Wisconsin
| Wisconsin The Badger State
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Madison |
| Aantal inwoners | 5.893.718 (2020) |
| Oppervlakte | 169.790 km² |
| Gouverneur | Tony Evers (D) |
| Lid van de VS sinds | 1848 |
Portaal  Verenigde Staten
| |
Wisconsin is een van de vijftig staten van de Verenigde Staten. De staat ligt in het noorden van het land aan de Grote Meren. De afkorting van Wisconsin is WI. De bijnaam is 'The Badger State'. Badger is de Engelse naam voor de das. Wisconsin grenst in het noorden aan de staat Michigan, in het westen aan Minnesota en Iowa en in het zuiden aan Illinois. Daarnaast grenst Wisconsin aan het Michiganmeer (Lake Michigan) en het Bovenmeer (Lake Superior). De hoofdstad is Madison en er wonen zo'n 5,9 miljoen inwoners.
De staat heeft een lange geschiedenis. Vroeger woonden er verschillende inheemse volkeren in de staat. Het gebied is een tijdje een territorium van de Verenigde Staten geweest. Wisconsin trad als de 30e staat toe op 29 mei 1848. Tijdens de 19e en 20e eeuw verhuisden veel Europese immigranten naar Wisconsin, waar ze op het land werkten. Hierdoor heeft Wisconsin nog altijd een grote Duitse en Scandinavische bevolking. In de 20e eeuw groeide Wisconsin uit tot een industriestaat, maar inmiddels is veel industrie uit de staat vertrokken.
Wisconsin staat tegenwoordig bekend als swing state. Tijdens verkiezingen proberen zowel de Republikeinse Partij als de Democratische Partij de staat te winnen. Overigens is de Republikeinse Partij in 1854 opgericht in Wisconsin. Daarnaast staat Wisconsin bekend om zijn melkproducten en kaas.
Geschiedenis
Pre-koloniale geschiedenis
Het landschap van Wisconsin werd gevormd tijdens de laatste ijstijd. Hierna gingen de eerste inwoners de regio bewonen. In Wisconsin worden verschillende inheemse volkeren, zoals de Ojibwe, de Sauk, de Fox en de Kickapoo. Zij leefden voornamelijk van de jacht. Zo zijn er in Wisconsin skeletten van de mammoet gevonden.
Europese kolonisatie
De eerste European die Wisconsin bezocht was de Fransman Jean Nicolet. In 1634 maakte hij een tocht over de Grote Meren en kwam bij Wisconsin aan land. In de jaren hierna werd Wisconsin verschillende keren door de Fransen bezocht. Toch zetten de Fransen geen dorpen of huizen op in de regio, maar kwamen hier enkel voor de handel. Uiteindelijk verloren de Fransen het gebied aan de Britten tijdens de Franse en Indiaanse Oorlog in 1763. Desondanks zetten de Fransen in 1764 een dorp op in Wisconsin. Hiermee wilden ze voorkomen dat het dorp verloren ging aan de Britten.
De Britten zetten ook allerlei dorpen op in de regio. Ook zij waren geïnteresseerd in de bonthandel. Na de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog kwam Wisconsin in het bezit van de Verenigde Staten. Wisconsin werd in 1787 onderdeel van het zogeheten Noordwestterritorium. Dit bestond uit meerdere gebieden rondom de Grote Meren. In de jaren hierna werd dit grote territorium opgedeeld in kleinere territoria. In 1836 ontstond hierdoor het Wisconsin-territorium. In deze periode gingen steeds meer Amerikanen verhuizen naar Wisconsin. Dit leidde werd tot oorlogen met de inheemse Amerikanen.
Wisconsin als staat
Op 29 mei 1848 werd Wisconsin toegelaten tot de Verenigde Staten als staat. Hierdoor kreeg Wisconsin meer zelfbestuur en konden de inwoners meestemmen in de landelijke verkiezingen. In deze tijd waren er in de Verenigde Staten veel spanningen rondom slavernij. In de Noordelijke Staten was slavernij verboden, maar in de Zuidelijke Staten was dit nog steeds toegestaan. De slavernij is nooit legaal geweest in Wisconsin. Sterker nog, Wisconsin werd een van de centra van de anti-slavernijbeweging (het abolitionisme).
