Kraan (machine): verschil tussen versies
k (→Nabije oosten) |
k |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Werk}} |
{{Werk}} |
||
[[Bestand:Crane machine slewing platform.svg|miniatuur|Onderdelen van een platform kraan]] |
[[Bestand:Crane machine slewing platform.svg|miniatuur|Onderdelen van een platform kraan]] |
||
| − | Een '''kraan''' als machine is eigenlijk hetzelfde als een [[hijskraan]]. Tegenwoordig is het over het algemeen uitgerust met een hijskabel, staalkabels of kettingen en schijven, die zowel kunnen worden gebruikt om materialen [[verticaal]] op te tillen als te laten zakken en om ze [[horizontaal]] te verplaatsen door het zwenken of |
+ | Een '''kraan''' als machine is eigenlijk hetzelfde als een [[hijskraan]]. Tegenwoordig is het over het algemeen uitgerust met een hijskabel, staalkabels of kettingen en schijven, die zowel kunnen worden gebruikt om materialen [[verticaal]] op te tillen als te laten zakken en om ze [[horizontaal]] te verplaatsen door het zwenken of verrijden van de kraan. Het wordt voornamelijk gebruikt om zware dingen op te tillen en naar andere plaatsen te vervoeren. Kranen worden vaak gebruikt in het transport voor het laden en lossen van vracht, waaronder [[Container|containers]]. Ook wordt het gebruikt in de bouw voor het verplaatsen van materialen en in de productie voor de montage van zwaar materieel, zoals een grote [[windmolen]]. |
== Geschiedenis == |
== Geschiedenis == |
||
| Regel 7: | Regel 7: | ||
=== Nabije oosten === |
=== Nabije oosten === |
||
[[Bestand:Egypt.KomOmbo.Shaduf.01.jpg|miniatuur|Shadouf nog steeds in gebruik in Egypte]] |
[[Bestand:Egypt.KomOmbo.Shaduf.01.jpg|miniatuur|Shadouf nog steeds in gebruik in Egypte]] |
||
| − | Het eerste type kraanmachine was de [[shadouf]], die een [[hefboom]]-mechanisme had en werd gebruikt om water op te tillen uit een waterput en uit te gieten in een sloot voor [[irrigatie]]. Het werd uitgevonden in [[Mesopotamië (Irak)|Mesopotamië]] (modern Irak) rond 3000 v. Chr. De shadouf verscheen vervolgens in de [[Oude Egypte|oude Egyptische]] [[technologie]] rond 2000 v. Chr. |
+ | Het eerste type kraanmachine was de [[shadouf]], die een [[hefboom]]-mechanisme had en werd gebruikt om water op te tillen uit een waterput en uit te gieten in een sloot voor [[irrigatie]]. Het werd uitgevonden in [[Mesopotamië (Irak)|Mesopotamië]] (modern Irak) rond 3000 v. Chr. De shadouf verscheen vervolgens in de [[Oude Egypte|oude Egyptische]] [[technologie]] rond 2000 v. Chr. Het woord kraan in hijskraan en waterkraan hebben daarom dezelfde oorsprong. |
| − | === Het oude Griekenland === |
+ | === Het oude Griekenland en Romeinen === |
| + | [[Bestand:Trispastos scheme.svg|miniatuur|Een Grieks-Romeinse kraan: de ''trispastosr'']] |
||
| − | Een kraan voor het hijsen van zware lasten werd aan het einde van de 6e eeuw v. Chr. ontwikkeld door de [[Oude Grieken|oude Grieken]]. Uit de [[Archeologie|archeologische]] vondsten blijkt dat uiterlijk was in ongeveer 515 v.Chr. Op stenen blokken van Griekse tempels zijn kenmerkende gaten voor |
+ | Een kraan voor het hijsen van zware lasten werd aan het einde van de 6e eeuw v. Chr. ontwikkeld door de [[Oude Grieken|oude Grieken]]. Uit de [[Archeologie|archeologische]] vondsten blijkt dat dit uiterlijk was in ongeveer 515 v.Chr. Op stenen blokken van Griekse tempels zijn kenmerkende gaten voor hijsogen gevonden. Aangezien deze gaten wijzen naar het gebruik van een hefinrichting, en omdat ze zich precies boven het zwaartepunt van het blok bevinden, of in paren op gelijke afstand van een punt boven het zwaartepunt, worden ze door archeologen gezien als een bewijs voor het bestaan en gebruik van een kraan toen. |
