Wim Schermerhorn: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(15 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
{{Infobox politiek persoon
−
{{werk}}
  
  +
|naam = Wim Schermerhorn
−
[[File:Schermerhorn,_W._-_SFA008007277.jpg|right|300px|thumb|Schermerhorn in 1970 bij de presentatie van het boek ''Het dagboek van Schermerhorn''.]]
  
  +
|afbeelding = [[File:Wim_Schermerhorn_1946.jpg|250px]]
−
'''Willem (Wim) Schermerhorn''' ([[Akersloot]], 17 december 1894 – [[Haarlem]], 10 maart 1977) was een Nederlands politicus. Hij was de eerste [[minister-president van Nederland]] van de na de [[Tweede Wereldoorlog]] en hiermee de eerste premier die die titel mocht dragen (voorheen heette het ''voorzitter van de ministerraad''). Schermerhorn was slechts een korte tijd minister-president, namelijk tussen 1945 en 1946.
 
  +
|onderschrift =
  +
|volledige naam = Willem Schermerhorn
  +
|geboren = 17 december 1894
  +
|plaatsgeboren = [[Akersloot]]
  +
|overleden = 10 maart 1977
  +
|plaatsoverleden = [[Haarlem]]
  +
|huwelijk =
  +
|relatie =
  +
|partij = [[Liberale Staatspartij|LSP]] (1922-1930) <br> [[Vrijzinnig-Democratische Bond|VDB]] (1930-1946) <br> [[Partij van de Arbeid|PvdA]] (vanaf 1946)
  +
|religie =
  +
|stroming =
  +
|uitgelichte functie = [[Minister-president van Nederland]]
  +
|aangetreden = 25 juni 1945
  +
|afgetreden = 3 juli 1946
  +
|voorganger = [[Pieter Sjoerds Gerbrandy]]
  +
|opvolger = [[Louis Beel]]
  +
|functie =
  +
}}
  +
'''Wim Schermerhorn''' ([[Akersloot]], 17 december 1894 – [[Haarlem]], 10 maart 1977) was een [[Nederland]]s politicus. Schermerhorn was oorspronkelijk lid van de [[Liberale Staatspartij]] (LSP), later van de [[Vrijzinnig-Democratische Bond]] (VDB) en tenslotte van de [[Partij van de Arbeid]] (PvdA). Schermerhorn was de eerste minister-president van Nederland na de oorlog. Hij was ook de eerste minister-president met deze titel. Voorheen werd de titel ''voorzitter van de ministerraad'' gebruikt.
   
  +
Schermerhorn was oorspronkelijk een professor aan de universiteit. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] was hij ook actief binnen het [[verzet]]. In 1942 werd hij opgepakt en vastgezet in [[Kamp Sint-Michielgestel]]. Na de oorlog werd hij weer vrijgelaten en werd benoemd tot minister-president. Schermerhorn was slechts een tijdelijke minister-president tot dat er een nieuw kabinet na de verkiezingen van 1946 gevormd werd. Hierdoor was hij minister-president tussen 1945 en 1946. Hij volgde [[Pieter Sjoerds Gerbrandy]] op en werd zelf door [[Louis Beel]] opgevolgd. Schermerhorn is daardoor de enige minister-president van de VDB.
⚫
Schermerhorn speelde een belangrijke rol in het begin van de wederopbouw van Nederland na de Tweede Wereldoorlog en in de onafhankelijkheidsstrijd van [[Nederlands-Indië]]. Schermerhorn was lid van de [[Partij van de Arbeid]]. Na zijn premierschap was hij nog lid van de [[Tweede Kamer]] en later van de [[Eerste Kamer]].
 
   
  ⚫
Hij speelde een belangrijke rol bij de [[wederopbouw]] van Nederland. Ook is hij een van de oprichters van de Partij van de Arbeid. Na zijn premierschap was hij nog lid van de [[Tweede Kamer]] en later van de [[Eerste Kamer]].
−
==Opleiding en wetenschap==
  
⚫
Na het behalen van zijn diploma aan de [[hbs]] (tegenwoordig [[havo]] en [[atheneum]]) ging Schermerhorn naar de [[Technische Hogeschool Delft]]. In 1918 behaalde hij hier zijn diploma en mocht zichzelf civiel ingenieur noemen. Vanaf 1918 hield Schermerhorn aan de universiteit zich bezig met [[geodesie]]. Dat is de wetenschap die zich bezighoudt met de vorm en afmetingen van de Aarde. In 1926 werd hij hoogleraar in [[landmeten]], waterpassen en geodesie.
 
