Amerikaans-Samoa
| Amerikaans-Samoa American Samoa Amerika Sāmoa
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Pago Pago |
| Aantal inwoners | 49.710 (2020) |
| Oppervlakte | 199 km² |
| Regeringsvorm | Overzees gebied van de VS |
| President | Joe Biden (sinds 2020) |
| Gouverneur | Lemanu Peleti Mauga (D) |
| Godsdienst | Christendom (98,3%) Overig (1,7%) |
| Taal | Engels (English) Samoaans (Gagana Samoa) |
| Munteenheid | Amerikaanse dollar |
| Volkslied | Amerika Samoa |
| Landcode | ASM |
Portaal  Verenigde Staten
| |
.svg)
Amerikaans-Samoa (soms ook Oost-Samoa genoemd) is een territorium van de Verenigde Staten. Dit betekent dus dat Amerikaans-Samoa geen onafhankelijk land is. Amerikaans-Samoa ligt in de Grote Oceaan. In het noorden ligt Tokelau, in het oosten de Cookeilanden, in het zuiden Niue, in het westen Tonga en in het noordwesten ligt het land Samoa. Op Amerikaans-Samoa wonen zo'n 46.000 mensen en de hoofdstad is Pago Pago.
De eilandengroep wordt als sinds ongeveer 1000 v. Christus bewoond. Het eiland werd in de 18e eeuw ontdekt door de Nederlanders, maar werd eigenlijk met rust gelaten. Pas in de 19e eeuw begonnen Britten en Amerikanen zich op het eiland te vestigen. De Duitsers probeerden Amerikaans-Samoa te koloniseren in 1889, maar hun poging mislukte door de komst van een orkaan. Uiteindelijk verdeelden de Verenigde Staten en Duitsland Samoa in tweeën. De Amerikanen kregen hierdoor in 1900 Amerikaans-Samoa, terwijl de Duitsers het eiland Samoa kregen (wat nu onafhankelijk is). Amerikaans-Samoa Speelde tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol door de strategische ligging. Op de eilandengroep is dan ook een militaire basis.
Amerikaans-Samoa bestaat uit drie bewoonde eilanden (Tutuila, Ofu-Olosega en Ta'ū) en wat kleinere atollen. De cultuur is vrijwel gelijk aan dat van Samoa. De meeste inwoners van de eilanden zijn tweetalig; ze spreken zowel Engels als Samoaans. Hoewel Amerikaans-Samoa een Amerikaans territorium is zijn de inwoners geen Amerikaans staatsburger, terwijl dit bij andere Amerikaanse territoria wel het geval is.
Geschiedenis
Inheemse geschiedenis
De inwoners van Amerikaans-Samoa zijn verwant aan de andere volkeren in Polynesië, die al eeuwen op de eilanden voorkwamen. De Samoaanse cultuur is ook beïnvloed door de Polynesische cultuur. Ook vielen de mythes op het eiland onder de Polynesische mythologie. We weten weinig over de cultuur op de eilanden, aangezien er geen geschreven bronnen uit die tijd komen. Toch hebben we wel verhalen die steeds vertelt zijn van de jongere aan de oudere generatie. Hieruit blijkt dat de Samoanen een groot eilandenrijk hadden van Tonga tot Fiji, waaronder ook Tokelau en Tuvalu vielen. Dit wordt de Tui Manuʻa genoemd. Uit deze tijd zijn er overigens wel spullen overgebleven, zoals ceremoniële, gewoven matten, gereedschap van walvisbeenderen en basalt en sieraden gemaakt van schelpen en veren.
