Laatmesolithicum

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Drieperiodensysteem

Holo- ceen	Historische Tijd
	La Tène-periode			Proto- historie
	Hallstattperiode
	IJzertijd
	Laat
	Midden
	Vroeg
	Bronstijd
	Neolithicum	Kopertijd
		Laat		Pre- historie
		Keramisch
		Prekeramisch
	Mesoli- thicum of Epipaleo- lithicum	Laat
		Midden
		Vroeg
Pleisto- ceen	Paleo- lithicum	Laat
		Midden
		Vroeg
	Steentijd

Culturen

De periodes beginnen niet overal gelijk in (met name) Europa. Toch kunnen er enkele culturen worden aangewezen op plaatsen waar hun archeologische vondsten zijn gevonden. Elke cultuur (groep mensen of stam) leefde net even anders, met voor die cultuur specifieke gewoontes en meestal stenen werktuigen.

Geografisch gebied	Naam Periode	Cultuur	Jaar geleden (JG)	Interessante vindplaatsen
Midden en Oost Europa (Wit-Rusland, Litouwen and Polen)	Laat Mesolithicum	Neman cultuur	9.000–5.000 JG
Noord Europa (Scandinavië)	Laat Mesolithicum	Nøstvet en Lihult culturen	8.200–5.200 JG
Noord Europa (Scandinavië)	Laat Mesolithicum	Kongemose cultuur	8.000–7.200 JG
Noord Europa (Denemarken)	Laat Mesolithicum	Ertebølle cultuur	7.300–5.900 JG
West Europa (Nederland)	Laat Mesolithicum	Swifterbant cultuur	7.300–5.400 JG
West Europa (Portugal)	Laat Mesolithicum		7.600–5.500 JG

Neman cultuur

Aardewerk uit de latere Neman-cultuur

De archeologische Neman-cultuur (Duits: Memel-Kultur) bestond 9.000 - 5.000 jaar geleden, beginnend in het Laatmesolithicum en voortgezet in het Midden Neolithicum. Het was gelegen in het bovenste stroomgebied van de rivier de Neman (het huidige noorden van Polen, het zuiden van Litouwen, het westen van Wit-Rusland en de oblast Kaliningrad). In het noorden grensde de Neman-cultuur aan de Kunda-cultuur tijdens het Middenmesolithicum en de Narva-cultuur tijdens het Neolithicum.

De rendieren trokken zich terug naar het noorden en werden gevolgd door bosdieren. De mensen pasten zich aan de veranderde omgeving aan. Ze waren nog steeds nomadisch, maar reisden kortere afstanden af ​​en bleven langere tijd op dezelfde plek.

Deze langer bewoonde kampen bevonden zich meestal in de buurt van meren of rivieren. De mensen jaagden met pijlen en speren en visten met harpoenen. De vuurstenen werktuigen van de Neman-cultuur werden beïnvloed door zowel microlieten (kleine stenen werktuigen) uit Zuidoost-Europa en macrolieten (grote stenen werktuigen) uit Noord-Europa (Maglemosische cultuur). Daarom werd de cultuur aanvankelijk Microlithisch-Macrolithische cultuur genoemd om verwarring met de reeds gevonden neolithische Neman-cultuur te voorkomen. Ondanks verschillende invloeden was de cultuur 2500-3000 jaar vrij stabiel, wat wijst op weinig rondtrekken. Daarom zijn de gevonden voorwerpen een nogal vaak hetzelfde zoals pijlpunten, vaak met trapeziumvormige bladen.

In het Neolithicum verscheen er bij deze cultuur het aardewerk. De meeste vuurstenen werktuigen blijven nagenoeg hetzelfde. Een nieuwe wijdverbreide ontwikkeling waren messen met geslepen en uitlopende punt. Aardewerk van de Neman-cultuur had puntige bodems en was gemaakt van klei vermengd met organisch materiaal of gemalen kwartsiet. Sommige laatste voorbeelden hebben een vlakke bodem. De vaten waren wat smaller en ronder dan bij de Narva-cultuur. Ze waren versierd met een dunne laag witte klei en rijen kleine afdrukjes rond de rand. De rest van de pot had diagonale strepen die een patroon van een visnet vormden of meer rijen kleine afdrukken.

Nøstvet en Lihult culturen

Oude kauwgom gemaakt van de pek van berkenschors. De Nøstvet leefden in open nederzettingen. Ze gebruikten geslepen bijlen en gereedschappen van verschillende gesteenten, zoals kwarts , kwartsiet en vuursteen. Voornamelijk jacht op zeevogels en zeezoogdieren, naast vissen en verzamelen. De grootte van de nederzettingen groeit in de loop van de tijd.

Kongemose cultuur

Karakteristieke ruitvormige pijlpunten, frezen, boren, priemen en getande mesbladen. Jacht op edelherten, reeën, en wilde zwijnen, aangevuld met vis.

Ertebølle cultuur

Jager-verzamelaar en visser, potten bakken cultuur.

Swifterbant cultuur

Overgang van jager-verzamelaar naar zowel veeteelt, voornamelijk koeien en varkens, als de teelt van gerst en emmertarwe. Potten bakken. Nederzettingen in de buurt van water, zoals kreken, rivierduinen en moerassen langs de Overijsselse Vecht.

Portugese Laatmesolithicum cultuur

Prille ontwikkeling naar landbouw.