   
  +
==Levensloop==
⚫
In 1948 organiseerde Schermerhorn een internationaal congres in [[Den Haag]], waarbij het [[International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation]] werd besloten op te richten. Dit opleidingsinstituut richt zich vooral op ontwikkelingslanden. In 1950 besloot de Nederlandse overheid pas om het instituut op te richten; tegenwoordig is het onderdeel van de [[Universiteit Twente]]. Schermerhorn werd de eerste rector (directeur) van het instituut. Tussen 1961 en 1965 was hij directeur van het Internationaal Instituut voor Luchtkartering in [[Delft]].
  
  +
===Jeugd en opleiding===
  +
Schermerhorn werd geboren op 17 december 1894 in het Noord-Hollandse [[Akersloot]]. Hij kwam uit een protestantse boerenfamilie. Na het behalen van zijn diploma aan de [[hbs]] (tegenwoordig [[havo]] en [[atheneum]]) ging Schermerhorn naar de [[Technische Hogeschool Delft]]. In 1918 behaalde hij hier zijn diploma en mocht zichzelf civiel ingenieur noemen.
  +
[[File:Wim_Schermerhorn_(1926).jpg|left|250px|thumb|Schermerhorn in 1926]]
  ⚫
Vanaf 1918 hield Schermerhorn aan de universiteit zich bezig met [[geodesie]]. Dat is de wetenschap die zich bezighoudt met de vorm en afmetingen van de Aarde. In 1926 werd hij hoogleraar in [[landmeten]], waterpassen en geodesie.
   
  +
===Tweede Wereldoorlog===
−
==Politiek==
  
−
Schermerhorn was voor de Tweede Wereldoorlog al actief. Hij was tegen de [[NSB]] en richtte een tegenbeweging op, de [[Eenheid door Democratie]]. Vanaf 1938 werd hij voorzitter van deze vereniging. Daarnaast was hij ook bestuurslid bij omroep [[VPRO]].
+
Schermerhorn ging in 1938 de politiek in. Hij werd voorzitter van de vereniging [[Eenheid door Democratie]]. Deze vereniging verzette zich tegen de opkomst van het [[nationaalsocialisme]] en het [[communisme]]. Volgens de vereniging moesten alle partijen samenwerken om de Nederlandse democratie te beschermen. Ook was hij bestuurslid bij de omroep [[VPRO]].
   
−
Tijdens de oorlog was Schermerhorn tussen 1942 en 1943 gevangengezet in [[kamp Sint-Michielgestel]]. Hij was onderdeel van de [[Heeren Zeventien]]; zeventien vooraanstaande Nederlanders die tijdens de oorlog werden gevangengezet (geïnterneerd). Ook andere partijleiders werden gevangengezet. Zodra de bezetting voorbij was besloten 10 van de gevangenen (waaronder Schermerhorn) de [[Nederlandse Volksbeweging]] op te zetten. De NVB moest de [[verzuiling]] opheffen en het Nederlandse volk bijeenbrengen. De partij mislukte en ging in 1951 uitelkaar, maar gedurende de jaren 60 werd het doel toch bereikt (de [[ontzuiling]]). Schermerhorn werd in december 1943 vrijgelaten en dook direct onder. De Nazi's ontsloegen hem in 1944 als hoogleraar. Schermerhorn werd het icoon van de Nederlandse illegaliteit tijdens de oorlog. Ook speelde hij een rol tussen verschillende overlegorganen die Nederland na de oorlog zouden gaan opbouwen.
+
Tijdens de oorlog was Schermerhorn tussen 1942 en 1943 gevangengezet in [[kamp Sint-Michielgestel]]. Hij was onderdeel van de [[Heeren Zeventien]]. Dit waren zeventien vooraanstaande Nederlanders die tijdens de oorlog werden gevangengezet (geïnterneerd). Ook andere partijleiders werden gevangengezet. Zodra de bezetting voorbij was besloten 10 van de gevangenen (waaronder Schermerhorn) de [[Nederlandse Volksbeweging]] op te zetten. De NVB moest de [[verzuiling]] opheffen en het Nederlandse volk bijeenbrengen. De partij mislukte en ging in 1951 uit elkaar, maar gedurende de jaren 60 werd het doel toch bereikt (de [[ontzuiling]]).
   