In 1854 werd de Republikeinse Partij opgericht in de staat. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog bleef Wisconsin trouw aan de Unie (de Noordelijke Staten). Zo'n 91.000 soldaten uit Wisconsin vochten in de oorlog. Na de burgeroorlog werd Wisconsins economie een stuk diverser. Voorheen was de economie erg afhankelijk van landbouw, maar nu kwamen er ook fabrieken naar de staat toe. Dit kwam doordat Wisconsin verbonden werd met de spoorwegen.
20e eeuw
In het begin van de 20e eeuw stond Wisconsin bekend als progressieve staat (tijdens de Progressive Era). Zo was Wisconsin de eerste staat waar inkomstenbelasting werd ingevoerd en kwamen er wetten voor betere lonen en arbeidsomstandigheden. Voor de progressieven werd Wisconsin zelfs een voorbeeld dat andere staten moesten volgen. Toch had Wisconsin ook een conservatieve beweging die vooral tegen het communisme was gericht. Senator Joseph McCarthy kwam bijvoorbeeld uit Wisconsin.
In de jaren 1970 verloor Wisconsin veel werkgelegenheid, doordat fabrieken naar andere staten en landen verhuisden. Waar Wisconsin ooit een rijke staat was, werd het nu een stuk armer.
Geografie
Landschap
Wisconsin behoort tot het zogeheten Grote Merengebied. De staat grenst aan het Bovenmeer en het Michiganmeer. Een stuk van de grens in het noorden wordt gevormd door de Menominee en de Montreal. In het oosten liggen de Mississippi en de St. Croix. De gebieden aan het Michiganmeer en het Bovenmeer zijn erg vlak. De rest van de staat is heuvelachtig en ligt een stuk hoger.
Grote steden
In Wisconsin liggen veel steden. Hier staan de vijf grootste.
| Grootste steden van Wisconsin | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Naam | Inwoners | County | ||||||||
| 1. | Milwaukee | 594.833 | Milwaukee County | |||||||
| 2. | Madison | 233.209 | Dane County | |||||||
| 3. | Green Bay | 104.057 | Brown County | |||||||
| 4. | Kenosha | 99.218 | Kenosha County | |||||||
| 5. | Racine | 78.860 | Racine County | |||||||
Klimaat
Wisconsin heeft een landklimaat, waardoor de zomers heet en de winters streng zijn. In de zomer kan de temperatuur erg hoog oplopen, terwijl er in de winter een dik pak sneeuw kan vallen. Het noorden van Wisconsin ligt ook de zogeheten snowbelt. De neerslag is gelijkmatig over het gehele jaar verdeeld.
De staat heeft vrijwel geen extreme weersomstandigheden.
.jpg)
Bevolking
Bevolkingsgroepen
Wisconsin had zo'n 5,8 miljoen inwoners in 2019. Het inwonersaantal van de staat stijgt nog altijd, maar de groei gaat steeds minder hard. Dit komt doordat ook een hoop mensen verhuizen naar andere staten voor een betere baan.
81% van de bevolking van de staat bestaat uit blanke Amerikanen. 7,6% van de bevolking bestaat uit Latino's, 7,3% uit Afro-Amerikanen, 3,6% uit Aziatische Amerikanen en 2% uit inheemse Amerikanen. De meeste inwoners van de staat hebben een Duitse, Noorse, Iers, Poolse of Engelse migratieachtergrond.
Taal
Volgens de grondwet van Wisconsin heeft de staat geen officiële taal. Toch kan het Engels als officiële taal worden gezien. Het Engels wordt gebruikt in de politiek, rechtspraak en het onderwijs en in het dagelijks leven. 91% van de bevolking spreekt Engels; vaak spreken de inwoners geen andere talen.
Van de minderheidstalen is het Spaans de grootste taal. Iets meer dan 4% van de bevolking spreekt Spaans. Vaak zijn dit Latino's.
Religie
Het christendom is de grootste religie van Wisconsin. Zo'n 71% van de bevolking hangt deze religie aan. Hiervan 44% protestants, 25% katholiek en 1% Oosters-orthodox. De belangrijkste protestantse stromingen in de staat zijn het evangelicisme, het lutheranisme en de Mainline Church.