18e en 19e eeuw
De eerste Europeaan die de eilanden ontdekte was de Nederlander Jacob Roggeveen in 1722. Hij noemde de eilanden de Baumann-eilanden, naar een van de kapiteins op zijn schip. In 1768 werden de eilanden bezocht door de Fransman Louis-Antoine de Bougainville, die het de Îles des Navigateurs noemde. De Britse ontdekkingsreiziger James Cook voer langs de eilanden in 1773, maar bezocht ze niet. In 1789 bezocht de Fransman Le Perouse de eilanden, maar hier werd aangevallen door de bewoners. Hierbij werden verschillende leden van zijn bemanning vermoord. De ontdekkingsreiziger noemde het daarom de "bloedbad-eilanden". De eilanden werden in 1791 bezocht door de Britten, aangezien zij opzoek waren naar de bemanning van de HMS Bounty (deze bemanning woonde echter op de Pitcairneilanden).
De Rus Otto von Kotzebue bezocht de eilanden in 1824. In de jaren 1830 begonnen missionarissen naar Samoa te vertrekken om de bevolking te bekeren tot het christendom. Dit werd begonnen door de Brit John Williams, die dit ook deed op Tahiti en de Cookeilanden. Gedurende de 19e eeuw werden de eilanden bezocht door de Fransen, Britten, Amerikanen en Duitsers, die allemaal het christendom verspreidden en de haven van het eiland gebruikten. De eilanden werden gebruikt voor de jacht op walvissen en voedsel in te laden voor reizen.
De Duitse marine viel in 1889 Samoa binnen en vernietigde sommige Amerikaanse gebouwen op het eiland. Hierdoor zonden de Amerikanen oorlogsschepen naar Samoa, wat de Duitsers ook deden. Dit kon uitlopen op een grote zeeslag, maar nog voor een schot gelost werd kwam een grote orkaan voorbij. Deze orkaan verwoestte zowel de Amerikaanse als Duitse schepen. Hierop sloten de twee landen vrede, aangezien geen van de twee konden vechten.
Amerikaans territorium
Aan het einde van de 19e eeuw wilden veel landen eilanden in Oceanië bemachtigen, zo ook de Verenigde Staten en Duitsland. De Amerikanen en Duitsers sloten in 1899 een verdrag. Zij besloten de eilanden in tweeën te verdelen. De Amerikanen kregen het oostelijke deel (Amerikaans-Samoa) en de Duitsers het westelijke deel (Duits-Samoa). De Britten wilden eerst ook paar eilanden hebben, maar trokken zich later terug. In 1900 richtten de Amerikanen hun kolonie op Amerikaans-Samoa op. Amerikaans-Samoa werd officieel een territorium van de Verenigde Staten. In 1911 werd de marinebasis op de eilanden geopend.
_(14597079868).jpg)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog en Spaans griep was Amerikaans-Samoa een van de weinige plekken ter wereld die niet getroffen werd. Amerikaans-Samoa is namelijk enorm afgelegen. Doordat de gouverneur snel ingreep kwam de Spaanse griep nooit aan in Amerikaans-Samoa, aangezien ieder schip in quarantaine moest. Op West-Samoa daarentegen werd dit niet gedaan en meer dan 20% van de bevolking overleed daar. Op Amerikaans-Samoa raakte niemand besmet. In 1925 werd Swains Island officieel onderdeel van Amerikaans-Samoa.
Sinds de Tweede Wereldoorlog
Gedurende de Tweede Wereldoorlog speelde de marinebasis op de eilanden een belangrijke rol. De inwoners van de eilanden hebben ook meegevochten in de oorlog. Iedere man boven de 14 jaar oud werd opgeroepen.
In 1949 kreeg Amerikaans-Samoa een eigen parlement en sinds 1956 kunnen de inwoners hun eigen parlement kiezen. Amerikaans-Samoa heeft sinds 1967 een eigen grondwet.
