Menselijk lichaam: verschil tussen versies

Huidige versie van 18 feb 2024 om 13:48

Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken!

Het menselijk lichaam bestaat uit allerlei organen, zoals het hart, de lever en de longen die gegroepeerd worden in orgaanstelsels. De huid is het grootste orgaan. Het lichaam wordt bijeen gehouden door spieren en het skelet.

Bouw

Een mens heeft super veel botten. Je zou denken dat een volwassen iemand meer botten zou hebben dan een baby, maar dat is niet waar: een baby heeft er namelijk 270, een volwassen persoon nog maar 206. Als je ouder wordt groeien sommige botten namelijk aan elkaar vast. Je hand bestaat uit 27 botjes en je voet uit 26 botten. Het kleinste botje zit in je oor. Dat heet de stijgbeugel en is maar 2 mm lang. Ook heeft een mens heel veel spieren, wel 650. Als je lacht gebruik je 17 spieren en als je met je wenkbrauwen fronst gebruik je 40 spieren. Als je een stap zet gebruik je wel 200 spieren. Je spieren wegen in totaal 40% van je lichaamsgewicht. Je kleinste spier is de musculus stapedius, de stijgbeugelspier. Deze spier zit aan het kleinste botje in je lijf, in je binnenoor. Je sterkste spier is je tong.

Botten

Het menselijk skelet

Skelet van het menselijk lichaam (vrouwelijk)

Net als alle gewervelde dieren, heeft ook het menselijk lichaam een skelet met een ruggengraat/wervelkolom). Het volwassen menselijk skelet heeft 206 botten. De ruggengraat of wervelkolom bestaat uit de halswervels, de borstwervels, de lendenwervels, het heiligbeen en het stuitbeen. De borstgordel bestaat uit de borstwervels, de ribben en het borstbeen. De heupbotten en het heiligbeen zijn samen de bekkengordel. De armen en de benen noemen we de ledematen. Een arm bestaat uit een opperarmbeen, een spaakbeen, een ellepijp en de handbonen (bestaat uit handwortelbenen, middenhandsbenen en vingerkootjes). Het been bestaat uit, dijbeen, knieschijf, scheenbeen, kuitbeen en de voetbonen (voetwortelbenen, middenvoetsbenen en teenkootjes). De schedel bestaat uit het wandbeen, het slaapbeen, het achterhoofdsbeen, het voorhoofdsbeen, het sphenoide bot, het neusbot, het jukbeen, de bovenkaak en de onderkaak.

De functie van het skelet

Botten hebben als functie het ondersteunen van je lichaam, het beschermen van organen en het mogelijk maken van beweging. Botten spelen ook een rol bij het vormen van nieuwe bloedcellen. Die worden gemaakt in het beenmerg dat zich in de botten bevindt.

De opbouw van het bot / de botten

Er zijn hebt twee soorten botten: platte botten (bijvoorbeeld de borstgordel en de schouderbladen) en lange botten (de ribben en het dijbeen bijvoorbeeld).

Het bot bestaat uit twee stoffen: calciumfosfaat en collageen. Collageen zorgt ervoor dat je bot een beetje flexibel is, zodat het een klein beetje kan buigen in plaats van meteen breken. Calciumfosfaat zorgt juist voor de stevigheid, hierdoor zijn je botten stevig en buigen ze niet helemaal door.

Hoe jonger je bent, hoe meer collageen je in je botten hebt en hoe buigzamer je botten dus zijn. Hierdoor breken kleine kinderen ook minder snel een bot dan oude mensen.

Gewrichten

Er zijn drie soorten gewrichten en dan nog drie ondersoorten. De drie soorten zijn:

Een gefuseerde verbinding, dat is als het eerst twee of meerdere aparte botten waren en later bij elkaar gegroeid zijn. Er is dan geen beweging mogelijk.
Het hechtgewricht, dit komt alleen voor in de schedel, hierbij zijn de botten onregelmatig samen gekomen.
Het synoviale gewricht, hierbij is beweging mogelijk. Het synoviale gewricht heeft drie onder categorieën:
- Het kogelgewricht, dit kan alle kanten op bewegen. Dit vind je bijvoorbeeld in de schouders en de heup.
- Het draaigewricht,
- Het scharniergewricht, dit is is als er maar één richting op gedraaid kan worden. Denk aan je vingerkootjes. Die kun je maar op een manier buigen en niet zijwaarts.