25% van de bevolking is niet-gelovig of hangt geen religie aan. De rest van de bevolking hangt een kleinere religie aan, zoals het jodendom, de islam of het boeddhisme.
Politiek
Statelijke politiek
.jpg)
Het dagelijks bestuur van Wisconsin is handen van een gouverneur. De huidige gouverneur van de staat is Tony Evers van de Democratische Partij. De gouverneur wordt om de vier jaar gekozen. Er zijn geen limieten voor het aantal termijnen. De gouverneur wordt geholpen door een luitenant-gouverneur (een soort van vicepresident) die samen met de gouverneur wordt gekozen. Daarnaast zijn er nog verschillende ministers die samen een regering vormen.
Het parlement van Wisconsin wordt de Wisconsin State Legislature genoemd. Dit parlement bestaat uit twee kamers:
- De State Assembly bestaande uit 99 zetels die elke twee jaar gekozen worden.
- De Senaat bestaande uit 33 zetels die elke vier jaar gekozen worden.
In beide kamers heeft de Republikeinse Partij een meerderheid. De rest van de zetels wordt door de Democratische Partij ingenomen.
In Wisconsin is gerrymandering een groot probleem. Dit betekent dat kiesdistricten zo getekend worden dat zij de kandidaten van één partij voortrekken en de andere benadelen.
Bestuurlijke indeling
Wisconsin is opgedeeld in 72 county's. Op onderstaande kaart kun je alle county's vinden.
Landelijke politiek
Wisconsin was oorspronkelijk rode staat die vrijwel altijd naar de Republikeinse Partij ging. Sinds het begin van de 20e eeuw is Wisconsin echter een swing state (of kantelstaat). Dit betekent dat de staat zowel door de Democratische Partij als de Republikeinse Partij gewonnen kan worden. Wisconsin is een redelijk belangrijke swing state. Vaak wint een partij de staat maar met een paar percent of zelfs minder dan één percent. Ook heeft de staat redelijk veel kiesmannen. Bij de presidentsverkiezingen wordt er daarom hard campagne gevoerd.
In het Amerikaans Congres is Wisconsin vertegenwoordigd met 8 afgevaardigden en 2 senatoren. Van de 8 afgevaardigden komen er 6 uit de Republikeinse Partij en 2 uit de Democratische Partij. De senatoren uit Wisconsin zijn Tammy Baldwin (Democraat) en Ron Johnson (Republikein).
Economie
De economie van Wisconsin is vooral afhankelijk van landbouw en industrie. Wisconsin is de grootste producent van kaas en na Californië de grootste producent van melk in de Verenigde Staten. Andere belangrijke landbouwproducten zijn graan, boter, cranberry's, aardappels, wortels en kersen. Daarnaast staan er veel fabrieken in Wisconsin. Oorspronkelijk werden veel technologische producten (zoals auto's en radio's) in Wisconsin (en andere staten rondom de Grote Meren) in elkaar gezet. In de jaren 1980 verdwenen echter veel van deze fabrieken, waardoor werkloosheid ontstond. Veel inwoners van de staat vertrekken hierdoor naar andere staten.
Daarnaast is toerisme een belangrijk onderdeel van de economie. De meeste energie in de staat wordt opgewekt door middel van steenkool. In de laatste jaren zet Wisconsin meer in op windenergie.
.svg){kind=small}
|
Bestuurlijke indeling van de Verenigde Staten van Amerika (lijst) |
| |
|---|---|---|---|
| Alabama - Alaska - Arizona - Arkansas - Californië - Colorado - Connecticut - Delaware - Florida - Georgia - Hawaï - Idaho - Illinois - Indiana - Iowa - Kansas - Kentucky - Louisiana - Maine - Maryland - Massachusetts - Michigan - Minnesota - Mississippi - Missouri - Montana - Nebraska - Nevada - New Hampshire - New Jersey - New Mexico - New York - North Carolina - North Dakota - Ohio - Oklahoma - Oregon - Pennsylvania - Rhode Island - South Carolina - South Dakota - Tennessee - Texas - Utah - Vermont - Virginia - Washington - West Virginia - Wisconsin - Wyoming Niet-onafhankelijke gebieden en federaal district van de Verenigde Staten |
|||