  +
Schermerhorn werd in december 1943 vrijgelaten en dook direct onder. De nazi's ontsloegen hem in 1944 als hoogleraar. Schermerhorn werd het icoon van de Nederlandse illegaliteit tijdens de oorlog. Ook speelde hij een rol tussen verschillende overlegorganen die Nederland na de oorlog zouden gaan opbouwen.
⚫
Op 25 juni 1945 werd Schermerhorn minister-president. Hij wilde Nederland hervormen als het op verzuiling aanging, maar dit ging veel te stroef. Nederland was ook na de oorlog nog altijd verdeeld in verschillende groepen die in het dagelijks leven haast niet met elkaar omgingen. Schermerhorn hield zich bezig met de wederopbouw, wat ook vrij stroef ging. Tevens was er een tegenvaller door de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië. Voor Schermerhorn was dit eigenlijk een verrassing. Op 3 juli 1946 viel Schermerhorns kabinet. Hij werd opgevolgd door de katholieke leider [[Louis Beel]]. De PvdA vormde samen met Beels een kabinet, maar partijgenoot [[Willem Drees]] hield Schermerhorn buiten de onderhandelingen en de partij.
 
  +
  +
===Minister-president===
  +
{{Zie ook|Zie ook [[Kabinet-Schermerhorn-Drees]] voor meer informatie.}}
  +
[[File:Minister-president_Schermerhorn_aan_zijn_bureau,_Bestanddeelnr_900-8197.jpg|right|300px|thumb|Wim Schermerhorn aan het werk]]
  ⚫
Op 25 juni 1945 werd Schermerhorn minister-president. Hij wilde Nederland hervormen als het op verzuiling aanging, maar dit ging veel te stroef. Nederland was ook na de oorlog nog altijd verdeeld in verschillende groepen die in het dagelijks leven haast niet met elkaar omgingen. Schermerhorn hield zich bezig met de wederopbouw, wat ook vrij stroef ging. Tevens was er een tegenvaller door de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië. Voor Schermerhorn was dit eigenlijk een verrassing.
  +
  +
Op 3 juli 1946 viel Schermerhorns kabinet. Hij werd opgevolgd door de katholieke leider [[Louis Beel]]. De PvdA vormde samen met Beels een kabinet, maar partijgenoot [[Willem Drees]] hield Schermerhorn buiten de onderhandelingen en de partij.
  +
  +
===Einde===
  ⚫
In 1948 organiseerde Schermerhorn een internationaal congres in [[Den Haag]], waarbij het [[International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation]] werd besloten op te richten. Dit opleidingsinstituut richt zich vooral op ontwikkelingslanden. In 1950 besloot de Nederlandse overheid pas om het instituut op te richten; tegenwoordig is het onderdeel van de [[Universiteit Twente]]. Schermerhorn werd de eerste rector (directeur) van het instituut. Tussen 1961 en 1965 was hij directeur van het Internationaal Instituut voor Luchtkartering in [[Delft]].
   
 
Tussen 1948 en 1951 was Schermerhorn lid van de [[Tweede Kamer]] en tussen 1951 en 1965 van de [[Eerste Kamer]]. Naast zijn baan als Kamerlid had hij ook nog andere functies.
 
Tussen 1948 en 1951 was Schermerhorn lid van de [[Tweede Kamer]] en tussen 1951 en 1965 van de [[Eerste Kamer]]. Naast zijn baan als Kamerlid had hij ook nog andere functies.
  +
  +
==Links==
  +
* Koops, Enne (29 augustus 2020). [https://historiek.net/willem-schermerhorn-de-onbekende-minister-president/42378/ ''Willem Schermerhorn: de onbekende minister-president''] via www.historiek.net (gelezen op 29 juli 2023).
   