Andere skeletten

Wij hebben een intern skelet dat in ons lichaam zit, maar er zijn ook dieren met een extern skelet, zoals een mossel. Insecten en krabben hebben bijvoorbeeld ook een extern skelet om zichzelf te beschermen. Sommige dieren zoals de zeester hebben wel een intern skelet, maar dan zonder echte botten. Deze dieren hebben dan wel een soort versteviging in plaats van de botten. Andere dieren zoals kwallen en wormen hebben helemaal geen skelet. Dit noemen we ongewervelde dieren.

Spieren

Het spierstelsel.

Alle spieren samen heten het spierstelsel. Bij elkaar zijn er ongeveer 650 spieren, die vastzitten aan de botten. Ze worden vastgehouden door pezen.

De meeste spieren werken samen in groepjes van twee. Als een spier beweegt, bewegen de botten ook.

Videoclip

Van bevruchting tot baby. Een animatie met muziek van Grieg

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+{{Portaal beschikbaar|Menselijk lichaam|Deus_Organ_Donor KL.png}}
-Het menselijk lichaam (Latijn: corpus humanum) is het fysieke geheel van de mens, al wordt ook de geest wel gezien als onderdeel van het lichaam. Van belang hierbij is de bouw van het lichaam, de anatomie, de functies daarvan, de fysiologie, en de processen daarbinnen, metabolisme of stofwisseling.
+Het '''menselijk lichaam''' bestaat uit allerlei [[orgaan|organen]], zoals het [[hart]], de [[lever]] en de [[longen]] die gegroepeerd worden in [[orgaanstelsel]]s. De [[huid]] is het grootste orgaan. Het lichaam wordt bijeen gehouden door [[spier]]en en het [[skelet]].
+== Bouw ==
-Het menselijk lichaam bestaat uit de lichaamsdelen als het hoofd, de romp, de armen met handen en vingers en de benen met voeten en tenen en organen als de huid, de hersenen en de maag. Organen vormen samen orgaansystemen met een specifieke functies, zoals het spijsverteringsstelsel en het voortplantingssysteem. Het geheel is een organisme.
+Een mens heeft super veel [[Bot (anatomie)|botten]]. Je zou denken dat een volwassen iemand meer botten zou hebben dan een baby, maar dat is niet waar: een baby heeft er namelijk 270, een volwassen persoon nog maar 206. Als je ouder wordt groeien sommige botten namelijk aan elkaar vast. Je hand bestaat uit 27 botjes en je voet uit 26 botten. Het kleinste botje zit in je [[oor]]. Dat heet de stijgbeugel en is maar 2 mm lang. Ook heeft een mens heel veel [[spieren]], wel 650. Als je lacht gebruik je 17 spieren en als je met je wenkbrauwen fronst gebruik je 40 spieren. Als je een stap zet gebruik je wel 200 spieren. Je spieren wegen in totaal 40% van je lichaamsgewicht. Je kleinste spier is de ''musculus stapedius'', de stijgbeugelspier. Deze spier zit aan het kleinste botje in je lijf, in je binnenoor. Je sterkste spier is je [[tong]].
+== Botten ==
-Organen zijn dan weer opgebouwd uit vier soorten weefsels, dekweefsel, bindweefsel, spierweefsel en zenuwweefsel. Weefsel bestaat weer uit cellen.
+=== Het menselijk skelet ===
-Buiten de lichaamseigen cellen zijn ook micro-organismen een essentieel onderdeel van het menselijk lichaam. Hoewel deze microbiota, en dan vooral de darmflora, in gewicht een relatief klein deel vormen, overtreffen zij in aantal de lichaamseigen cellen met een factor tien.In het vijf-compartimentenmodel wordt de samenstelling van het menselijk lichaam weergegeven op vijf niveaus: atomair, moleculair, cellulair, functioneel (weefsels en organen) en het gehele lichaam.
+[[Bestand:Human skeleton front en.svg|miniatuur|Skelet van het menselijk lichaam (vrouwelijk)]]
