oostelijke deel van de [[eiland]]engroep. | |
| − | | |
| − | == Bevolking ==
| |
| − | Amerikaans-Samoa heeft 65.628 inwoners. Dat is niet zoveel, maar Amerikaans-Samoa heeft dan ook maar een klein oppervlakte: 199 [[km²]]. Iemand die woont in Amerikaans-Samoa noem je meestal een Samoaan. De [[taal]] is het [[Samoaans]], dat door 370.000 mensen gesproken wordt, dus niet alleen in Amerikaans-Samoa, maar ook in [[Samoa]].
| |
| − | | |
| − | === Steden ===
| |
| − | [[Afbeelding:Amerikaans-Samoa vlag.svg.png|thumb|De [[vlag]] van Amerikaans-Samoa.]]
| |
| − | Enkele grote [[stad|steden]]/dorpen zijn:
| |
| − | * [[Pago Pago]] (''10.640 inwoners'')
| |
| − | * [[Vaitogi]] (''1500 inwoners'')
| |
| − | * [[Leone (plaats)|Leone]] (''4556 inwoners'')
| |
| − | * [[Atu'u]] (''? inwoners'')
| |
| − | | |
| − | === Demografie ===
| |
| − | [[Afbeelding:Bevolkingspiramide A-S.png|300px|left|thumb|De bevolkingspiramide van Amerikaans-Samoa.]]
| |
| − | Amerikaans-Samoa heeft ongeveer 65.000 inwoners, waarvan ongeveer 95% op het hoofdeiland (''grootste eiland'') , [[Tutuila]], woont.
| |
| − | | |
| − | 91,6% van de Samoanen is half-[[Samoa]]ans, 2,8% is [[Azië|Aziatisch]], 1,1% is blank (vooral [[Europa|Europeaan]]), 4,2% gemengd, en 0,3% komt ergens anders vandaan. 90.6% van de inwoners spreekt [[Samoaans]] als [[moedertaal]] (bijna hetzelfde als het [[Hawaiiaans]] en andere ''[[Polynesië|Polynetische]]'' [[taal|talen]]), 2.9% [[Engels]], 2.4% Tongaans, en 4,1% spreekt een andere [[taal]] dan de talen die net genoemd zijn als moedertaal. De meeste mensen zijn tweetalig (spreken twee talen). Amerikaans-Samoa is voor het grootste deel [[Christendom|Christelijk]].
| |
| − | Amerikaans-Samoa heeft maar één [[postcode]]: ''96799''. Het land heeft 29 [[school|scholen]], 23 basisscholen en 6 [[middelbare school|middelbare scholen]] die alle 29 van de regering zijn.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | === Nationaliteit ===
| |
| − | Mensen die geboren zijn op Amerikaans–Samoa, met uitzondering van ''Swains Island'', hebben de [[Amerika]]anse [[nationaliteit]], maar zijn geen Amerikaanse staatsburgers, tenzij een van hun ouders Amerikaans staatsburger is. Ondanks dat ze de Amerikaanse nationaliteit hebben, mogen Amerikaans Samoanen niet stemmen in [[president]]sverkiezingen van Amerika, maar ze mogen wel vrij reizen door Amerika.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | == Volkslied ==
| |
| − | {{zie artikel|Zie [[Volkslied van Amerikaans-Samoa]] voor het hoofdartikel van dit onderwerp.}}
| |
| − | Het [[volkslied]] van Amerikaans-Samoa heet "''America Samoa''". Hieronder staat een gedeelte van het lied.
| |
| − | | |
| − | ''Tautua ma ponou I lou Malo'' <br/>
| |
| − | ''la maniua ia ulu ola'' <br/>
| |
| − | ''Amerika Samoa'' <br/>
| |
| − | ''Ole Malo ole sa'olotoga'' <br/>
| |
| − | ''Soifua ma ia maniua'' <br/>
| |
| − | ''Teine Samoa'' <br/>
| |
| − | == Cultuur ==
| |
| − | === Godsdienst ===
| |
| − | [[Afbeelding:Troy Polamalu.jpg|thumb|Troy Polamalu, een bekende American-footballer.]]
| |
| − | Volgens de World Christian Database is 98.3% van de bevolking [[Christendom|Christelijk]], 0.7% [[agnosticisme|agnostisch]], 0.4% [[China|Chinees]] Universalist, 0.3% [[Boeddhisme|Boeddhist]] en 0.3% [[Baha'i]].