 
{{Navigatie minister-presidenten Nederland}}
  
{{Navigatie minister-presidenten Nederland}}
  +
[[Categorie:Voormalig Eerste Kamerlid]]
 
[[Categorie:Minister-president van Nederland]]
  
[[Categorie:Minister-president van Nederland]]
  +
[[Categorie:Nederlands cartograaf]]
  +
[[Categorie:Nederlands ingenieur]]
  +
[[Categorie:PvdA-politicus (Nederland)]]
  +
[[Categorie:Voormalig Tweede Kamerlid]]

Huidige versie van 27 dec 2023 om 16:05

Wim Schermerhorn
Wim Schermerhorn 1946.jpg
Naam voluit Willem Schermerhorn
Geboren 17 december 1894
Geboren te Akersloot
Overleden 10 maart 1977
Overleden te Haarlem
Gehuwd met
Relatie met
Partij LSP (1922-1930)
VDB (1930-1946)
PvdA (vanaf 1946)
Religie
Stroming
Functie Minister-president van Nederland
Aantreden 25 juni 1945
Aftreden 3 juli 1946
Voorganger Pieter Sjoerds Gerbrandy
Opvolger Louis Beel
Functie(s)
Portaal Portal.svg Politiek

Wim Schermerhorn (Akersloot, 17 december 1894 – Haarlem, 10 maart 1977) was een Nederlands politicus. Schermerhorn was oorspronkelijk lid van de Liberale Staatspartij (LSP), later van de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en tenslotte van de Partij van de Arbeid (PvdA). Schermerhorn was de eerste minister-president van Nederland na de oorlog. Hij was ook de eerste minister-president met deze titel. Voorheen werd de titel voorzitter van de ministerraad gebruikt.

Schermerhorn was oorspronkelijk een professor aan de universiteit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij ook actief binnen het verzet. In 1942 werd hij opgepakt en vastgezet in Kamp Sint-Michielgestel. Na de oorlog werd hij weer vrijgelaten en werd benoemd tot minister-president. Schermerhorn was slechts een tijdelijke minister-president tot dat er een nieuw kabinet na de verkiezingen van 1946 gevormd werd. Hierdoor was hij minister-president tussen 1945 en 1946. Hij volgde Pieter Sjoerds Gerbrandy op en werd zelf door Louis Beel opgevolgd. Schermerhorn is daardoor de enige minister-president van de VDB.

Hij speelde een belangrijke rol bij de wederopbouw van Nederland. Ook is hij een van de oprichters van de Partij van de Arbeid. Na zijn premierschap was hij nog lid van de Tweede Kamer en later van de Eerste Kamer.

Levensloop

Jeugd en opleiding

Schermerhorn werd geboren op 17 december 1894 in het Noord-Hollandse Akersloot. Hij kwam uit een protestantse boerenfamilie. Na het behalen van zijn diploma aan de hbs (tegenwoordig havo en atheneum) ging Schermerhorn naar de Technische Hogeschool Delft. In 1918 behaalde hij hier zijn diploma en mocht zichzelf civiel ingenieur noemen.

Schermerhorn in 1926

Vanaf 1918 hield Schermerhorn aan de universiteit zich bezig met geodesie. Dat is de wetenschap die zich bezighoudt met de vorm en afmetingen van de Aarde. In 1926 werd hij hoogleraar in landmeten, waterpassen en geodesie.

Tweede Wereldoorlog

Schermerhorn ging in 1938 de politiek in. Hij werd voorzitter van de vereniging Eenheid door Democratie. Deze vereniging verzette zich tegen de opkomst van het nationaalsocialisme en het communisme. Volgens de vereniging moesten alle partijen samenwerken om de Nederlandse democratie te beschermen. Ook was hij bestuurslid bij de omroep VPRO.