+Net als alle gewervelde dieren, heeft ook het menselijk lichaam een [[skelet]] met een [[ruggengraat]]/wervelkolom).  Het volwassen menselijk skelet heeft 206 botten. De ruggengraat of wervelkolom bestaat uit de halswervels, de borstwervels, de lendenwervels, het heiligbeen en het stuitbeen. De [[borstgordel]] bestaat uit de borstwervels, de ribben en het borstbeen. De heupbotten en het heiligbeen zijn samen de bekkengordel. De armen en de benen noemen we de [[ledematen]]. Een arm bestaat uit een opperarmbeen, een spaakbeen, een ellepijp en de handbonen (bestaat uit handwortelbenen, middenhandsbenen en vingerkootjes). Het been bestaat uit, dijbeen, knieschijf, scheenbeen, kuitbeen en de voetbonen (voetwortelbenen, middenvoetsbenen en teenkootjes). De schedel bestaat uit het wandbeen, het slaapbeen, het achterhoofdsbeen, het voorhoofdsbeen, het sphenoide bot, het neusbot, het jukbeen, de bovenkaak en de onderkaak.
+=== De functie van het skelet ===
-Voor de referentieman die het International Commission on Radiological Protection (ICRP) in 1975 had vastgesteld, geldt onderstaande indeling.
+Botten hebben als functie het ondersteunen van je  lichaam, het beschermen van [[Orgaan|organen]] en het mogelijk maken van beweging. Botten spelen ook een rol bij het vormen van nieuwe bloedcellen. Die worden gemaakt in het [[beenmerg]] dat zich in de botten bevindt.
+=== De opbouw van het bot / de botten ===
-Hippocrates (ca. 460 v.Chr.–370 v.Chr.) meende dat het menselijk lichaam was samengesteld uit slijm, bloed, gele gal en zwarte gal. Hij was ervan overtuigd dat gezondheid bij de mens afhing van de balans tussen lichaamssappen; onbalans zou ziekte veroorzaken. Dit wordt de leer der humores genoemd. De fysieke en psychische toestand (het temperament) en ziekteverschijnselen werden verklaard uit het bestaande gehalte aan de verschillende sappen. Een teveel aan slijm (flegma) zou een flegmatisch of kalm temperament tot gevolg hebben; een teveel aan bloed een sanguinisch of optimistisch, gepassioneerd temperament; een teveel aan gele gal een cholerisch of prikkelbaar, opvliegend temperament; en een teveel aan zwarte gal een melancholisch, depressief temperament. Een onbalans zou behandeld moeten worden met een dieet.
+Er zijn hebt twee soorten botten: platte botten (bijvoorbeeld de borstgordel en de schouderbladen) en lange botten (de ribben en het dijbeen bijvoorbeeld).
+Het bot bestaat uit twee stoffen: [[calciumfosfaat]] en [[collageen]]. Collageen zorgt ervoor dat je bot een beetje flexibel is, zodat het een klein beetje kan buigen in plaats van meteen breken. Calciumfosfaat zorgt juist voor de stevigheid, hierdoor zijn je botten stevig en buigen ze niet helemaal door.
-Later werden deze ideeën, die lange tijd grote invloed op de medische wetenschap zouden houden, overgenomen door de invloedrijke Grieks/ Romeinse arts Galenus (131-201/216). Deze zou de theorie verbinden met die van de vier elementen: het flegmatische verbond hij met water, het sanguine met lucht, het cholerische met vuur en het melancholische met aarde.
+Hoe jonger je bent, hoe meer collageen je in je botten hebt en hoe buigzamer je botten dus zijn. Hierdoor breken kleine kinderen ook minder snel een bot dan oude mensen.
-Vroegmoderne Tijd
