Bibliotheek (algemeen)

Iemand vindt dat de inhoud van dit artikel ingevoegd zou moeten worden in Bibliotheek. Als de tekst wordt ingevoegd, wordt dit artikel een doorverwijzing.

Bibliotheek in Almere

Een bibliotheek is een bewaarplek voor boeken, tijdschriften en ander materiaal. Je moet lid van de bibliotheek zijn om het materiaal te kunnen lenen voor een bepaalde tijd. Bij lenen moet je het geleende artikel weer terug brengen. Doe je dat te laat, dan krijg je een boete. Ook bij beschadiging of kwijtraken van het geleende artikel moet je een boete betalen.

Naast een boekenbibliotheek bestaat er ook een muziekbibliotheek waar bladmuziek wordt bewaard en uitgeleend. Het muziekcentrum van de omroep in Hilversum heeft zo'n muziekbibliotheek.

Soms vind je in een bibliotheek ook een kunst-uitleen, waarbij je kunstwerken tegen betaling voor een bepaalde tijd kunt lenen.

Geschiedenis

Bibliotheken bestaan al sinds dat het schrift bestond. Meestal waren ze aan tempels en later aan kerken verbonden. Een bekende bibliotheek uit de Oudheid was die van Alexandrië.

In de middeleeuwen hadden koningshuizen en kloosters hun eigen bibliotheek. Een verzameling boeken die eigenlijk nog niet uitgeleend werden, maar meer als een soort van schatkamer van kennis. Je zou kunnen zeggen het begin van een erfgoedbibliotheek of boekenmuseum. De Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag is de nationale bibliotheek van Nederland en is een voorbeeld van zo'n erfgoedbibliotheek. Ook universiteiten hebben een dergelijke bibliotheek. Hier mogen bijzondere en/of kostbare werken ook alleen ingezien worden, vaak onder begeleiding.

De openbare bibliotheek: geschiedenis

Voordat de openbare bibliotheek ontstond waren er al zogenaamde volksbibliotheken en leeszalen. Wil je meer hierover weten? Lees dan: Beleidshistorie van de openbare bibliotheek .

Aan het begin van de twintigste eeuw werden in Nederland de eerste openbare bibliotheken opgericht. Ze heetten vaak 'openbare leeszaal en bibliotheek'. Ze waren bedoeld om alle burgers de kans te bieden kennis op te doen, zich verder algemeen te ontwikkelen. Je kon er boeken, kranten en tijdschriften lezen en ook boeken lenen voor een bepaalde tijd.

Vanaf 1921 kregen die bibliotheken ook geld van de Rijksoverheid. De Wet op de openbare bibliotheken was er vanaf de zeventiger jaren van de vorige eeuw op gericht de bibliotheek zo dicht mogelijk bij de mensen te brengen. Ook in kleinere plaatsen: daar komt dan zo veel mogelijk de bibliobus of bibliotrailer. Soms vind je de bibliotheek in hetzelfde gebouw als bijvoorbeeld het dorpshuis.

Wat doet een openbare bibliotheek?

Het verschil van een openbare bibliotheek met andere bibliotheken is, dat er voortdurend oudere, niet meer actuele boeken en andere materialen uit de collectie worden gehaald: dat heet: 'afschrijven'. Daarvoor in de plaats komen dan steeds weer nieuwe. Zo kan de bibliotheek steeds de meest actuele kennis, romans e.d. blijven bieden. De oudere boeken e.d. worden dan verkocht. Er wordt wel altijd nagekeken of ze nog bij een andere bibliotheek, bijvoorbeeld de Koninklijke Bibliotheek, zijn in te zien of te lenen.

In openbare bibliotheken kun je vaak ook een cursus volgen en er komen sprekers: mensen die je het een en ander vertellen over een bepaald onderwerp. Of bijvoorbeeld de schrijver van een populair boek. Verder hebben ze er een jeugd- en/of jongerenafdeling of -kast. Ook hebben veel bibliotheken wisselende themacollecties: allerlei boeken en materialen over bijvoorbeeld de herfst of de Kersttijd.

De openbare bibliotheken promoten boeken voor kinderen, jongeren en volwassenen, in de hoop dat ze meer gaan lezen. Dat is goed voor hun kennis en ontwikkeling! Daarom zijn ze aangesloten bij de CPNB (organisatie van boekwinkels). Ze doen elk jaar mee aan onder andere de kinderboekenweek en de boekenweek voor volwassenen. Ook werken ze vaak samen met scholen.

Jij kunt zelf lid worden van de openbare bibliotheek in je woonplaats!

Openbare bibliotheken op Wikikids

• Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA)
• Openbare Bibliotheek Assen

Andere soorten bibliotheken

• Schoolbibliotheek, een verzameling prenten-, lees- en informatieboeken voor gebruik in de school. Vaak heet een schoolbibliotheek schoolmediatheek, als er behalve boeken ook nog andere media (cd's, dvd's, filmpjes, video's enz.) in de bibliotheek zijn.
• Bibliotheekbus, of bibliotrailer: een rijdende minibibliotheek bijvoorbeeld op het platteland
• Ziekenhuisbibliotheek, voor uitleen van boeken aan patiënten
• Huisbibliotheek, een privé-verzameling van boeken voor eigen gebruik
• Artotheek, waar je kunst (schilderijen e.d.) kunt lenen
• Zadenbibliotheek en xylotheek, verzameling van zaden en houtsoorten. Er is een speciale zadenbibliotheek waar van elk gewas op aarde een hoeveelheid zaad wordt bewaard. Dit om te voorkomen dat plantensoorten (vooral etensgewassen) verloren gaan. Het wordt ook wel een zadenbank genoemd.
• Video- en audiotheek, verzameling van beeld- en geluidsmateriaal. De bekendste is die van Beeld en geluid in Hilversum. Omroepen kunnen hier alleen gebruik van maken.
• Streamingsdiensten zijn zeg maar digitale bibliotheken. Zo heb je Spotify, HBO Max, ViaPlay, Pathé Thuis, Cinetree, Videoland, Netflix en Apple TV+. Het is meer een idee van kopen, dan van lenen tegen betaling.
• Om er voor te zorgen dat boeken e.d. niet zomaar worden weggegooid (duurzaamheid!), ontstaan er in stadsbuurten en dorpen initiatieven van zogeheten buurtbiebs of minibiebs. Een kast langs de kant van de weg waarin iedereen zelf gekochte boeken en andere media kan plaatsen. Anderen mogen die dan lenen of meenemen.