| |
| − | | |
| − | === Sport ===
| |
| − | Populaire [[sport]]en in Amerikaans Samoa zijn [[basketbal]], [[American football]] en [[honkbal]]. [[Voetbal]] is niet zo populair, en het nationaal voetbalteam van Amerikaans-Samoa is een van de zwakste van de [[wereld]]. Ze verloren op 11 [[april]] [[2001]] met '''31-0''' van [[Australië]], wat een [[wereldrecords|internationaal record]] is.
| |
| − | | |
| − | Ongeveer 30 [[Samoa]]nen, waarvan veel afkomstig van Amerikaans-Samoa, spelen momenteel in de ''National Football League'', de nationale American football-competitie van de [[Verenigde Staten]]. Een artikel van een [[Amerika]]ans bedrijf uit [[2002]] schatte dat de kans dat een Samoaanse [[man]] (een Amerikaanse Samoaan, of een Samoaan die in de Verenigde Staten woont) in de ''NFL'' speelt, 40 keer zo groot is als de kans dat een niet-Samoaanse Amerikaan in diezelfde competitie speelt. [[Troy Polamalu]], die speelt bij de ''Pittsburgh Steelers'' is waarschijnlijk de meest bekende Samoaan in de ''NFL''.
| |
| − | | |
| − | == Economie ==
| |
| − | [[Afbeelding:Tonijninblikkerij.jpg|250px|thumb|Eén van de twee tonijninblikkerijen.]]
| |
| − | De werkgelegenheid (plaats en tijd om te werken voor de bevolking) in Amerikaans-Samoa kan ruwweg verdeeld worden in drie groepen van ongeveer ieder 5.000 werknemers: de ''publieke sector'', de twee tonijninblikkerijen die het land rijk is, en de rest van de ''private sector''.
| |
| − | | |
| − | Er zijn maar een paar werknemers in dienst van de Amerikaanse overheid aanwezig in Amerikaans-Samoa. Ook is er geen [[leger]]personeel aanwezig, met uitzondering van wat kustwachtpersoneel, maar wanneer er een [[oorlog]] komt, heb je daar natuurlijk niets aan.
| |
| − | | |
| − | Een groot deel van de werknemers werkzaam in de publieke sector werkt voor de Amerikaans–Samoaanse overheid. De twee tonijninblikkerijen (''StarKist'' en ''Samoa Packing'') exporteren jaarlijks ingeblikte [[tonijn]] ter waarde van honderden [[miljoen]]en dollars.
| |
| − | | |
| − | == Bestuurlijke indeling ==
| |
| − | ===Gouverneur===
| |
| − | Togiola Tulafono is de [[gouverneur]] (''baas'') van Amerikaans-Samoa. Hij regelt de belangrijkste zaken in het land.
| |
| − | ===Districten===
| |
| − | Amerikaans Samoa is ingedeeld in drie [[district|districten]] (''districts'') en twee atollen . De districten en de atollen zijn op hun beurt weer ingedeeld in 16 [[gemeente]]s (''counties''), die ingedeeld zijn in 74 [[dorp]]en (''villages''). [[Pago Pago]], de hoofdstad van het [[land]], is een van de grootste dorpen van Amerikaans-Samoa, en ligt aan de oostkust van het eiland [[Tutuila]], in het ''Ma'oputasi County district''. Fagatogo word in de grondwet van Amerikaans Samoa vermeld als zetel van de regering, maar is niet de [[hoofdstad]].
| |
| − | | |
| − | == Geschiedenis ==
| |
| − | [[Afbeelding:Kaart A-S.jpg|left|thumb|Oude kaart van Amerikaans-Samoa.]]
| |
| − | Amerikaans-Samoa is al ongeveer 3000 [[jaar]] bewoond. De eerste nederzetting werd waarschijnlijk gesticht in 1000 [[voor Christus|v. Chr.]] De geschiedenis van de oost-Samoaanse [[eiland]]en (nu dus Amerikaans-Samoa) is niet te voorkomen verbonden met die van de west-Samoaanse eilanden (nu dus [[Samoa]]). De geschiedenis van de Manu'a-eilanden, een eilandengroep die deel uitmaakt van Amerikaans-Samoa en die bestuurd werden door de Tui Manu'a dynastiën, gaat ver terug, en is verbonden met de geschiedenis van [[Fiji]], [[Tonga]] en de [[Cookeilanden]], de [[Tokelau-eilanden]], en verschillende andere eilandengroepen in de [[Stille Oceaan]], die allemaal onder Manu'aanse heerschappij zijn geweest. Tu'i Manu'a van Manu'a overheersten een groot deel van de Stille Oceaan, met ook Tonga.
| |
| − | | |
| − | === Kolonisatie ===
| |
| − | [[Afbeelding:NP A-S.jpg|thumb|Een nationaal park in Amerikaans-Samoa.]]