-Opmerkelijk lang bleven verdere inzichten in het menselijk lichaam uit. De grote verandering kwam met Vesalius (1514-1564). Deze legde zich niet neer bij de boekenwijsheid van Galenus en had al vroeg belangstelling voor ontleding. Dit leidde tot veel nieuwe inzichten die hij publiceerde in Fabrica (1543), daarmee de grondslag leggende voor de moderne studie van de anatomie. Hij ondervond echter grote weerstand van aanhangers van Galenus en het zou nog lang duren voordat de nieuwe inzichten algemeen werden gedeeld.
+=== Gewrichten ===
-Op fysiologisch gebied was het werk van Bernard (1813-1878) van groot belang. Hij stelde dat het niet de physis was, het sturend levensbeginsel van Hippocrates, dat het evenwicht bewaarde, maar kwam met het idee van het milieu intérieur, tegenwoordig homeostase genoemd, dat weefsel en organen een stabiele beschermde omgeving biedt. Bernard stelde dat ziekte te wijten was aan verstoring van het milieu intérieur en net als bij Hippocrates moest de balans hersteld worden.
+Er zijn drie soorten gewrichten en dan nog drie ondersoorten. De drie soorten zijn:
+*Een gefuseerde verbinding, dat is als het eerst twee of meerdere aparte botten waren en later bij elkaar gegroeid zijn. Er is dan geen beweging mogelijk.
+*Het hechtgewricht, dit komt alleen voor in de schedel, hierbij zijn de botten onregelmatig samen gekomen.
+*Het synoviale gewricht, hierbij is beweging mogelijk. Het synoviale gewricht heeft drie onder categorieën:
+**Het kogelgewricht, dit kan alle kanten op bewegen. Dit vind je bijvoorbeeld in de schouders en de heup.
+**Het draaigewricht,
+**Het scharniergewricht, dit is is als er maar één richting op gedraaid kan worden. Denk aan je vingerkootjes. Die kun je maar op een manier buigen en niet zijwaarts.
+=== Andere skeletten ===
-Dat idee hield geen stand meer toen Pasteur (1822-1895) met zijn microbentheorie aantoonde dat een aantal infectieziektes veroorzaakt wordt door bacteriën. Virchow (1821-1902) ontdekte dat cellulaire afwijkingen ook ziektes konden veroorzaken. Het waren niet afwijkingen van het systeem die ziekte tot gevolg hadden, zoals gedacht werd tot Bernard, maar ziekte had een disfunctie van het systeem tot gevolg. Nu kon worden gezocht naar de aard en locatie van de verwekker van de ziekte en gepoogd worden deze te elimineren.
+Wij hebben een intern skelet dat in ons lichaam zit, maar er zijn ook dieren met een extern skelet, zoals een mossel. [[Insect|Insecten]] en [[krabben]] hebben bijvoorbeeld ook een extern skelet om zichzelf te beschermen. Sommige dieren zoals de [[zeester]] hebben wel een intern skelet, maar dan zonder echte botten. Deze dieren hebben dan wel een soort versteviging in plaats van de botten. Andere dieren zoals [[kwallen]] en [[Wormen (dieren)|wormen]] hebben helemaal geen skelet. Dit noemen we ongewervelde dieren.
+== Spieren ==
-Een periode volgde van reductionisme en mechanisme waarmee grote vooruitgang geboekt werd, niet alleen in de geneeskunde, maar ook bij een beter begrip van de anatomie en fysiologie van een gezond menselijk lichaam.
+[[Bestand:Bougle, Human muscular system, anterior-ca.svg|miniatuur|Het spierstelsel.]]
-#DOORVERWIJZING [[
+Alle spieren samen heten het spierstelsel. Bij elkaar zijn er ongeveer 650 spieren, die vastzitten aan de botten. Ze worden vastgehouden door pezen.
-#DOORVERWIJZING [[Doelpagina]]
-'''''Vetgedrukte tekst''''Cursief gedrukte tekst''''']]
+De meeste spieren werken samen in groepjes van twee. Als een spier beweegt, bewegen de botten ook.
+==Videoclip==
+* [https://www.youtube.com/watch?v=feOy9T-vj_s&list=PLi_srCikhtggb0XZKcFfRUFK8Zew21W5y&index=16/ Van bevruchting tot baby. Een animatie met muziek van Grieg]
+[[Categorie:Menselijk lichaam| ]]
+[[Categorie:Kerndoel41]]