Franse republikeinse kalender
|
|
De Franse republikeinse kalender of de jakobijnse kalender was de kalender die Frankrijk gebruikte tussen 1793 en 1806. De republikeinse kalender kwam voort uit de Franse Revolutie. Vóór 1793 gebruikte Frankrijk de Gregoriaanse kalender. Dit is dezelfde kalender als wij nu gebruiken. De Franse republikeinse kalender moest de Gregoriaanse kalender vervangen. De Franse revolutionairen vonden namelijk dat de Gregoriaanse kalender te veel beïnvloedt was door het christendom. Door de scheiding tussen kerk en staat vonden zij de Gregoriaanse kalender niet meer gepast. Hierdoor werd zij in 1793 vervangen door de Franse republikeinse kalender.
De kalender was geen succes. Het zorgde zelfs voor problemen, aangezien mensen niet gewent waren aan de kalender. Zo duurde een week volgens de Franse republikeinse kalender 10 i.p.v. 7 dagen. In de rest van Europa werd ook vaak de Gregoriaanse kalender gebruikt. Uiteindelijk werd besloten om de kalender in 1806 te vervangen door de Gregoriaanse kalender.
Geschiedenis
Ontstaan
Verloop
Afschaffen
Hoe werkte het?
Dagindeling
De dagindeling van de Franse republikeinse kalender was anders dan die van onze kalender. Eén dag bestond volgens de kalender uit 10 uur in plaats van 24 uur. Ieder uur bestond weer uit 100 minuten in plaats van 60 minuten. Iedere minuut bestond weer uit 100 seconden in plaats van 60 seconden. De Franse republikeinse kalender was dus een stuk regelmatiger dan de onze. Eén uur volgens de Franse republikeinse kalender was gelijk aan 2,4 uur volgens onze kalender.
Toch merkte het gewone volk weinig van deze veranderingen. Gewone mensen hadden thuis vaak geen klok of horloge. Tijd werd minder specifiek berekend als nu het geval is. Vaak hadden enkel kerken en grote gebouwen klokken. Het vervangen van deze klokken was onhandig en duur. Hierdoor bleef men vaak de oude klokken gebruiken. Toch werden er enkele klokken gemaakt met 10 uur.
Weekindeling
De weekindeling was ook anders. Weken op de Franse republikeinse kalender werden decades (enkelvoud: decade) genoemd. Ieder decade bestond niet uit 7 maar uit 10 dagen. De namen van de dagen waren ook anders. Iedere naam was gebaseerd op een telwoord in het Latijn:
Decadi was de nieuwe rustdag en moest de zondag vervangen. Dit betekende dat men om de 10 dagen vrij was in plaats van om de 7. Een werkweek duurde hierdoor ook langer dan volgens onze kalender. Decadi was een feestelijke dag. Alle openbare gebouwen en scholen waren die dag gesloten. Werken op Decadi werd ontmoedigd en het werd verboden om te verkopen op die dag. In plaats daarvan gingen mensen samen sportwedstrijden houden, feesten of bruiloften organiseren. Decadi was hierdoor ook een erg sociale dag.
Maanden
Iedere maand bestond volgens de Franse republikeinse kalender uit 3 weken van in totaal 30 dagen. Dit komt min of meer overeen met onze kalender, waarin één maand tussen de 28 en 31 dagen duurt. In totaal waren er 12 maanden, wat precies hetzelfde was onze kalender. De namen van de maanden waren echter verschillend en werden bedacht door dichter Fabre d'Églantine. Hij vernoemde iedere maand naar een weertype of evenement wat die maand gebeurde:
Iedere maand viel min of meer samen met een maand uit onze kalender. Dit is in bovenstaande tabel te zien.