Slag bij Jemappes

Schilderij uit 1834 van Henry Scheffer (1798–1862), naar het origineel van Horace Vernet (1789–1863).

De Slag bij Jemappes, op 6 november 1792 was een veldslag bij Jemappes, nu een deelgemeente van de stad Bergen, in de huidige Belgische provincie Henegouwen. Het was een strijd tussen een Oostenrijks-Zuid-Nederlands leger en Franse troepen van het Armée du Nord.

Een Frans leger, aangevuld met zo'n 2500 revolutionairen uit het prinsbisdom Luik en de Zuidelijke Nederlanden, aangevoerd door generaal Charles-François Dumouriez, behaalde door een meerderheid in manschappen (40.000 tegen 26.000) de overwinning op het Oostenrijks-Zuid-Nederlandse leger dat onder aanvoering stond van hertog Albert Casimir van Saksen-Teschen. Deze overwinning leidde tot de bezetting (of de bevrijding, het is maar van welke kant je het bekijkt) van de Oostenrijkse Nederlanden. Op 24 maart 1793 herstelde de keizer zijn gezag, na een overwinning in de Tweede Slag bij Neerwinden (restauratie).

Na een Franse overwinning in de Slag bij Fleurus op 26 juni 1794 werden de Oostenrijkers definitief verslagen en werden de Zuidelijke Nederlanden bezet. De Fransen willen een einde maken aan de feodale grenzen en creëren het departement van Jemappes met stukken van de graafschappen Henegouwen en Namen, twee Goede Steden van het prinsbisdom Luik en het Doornikse. Onder Willem I werd dit gebied dan de Nederlandse provincie Henegouwen.