| |
| − | Samoa werd ontdekt door [[Europa|Europese]] ontdekkingsreizigers in de 18e [[eeuw]]. [[Walvis]]vaarders in de Stille Oceaan gebruikten de natuurlijke [[haven]] van het Samoaanse eiland [[Tutuila]], omdat zij deze baai als een perfecte landingsplaats beschouwden. Deze haven kreeg later ook de belangstelling van de [[Verenigde Staten]]. Na verschillende internationale meningsverschillen over de eilanden werd de archipel in 1899 verdeeld tussen het ''Duitse Rijk'' (wiens gedeelte later de onafhankelijke natie [[Samoa]] werd) en de Verenigde Staten (waarvan zijn gedeelte het tegenwoordige Amerikaans-Samoa werd).
| |
| − | | |
| − | | |
| − | === Tweede Wereldoorlog ===
| |
| − | Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] waren er meer mariniers op Amerikaans–Samoa dan ''autochtone'' inwoners. Dit was van grote invloed op het dagelijks leven. Jongeren in Samoa van 14 jaar en ouder werden getraind door het legerpersoneel om te dienen in het leger. Veel andere Samoanen werkten in die tijden ook in het [[leger]], vaak als [[ziekenhuis|medisch]] personeel, maar ook op andere posten, zoals reparateur of [[radio]]bediende. Tijdens diezelfde [[oorlog]] diende [[Pago Pago]] (de tegenwoordige hoofdstad van het land) als een belangrijke marinebasis in de [[Stille Oceaan]].
| |
| − | | |
| − | === Zelfbestuur ===
| |
| − | Als marinebasis werd Amerikaans-Samoa tot 1951 bestuurd door de zogenaamde ''United States Department of the Navy'' (de marine). In 1967 kreeg Amerikaans-Samoa haar eigen grond[[wet]]. Sinds dat moment is Amerikaans–Samoa er op verschillende punten op vooruit gegaan. Scholen en voorzieningen als bruggen en leidingen werden verbeterd. Zo werd het [[weg|wegennet]] uitgebreid, en werden er [[school|scholen]], een [[ziekenhuis]], een [[vliegveld]] en [[hotel]]s gebouwd. Binnen een paar jaren werd ook (deels) de Amerikaanse ''way of life'' (enorme snelweg) ''geadopteerd''.
| |
| − | | |
| − | ===Aardbeving van 2009===
| |
| − | {{zie artikel|Zie ook [[Aardbeving Samoa-eilanden 2009|hier]].}}
| |
| − | Op 29 [[september]] [[2009]] werd Amerikaans-Samoa getroffen door een [[aardbeving]] met een [[schaal van Richter]] van 8,0. De beving veroorzaakte een [[tsunami]] met als gevolg dat 150 mensen de [[dood]] vonden, en enkele honderden anderen gewond raakten.
| |
| − | | |
| − | == Weetjes ==
| |
| − | * Wist je dat op een Samoaans [[auto|kentekenbord]] een [[palmboom]] staat? (''Kijk maar in de Fotogalerij!'')
| |
| − | * Wist je dat Amerikaans-Samoa al meer dan 3.000 jaar wordt bewoond?
| |
| − | | |
| − | == Fotogalerij ==
| |
| − | <gallery>
| |
| − | Afbeelding:Locatie Amerikaans-Samoa.gif|Locatie van Amerikaans-Samoa.
| |
| − | Afbeelding:Amerikaans-Samoa kentekenbord.jpg|Een kentekenbord van een [[auto]] in Amerikaans-Samoa.
| |
| − | Afbeelding:Amerikaans-Samoa vlag.svg.png|De vlag.
| |
| − | Afbeelding:Amerikaans-Samoa wapen.png|Het wapen.
| |
| − | Afbeelding:Kaart A-S.jpg|Oude kaart van Amerikaans-Samoa.
| |
| − | Afbeelding:Villages A-S.png|Overzicht van de ''villages'' (dorpen) van A-S.
| |
| − | Afbeelding:Bevolkingspiramide A-S.png|Bevolkingspiramide.
| |
| − | Afbeelding:NP A-S.jpg|Nationaal park in Amerikaans-Samoa. Mooi hè?
| |
| − | </gallery>
| |
| − | ==Zie ook==
| |
| − | * [[Samoa]]
| |
| − | {{Navigatie landen Oceanië}} | |
| − | {{wikipedia|http://nl.wikipedia.org/wiki/Amerikaans-Samoa}}
| |
| − | [[Categorie:Landen]] [[Categorie:Amerikaans-Samoa| ]]
| |
