1984 (boek)

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt nog hard gewerkt.

1984 Nineteen Eighty-Four
Informatie
Alternatieve titel
Schrijver	George Orwell
Illustrator
Vertaler
Taal (origineel)	Engels
Land	Verenigd Koninkrijk
Genre	Dystopie, toekomstroman
Datum	8 juni 1949
ISBN	9780436350078
Leeftijdscategorie
Uitgeverij
Drukker
Aantal verkocht
Vorig boek
Volgend boek
Bijzonderheden
Online-tekst
Portaal Literatuur

1984 (oorspronkelijke titel: Nineteen Eighty-Four) is een beroemde roman van de Britse schrijver George Orwell. Het boek is geschreven in 1948, maar werd pas in 1949 uitgegeven. Orwells werk laat zien hoe de toekomst eruit kan zien in de wereld van 1984. Je kunt het boek zien als een waarschuwing tegen de dictaturen van die tijd in de Sovjet-Unie en in Nazi-Duitsland. Hij beschrijft in het boek een dystopie . Dat is een fictieve samenleving die zo afschrikwekkend is dat niemand er zou willen in leven.

Het boek volgt Winston Smith, die in de dictatuur Oceanië leeft. In Oceanië controleert de overheid (de Partij) de burgers nauwlettend door camera's in hun huis. De Partij wordt geleid door Big Brother (Grote Broer), waarvan niemand weet of hij eigenlijk echt bestaat. Smith houdt echter een dagboek bij waarin hij achter de waarheid probeert te komen. Hij wordt verliefd op Julia. Samen willen ze de Partij ten onder brengen, maar die komt op het spoor van hun plannen. Het verhaal bevat veel beschrijvingen van de structuur van het land Oceanië en de strategie van de Partij.

Het land Oceanië is erg gebaseerd op de Sovjet-Unie onder Jozef Stalin; Big Brother is ook gebaseerd op Stalin. Het woord orwelliaans is afgeleid van de naam van de auteur en wordt vaak gebruikt om een verschrikkelijke toekomst te schetsen zonder vrijheid. Het boek staat bekend om zijn citaten, zoals Big Brother is watching you (Grote Broer houdt je in de gaten), Twee plus twee is vijf en Oorlog is vrede.

Samenvatting

Let op! Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt!

Analyse

Plaats en tijd

Een wereldkaart van de landen in 1984. Deze kaart is grotendeels gebaseerd op de beschrijving in het boek.

Zoals de titel zegt speelt het boek zich af in het jaar 1984. Toen het boek in 1949 uitkwam, was dat de nabije toekomst. Hierdoor moet je 1984 als een toekomstroman lezen. Volgens het boek brak er kort na de Tweede Wereldoorlog een Derde Wereldoorlog uit. Deze wereldoorlog zou plaatsvinden in de jaren 1950 als het gevolg van de wapenwedloop. Tegen 1984 is de wereld verdeeld in drie landen:

• Oceanië, waar de totalitarische Ingsoc-partij van Grote Broer aan de macht is. De beschrijving van Oceanië doet erg denken aan de Sovjet-Unie. De officiële ideologie van Oceanië is het Engels socialisme. Oceanië speelt de hoofdrol in het boek, aangezien Winston in dat land woont.
• Eurazië, waar ook een totalitaire partij aan de macht. De officiële ideologie van Eurazië is het neo-bolsjewiekisme. Het land ontstond nadat de Sovjet-Unie continentaal Europa innam.
• Oost-Azië, bestaande uit China en omliggende regio. Dit land is tijdens de jaren 1960 ontstond. In Oost-Azië bestaat er een eigen ideologie met de naam "Death-Worship" (Aanbidding van de Dood).

Tussen de drie staten zijn betwistende gebieden. Sinds de jaren 1960 zijn de landen steeds met elkaar in oorlog. Deze oorlogen hebben niets met middelen te maken. Alle drie de staten zijn zelfvoorzienend (autarkie). Het gaat puur om macht en invloed. Soms sluiten twee landen ook bondgenootschappen tegen de derde staat. Deze bondgenootschappen veranderen enkele paar jaar. Oceanië en Eurazië waren vier jaar vóór het begin van het boek nog bondgenoten, maar in 1984 zijn ze plotseling vijanden. De regering van Oceanië wil echter dat de bevolking gelooft dat Oceanië en Eurazië altijd met elkaar in oorlog geweest zijn.

Het grootste gedeelte van het boek speelt zich af in een fictieve versie van Londen in de toekomst. Londen is niet de hoofdstad van het land, maar wel een van de meest bevolkte provincies. De partij heeft hoofdkantoren iedere provincie. Zo zorgt de partij ervoor dat iedere provincie zich een centrum voelt en geen een provincie wordt achtergesteld. Hierdoor staan in Londen ook belangrijke overheids- en partijgebouwen. Londen wordt grotendeels als vieze, vervallen stad beschreven. Het grootste gedeelte van de bevolking leeft in armoede en onderdrukking.

Belangrijke termen

In het boek komen enkele termen terug die door Orwell zelf bedacht zijn. Dit kopje geeft een overzicht van deze termen:

• Doublethink (dubbeldenken): Dat betekent dat je twee gedachten hebt die tegenstrijdig met elkaar zijn. Toch ben je ervan overtuigd dat beide waar zijn. Je erkent dus niet dat de twee zaken tegenstrijdig zijn. In het boek kan dubbeldenk gezien worden als een spanning tussen wat personages echt denken en wat de samenleving vindt dat ze moeten denken.
• Newspeak (nieuwspraak): Dat is de naam voor de pogingen van Ingsoc om de taal veranderen. Zij proberen ongewenste woorden uit de taal te verwijderen en het aantal woorden van de taal verminderen. Het idee is om dubbeldenk te voorkomen. Als personen hun (ongewenste) ideeën niet in woorden kunnen vatten, kunnen zij deze gedachten niet uiten, delen of voor zichzelf helder maken.
• Thoughtcrime (gedachtemisdaad): Dat is de naam voor als een persoon gedachten of ideeën heeft die tegen ideologie van Ingsoc ingaan. Ingsoc ziet deze gedachten als misdaad. Hierdoor controleren zij hun burgers heel nauw om te kijken wat ze denken. Ingsoc kan niet in de hoofden van mensen kijken. Ze kunnen mensen wel bespioneren en betrappen in het uiten van deze ideeën.

1984 is zo populair dat deze woorden inmiddels in Engelse woordenboeken zijn opgenomen. Ook buiten literaire werken kom je af en toe tegen.

Bekende citaten

1984 staat vol met bekende citaten. Hieronder is een opsomming gemaakt:

• "Big Brother is watching you." (Grote Broer houdt je in de gaten).
• "Who controls the past controls the future. Who controls the present controls the past." (Wie controle over het verleden heeft, heeft controle over de toekomst. Wie controle heeft over het heden, heeft controle over het verleden).
• "War is peace. Freedom is slavery. Ignorance is strength." (Oorlog is vrede. Vrijheid is slavernij. Onwetendheid is kracht).
• "The best books… are those that tell you what you know already." (De beste boeken... zijn diegenen die vertellen wat je al wist).
• "If you want to keep a secret, you must also hide it from yourself." (Als je iets geheim wilt houden, moet je het voor jezelf verstoppen).
• "If thought corrupts language, language can also corrupt thought." (Als gedachten de taal bederven, kan de taal ook gedachten bederven).
• "Two plus two equals five." (Twee plus twee is vijf).