Jiddisch

Het Jiddisch (Jodenduits) is een mengeling van Hebreeuws en Duits en werd vroeger gesproken door Europese Joden. Het wordt van rechts naar links geschreven in het Hebreeuwse alfabet.

Voor de Tweede Wereldoorlog waren er zo'n 11 miljoen mensen die Jiddisch spraken, ook in Nederland en België. In steden als Warschau (Polen) was dit soms wel 50% van de bevolking. Na de jodenvervolgingen in de Tweede Wereldoorlog is het aantal mensen die Jiddisch spreken erg gedaald. De meeste emigreerden naar de Verenigde Staten of Israël. Tegenwoordig zijn er nog maar 3 miljoen Jiddisch-sprekenden. In Israël (het land van de Joden) is tegenwoordig niet het Jiddisch, maar het Hebreeuws de officiële taal. In Antwerpen is nog steeds een Jiddischtalige gemeenschap. In Nederland is in Amsterdam nog één school waar in het Jiddisch word onderwezen. Ook verschijnt er in Nederland het Jiddische tijdschrift Grine Medine.

Jiddische woorden in het Nederlands

Het Nederlands heeft aardig wat woorden overgenomen uit het Jiddisch. Een paar voorbeelden, met betekenis, zijn:

• Lef (moed)
• Bajes (gevangenis)
• Bolleboos (slimmerik)
• Gozer (man)
• Jatten (stelen)
• Mazzel (geluk)
• Smeris (politieagent)
• Smoes (excuus)
• Stiekem (heimelijk)
• Tof (goed)

Zelfs de bekende bijnaam van Amsterdam, Mokum, komt uit het Jiddisch ('makom' is Jiddisch voor stad).