Geografie
Landschap
Amerikaans-Samoa is een eilandengroep, die onderdeel is van de Samoa-eilanden. Amerikaans-Samoa beslaat het oostelijke deel van deze eilandengroep, terwijl buurland Samoa het westelijke deel beslaat. De twee delen worden soms nog steeds als West- en Oost-Samoa aangeduid, hoewel deze namen verouderd. Amerikaans-Samoa bestaat uit vier tot vijf bewoonde eilanden. Deze zijn weer in twee groepen te verdelen. In het westen ligt het hoofdeiland Tutuila met het kleinere eiland Aunu'u. In het oosten liggen de eilanden Ofu-Olosega en Ta'ū. Ofu-Olosega zijn technisch gezien twee aparte eilanden, maar ze zijn aan elkaar vastgegroeid tot één eiland. Hierdoor worden soms als twee eilanden en soms als één eiland gezien. Daarnaast zijn er nog twee atollen die onder Amerikaans-Samoa vallen, namelijk Rose Island en Swains Island. Swains Island was tot aan 2008 bewoond door een plantage-familie, maar heeft sindsdien geen vaste bewoners.
De eilanden zijn over het algemeen erg bosachtig met tropische regenwouden en grasvlakten. Ze hebben meestal een vulkaan en zijn daardoor ook erg heuvelachtig. Lata Mountain is met 970 meter de hoogste berg van de eilandengroep. Op de eilandengroep ligt het National Park of American Samoa. In de wateren om Amerikaans-Samoa zijn koraalriffen.
Grote steden
| Grootste steden van Amerikaans-Samoa | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Naam | Inwoners | |||||||||
| 1. | Tafuna | 7.988 | ||||||||
| 2. | Nu‘uuli | 4.991 | ||||||||
| 3. | Ili‘ili | 3.073 | ||||||||
| 4. | Pago Pago | 3.000 | ||||||||
| 5. | Pava‘ia‘i | 2.112 | ||||||||
| 6. | Faleniu | 1.953 | ||||||||
| 7. | Vaitogi | 1.921 | ||||||||
| 8. | Mapusagafou | 1.772 | ||||||||
| 9. | Leone | 1.598 | ||||||||
| 10. | Aua | 1.549 | ||||||||
Klimaat
Amerikaans-Samoa heeft te maken met een tropisch klimaat. Dit betekent dat de eilandengroep te maken heeft met hoge temperaturen gedurende het hele jaar. Amerikaans-Samoa heeft eigenlijk twee seizoenen, namelijk het regenseizoen en het droogteseizoen. Het regenseizoen duurt van december tot aan maart, terwijl het droogteseizoen duurt van april tot september. Overigens valt in het droogteseizoen ook veel regen, doordat Amerikaans-Samoa omgeven is door water. Toch valt in het droogteseizoen minder regen als in het regenseizoen. Er zijn weinig schommelingen in de temperatuur gedurende het jaar. De gemiddelde temperatuur op Amerikaans-Samoa ligt tussen de 27 en 28 °C. Op Amerikaans-Samoa kunnen tropische stormen en orkanen voorkomen.
Door klimaatverandering heeft Amerikaans-Samoa last van de stijging van de zeespiegel. Dit leidt tot meer overstromingen. Ook zorgt klimaatverandering voor hogere temperaturen, waardoor ziektes die door muggen voortgebracht worden zich makkelijker kunnen verspreiden.
Bevolking
Algemeen
Amerikaans-Samoa heeft zo'n 46.366 inwoners. Lang is het aantal inwoners van de eilanden gestegen en in 2009 hadden de eilanden nog 70.000 inwoners. Sindsdien is het aantal inwoners afgenomen doordat veel Amerikaans-Samoanen zijn verhuisd naar onder andere de Verenigde Staten voor beter werk. De meeste inwoners, namelijk 97%, woont op het hoofdeiland Tutuila. De inwoners van Amerikaans-Samoa zijn overigens technisch gezien geen Amerikaans staatsburger (citizen) maar national. Dit betekent dat de inwoners van de eilanden wel een Amerikaans paspoort hebben en vrij kunnen reizen, wonen en werken door de Verenigde Staten, maar zij kunnen zich niet verkiesbaar stellen als president, federaal rechter of werken als leraar in bepaalde staten. Amerikaans-Samoa is een bijzonder geval, aangezien de inwoners van andere Amerikaanse territoria (zoals Puerto Rico of Guam) wél Amerikaans staatsburger zijn. 65% van de bevolking is national, terwijl slechts 10% staatsburger is.