| − | De komst van de [[Lier (werktuig)|lier]] en [[katroltakel]] leidde al snel tot een snelle vervanging van schuine opritten als tot dan het belangrijkste middel om de stenen blokken omhoog te duwen. |
+ | De komst van de [[Lier (werktuig)|lier]] en [[katroltakel]] in de ''trispastos'' leidde al snel tot een snelle vervanging van schuine opritten als tot dan het belangrijkste middel om de stenen blokken omhoog te duwen. |
| + | [[Bestand:Tretkran (Bruegel).jpg|miniatuur|Tredkraan op een schilderij van [[Pieter Breugel]], bouw van de [[Toren van Babel|toren van Babel]]]] |
||
| + | Deze kraan werd ook veel door de [[Romeinen]] gebruikt. De lier werd later door een [[tredmolen]] (Een rad waar men in kon lopen) vervangen. Dit type kraan werd tot ver in de [[middeleeuwen]] gebruikt. Behalve een tredmolen werd ook de [[kaapstander]] gebruikt. Een horizontale lier die later ook op zeilschepen werd gebruikt om zeilen te hijsen. |
||
| + | |||
| + | Mogelijk dat de ''trispastos'' ook werd gebruikt om een schot in een [[aquaduct]] als afsluiter te laten zakken om zo de waterstroom te regelen. |
||
| + | |||
| + | M |
||
Versie van 4 mei 2022 16:27
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Een kraan als machine is eigenlijk hetzelfde als een hijskraan. Tegenwoordig is het over het algemeen uitgerust met een hijskabel, staalkabels of kettingen en schijven, die zowel kunnen worden gebruikt om materialen verticaal op te tillen als te laten zakken en om ze horizontaal te verplaatsen door het zwenken of verrijden van de kraan. Het wordt voornamelijk gebruikt om zware dingen op te tillen en naar andere plaatsen te vervoeren. Kranen worden vaak gebruikt in het transport voor het laden en lossen van vracht, waaronder containers. Ook wordt het gebruikt in de bouw voor het verplaatsen van materialen en in de productie voor de montage van zwaar materieel, zoals een grote windmolen.
Geschiedenis
Nabije oosten
Het eerste type kraanmachine was de shadouf, die een hefboom-mechanisme had en werd gebruikt om water op te tillen uit een waterput en uit te gieten in een sloot voor irrigatie. Het werd uitgevonden in Mesopotamië (modern Irak) rond 3000 v. Chr. De shadouf verscheen vervolgens in de oude Egyptische technologie rond 2000 v. Chr. Het woord kraan in hijskraan en waterkraan hebben daarom dezelfde oorsprong.
Het oude Griekenland en Romeinen
Een kraan voor het hijsen van zware lasten werd aan het einde van de 6e eeuw v. Chr. ontwikkeld door de oude Grieken. Uit de archeologische vondsten blijkt dat dit uiterlijk was in ongeveer 515 v.Chr. Op stenen blokken van Griekse tempels zijn kenmerkende gaten voor hijsogen gevonden. Aangezien deze gaten wijzen naar het gebruik van een hefinrichting, en omdat ze zich precies boven het zwaartepunt van het blok bevinden, of in paren op gelijke afstand van een punt boven het zwaartepunt, worden ze door archeologen gezien als een bewijs voor het bestaan en gebruik van een kraan toen.
De komst van de lier en katroltakel in de trispastos leidde al snel tot een snelle vervanging van schuine opritten als tot dan het belangrijkste middel om de stenen blokken omhoog te duwen.
.jpg)
Deze kraan werd ook veel door de Romeinen gebruikt. De lier werd later door een tredmolen (Een rad waar men in kon lopen) vervangen. Dit type kraan werd tot ver in de middeleeuwen gebruikt. Behalve een tredmolen werd ook de kaapstander gebruikt. Een horizontale lier die later ook op zeilschepen werd gebruikt om zeilen te hijsen.
Mogelijk dat de trispastos ook werd gebruikt om een schot in een aquaduct als afsluiter te laten zakken om zo de waterstroom te regelen.
M