Tijdens de oorlog was Schermerhorn tussen 1942 en 1943 gevangengezet in kamp Sint-Michielgestel. Hij was onderdeel van de Heeren Zeventien. Dit waren zeventien vooraanstaande Nederlanders die tijdens de oorlog werden gevangengezet (geïnterneerd). Ook andere partijleiders werden gevangengezet. Zodra de bezetting voorbij was besloten 10 van de gevangenen (waaronder Schermerhorn) de Nederlandse Volksbeweging op te zetten. De NVB moest de verzuiling opheffen en het Nederlandse volk bijeenbrengen. De partij mislukte en ging in 1951 uit elkaar, maar gedurende de jaren 60 werd het doel toch bereikt (de ontzuiling).

Schermerhorn werd in december 1943 vrijgelaten en dook direct onder. De nazi's ontsloegen hem in 1944 als hoogleraar. Schermerhorn werd het icoon van de Nederlandse illegaliteit tijdens de oorlog. Ook speelde hij een rol tussen verschillende overlegorganen die Nederland na de oorlog zouden gaan opbouwen.

Minister-president

Zie ook Kabinet-Schermerhorn-Drees voor meer informatie.
Wim Schermerhorn aan het werk

Op 25 juni 1945 werd Schermerhorn minister-president. Hij wilde Nederland hervormen als het op verzuiling aanging, maar dit ging veel te stroef. Nederland was ook na de oorlog nog altijd verdeeld in verschillende groepen die in het dagelijks leven haast niet met elkaar omgingen. Schermerhorn hield zich bezig met de wederopbouw, wat ook vrij stroef ging. Tevens was er een tegenvaller door de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië. Voor Schermerhorn was dit eigenlijk een verrassing.

Op 3 juli 1946 viel Schermerhorns kabinet. Hij werd opgevolgd door de katholieke leider Louis Beel. De PvdA vormde samen met Beels een kabinet, maar partijgenoot Willem Drees hield Schermerhorn buiten de onderhandelingen en de partij.

Einde

In 1948 organiseerde Schermerhorn een internationaal congres in Den Haag, waarbij het International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation werd besloten op te richten. Dit opleidingsinstituut richt zich vooral op ontwikkelingslanden. In 1950 besloot de Nederlandse overheid pas om het instituut op te richten; tegenwoordig is het onderdeel van de Universiteit Twente. Schermerhorn werd de eerste rector (directeur) van het instituut. Tussen 1961 en 1965 was hij directeur van het Internationaal Instituut voor Luchtkartering in Delft.

Tussen 1948 en 1951 was Schermerhorn lid van de Tweede Kamer en tussen 1951 en 1965 van de Eerste Kamer. Naast zijn baan als Kamerlid had hij ook nog andere functies.

Links


Vlag van Nederland Minister-presidenten van Nederland Vlag van Nederland
1848-1901Gerrit Schimmelpenninck · Jacobus Mattheüs de Kempenaer · Johan Rudolph Thorbecke · Floris Adriaan van Hall · Justinus van der Brugghen · Jan Jacob Rochussen · Floris Adriaan van Hall · Jacob Pieter Pompejus van Zuylen van Nijevelt · Schelto van Heemstra · Johan Rudolph Thorbecke · Isaäc Dignus Fransen van de Putte · Julius van Zuylen van Nijevelt · Pieter Philip van Bosse · Johan Rudolph Thorbecke · Gerrit de Vries Azn · Jan Heemskerk Azn. · Jan Kappeyne van de Coppello · Constantijn Theodoor van Lynden van Sandenburg · Jan Heemskerk Azn. · Æneas Mackay · Gijsbert van Tienhoven · Joan Röell · Nicolaas Pierson
1901-1945Abraham Kuyper · Theo de Meester · Theo Heemskerk · Pieter Cort van der Linden · Charles Ruijs de Beerenbrouck · Hendrikus Colijn · Dirk Jan de Geer · Charles Ruijs de Beerenbrouck · Hendrikus Colijn · Dirk Jan de Geer · Pieter Sjoerds Gerbrandy
1945-hedenWim Schermerhorn · Louis Beel · Willem Drees · Louis Beel · Jan de Quay · Victor Marijnen · Jo Cals · Jelle Zijlstra · Piet de Jong · Barend Biesheuvel · Joop den Uyl · Dries van Agt · Ruud Lubbers · Wim Kok · Jan Peter Balkenende · Mark Rutte
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Wim_Schermerhorn&oldid=831661"