92% van de inwoners heeft een Oceanische migratieachtergrond. Hiervan is het grootste gedeelte Samoaans, maar een klein gedeelte komt uit Tonga of andere Oceanische eilanden. 3,6% van de bevolking heeft een Aziatische migratieachtergrond (voornamelijk uit de Filipijnen). Het overige gedeelte heeft een gemixte migratieachtergrond.
Taal
Er zijn twee officiële talen in Amerikaans-Samoa, namelijk Samoaans en Engels. De meeste inwoners spreken het Samoaans als moedertaal (zo'n 88%) en Engels als tweede taal. 3,9% van de inwoners spreekt het Engels als moedertaal en 2,7% spreekt Tongaans als moedertaal. De meeste inwoners kunnen zowel Engels als Samoaans.
Religie
98,3% van de inwoners van Amerikaans-Samoa is aanhanger van het christendom. Op de eilanden zijn verschillende christelijke stromingen, zoals de katholieke kerk, het methodisme en de Mormoonse Kerk. 59% van de inwoners is protestants, 19% katholiek en 19% hangt aan andere vorm van het christendom aan. 1% van de bevolking heeft een ander geloof en 0,7% van de inwoners heeft geen religie of is ongelovig.
Politiek
Staatsinrichting
Amerikaans-Samoa is een territorium van de Verenigde Staten. Dit betekent dat Amerikaans-Samoa niet kan stemmen in de Amerikaanse presidentsverkiezingen en geen vertegenwoordiging in het Amerikaans Congres heeft. Wel heeft de eilandengroep één afgevaardigde zonder stemrecht in het Huis van Afgevaardigden. Amerikaans-Samoa heeft aan de andere kant een grotere mate van zelfbestuur dan een Amerikaanse staat. Zo hoeft het bepaalde uitspraken van het Amerikaans hooggerechtshof niet op te volgen. Een bijvoorbeeld is het homohuwelijk dat in Amerikaans-Samoa niet mogelijk is, terwijl dit in de rest van de Verenigde Staten wel het geval is.
Het dagelijks bestuur van Amerikaans-Samoa wordt uitgevoerd door een gouverneur. De huidige gouverneur van Amerikaans-Samoa is Lemanu Peleti Mauga van de Democratische Partij. Deze gouverneur wordt geholpen door een luitenant-gouverneur (soort van vicepresident) en wordt iedere vier jaar gekozen door middel van verkiezingen. Hij of zij is het hoofd van de regering van Amerikaans-Samoa.
Daarnaast is er een parlement dat de American Samoa Fono heet. Deze bestaat uit twee kamers:
- Het Huis van Afgevaardigden, bestaande uit 21 leden die elke twee jaar gekozen worden.
- De Senaat, bestaande uit 18 leden die elke vier jaar gekozen worden.
Bestuurlijke indeling
Amerikaans-Samoa is verdeeld in drie districten, die weer verdeeld zijn 15 county's. Dit zijn:
De county's zijn weer verdeeld in dorpen (villages).
Daarnaast zijn er twee onbewoonde atollen, Swains Island en Rose Island, die rechtstreeks door de Amerikaans-Samoaanse regering bestuurd.
Economie
De economie van Amerikaans-Samoa is erg afhankelijk van die van de Verenigde Staten. Op de eilanden wordt betaald met de Amerikaanse dollar. Op Amerikaans-Samoa is een Amerikaanse legerbasis, waar een groot deel van de bevolking werkzaam is. Veel Amerikaans-Samoanen dienen ook in het Amerikaans leger en worden op deze manier betaald.
Ook de visserij is erg belangrijk. In Amerikaans-Samoa wordt veel tonijn gevangen en op de eilanden staan fabrieken waar dit in blikken wordt gedaan. Daarnaast is er nog het toerisme. Veel mensen, voornamelijk Amerikanen, Nieuw-Zeelanders en Australiërs, komen naar Amerikaans-Samoa voor de tropische landschappen, stranden en natuur.
Overigens ligt het minimumloon in Amerikaans-Samoa een stuk lager dan in de rest van de Verenigde Staten. Daarnaast betalen inwoners in sommige gevallen geen inkomstenbelasting aan de Amerikaanse overheid.
Symbolen
Vlag en zegel
Sinds 1960 heeft Amerikaans-Samoa zijn eigen vlag. Deze vlag bestaat uit een blauw achtergrond met hierop een witte driehoek met rode streep. Rechts op het witte vierkant staat een Amerikaanse zeearend (de nationale vogel van de Verenigde Staten) die een gele staf en speer vasthoudt. Deze staf en speer zijn twee symbolen die oorspronkelijk door Samoaanse stamhoofden gebruikt werden en staan daarom symbool voor de Samoaanse cultuur. De kleuren gebruikt in de vlag staat zowel symbool voor de Verenigde Staten als Samoa. Overigens in de vlag van de Verenigde Staten ook officieel in Amerikaans-Samoa.
Net als andere Amerikaanse staten en territoria heeft Amerikaans-Samoa geen wapen of embleem, maar een zegel. Hierop staan drie traditionele Samoaanse spullen afgebeeld; de fue (de staf met de haren), de to'oto'o (de staf zonder haren) en de tanoa (de trommel).
Volkslied
Zie Amerika Samoa voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het volkslied van Amerikaans-Samoa heet "Amerika Samoa". Hieronder staat een gedeelte van het lied.
Feiten
- Op een Samoaans kentekenbord staat een palmboom.
- Amerikaans-Samoa wordt al meer dan 3.000 jaar bewoond.
Fotogalerij
Oude kaart van Amerikaans-Samoa.
Overzicht van de villages (dorpen) van A-S.
Bevolkingspiramide.
Nationaal park in Amerikaans-Samoa. Mooi hè?
Zie ook
| Landen en afhankelijke gebieden in Oceanië | 
| ||
|---|---|---|---|
| Australië · Fiji · Indonesië · Kiribati · Marshalleilanden · Micronesië · Nauru · Nieuw-Zeeland · Oost-Timor · Palau · Papoea-Nieuw-Guinea · Salomonseilanden · Samoa · Tonga · Tuvalu · Vanuatu Afhankelijke gebieden: Amerikaans-Samoa · Cookeilanden · Frans-Polynesië · Guam · Hawaï · Nieuw-Caledonië · Niue · Noordelijke Marianen · Norfolk · Pitcairneilanden · Tokelau · Wallis en Futuna |
|||
.svg){kind=small}
|
Bestuurlijke indeling van de Verenigde Staten van Amerika (lijst) |
| |
|---|---|---|---|
| Alabama - Alaska - Arizona - Arkansas - Californië - Colorado - Connecticut - Delaware - Florida - Georgia - Hawaï - Idaho - Illinois - Indiana - Iowa - Kansas - Kentucky - Louisiana - Maine - Maryland - Massachusetts - Michigan - Minnesota - Mississippi - Missouri - Montana - Nebraska - Nevada - New Hampshire - New Jersey - New Mexico - New York - North Carolina - North Dakota - Ohio - Oklahoma - Oregon - Pennsylvania - Rhode Island - South Carolina - South Dakota - Tennessee - Texas - Utah - Vermont - Virginia - Washington - West Virginia - Wisconsin - Wyoming Niet-onafhankelijke gebieden en federaal district van de Verenigde Staten |
|||