Vlag van Brazilië

De vlag van Brazilië is een symbool van het Zuid-Amerikaanse land Brazilië. De vlag bestaat uit een groene achtergrond met daarop een gele ruit. In de ruit staat een blauwe wereldbol met 27 witte sterren in verschillende groottes. Over de wereldbol loopt een witte band met in groene letters het motto van Brazilië: Ordem e Progresso (Orde en vooruitgang). Brazilianen noemen de vlag auriverde. Dat is Portugees voor "van goud en groen".

De huidige vlag komt uit 1889, maar in 1992 werd de vlag aangepast om enkele sterren toe te voegen. Naast de Braziliaanse vlag bestaat uit het wapen van Brazilië.

Geschiedenis

Portugees bestuur

Brazilië was tot 1822 onderdeel van Portugal. Oorspronkelijk was Brazilië een Portugese kolonie, maar later ontstond het Verenigd Koninkrijk van Portugal, Brazilië en de Algarve. De vlag van Brazilië was in die periode gebaseerd op de voormalige vlag van Portugal. In de tijd dat Portugal nog een monarchie was, gebruikte het land een blauw-witte vlag. De kleuren van de vlag van Brazilië waren uit die vlag afkomstig. Op de vlag stond een gouden armillarium. Dat is een hemelbol bestaat uit ringen om tijd en positie te bepalen. De armillarium stond symbool voor de Portugese ontdekkingsreizigers. Zij gebruikten het instrument om nieuwe gebieden te ontdekken en het Portugese koloniale rijk uit te breiden.

Vlag van koloniaal Brazilië (1645-1815)
Vlag van het Verenigd Koninkrijk van Portugal, Brazilië en de Algarve (1815-1816)
Vlag van het Braziliaans koninkrijk binnen het Verenigd Koninkrijk van Portugal, Brazilië en de Algarve (1816-1822)

Keizerrijk Brazilië

In 1822 ontstond het keizerrijk Brazilië. Keizer Peter I besloot om een nieuwe vlag te ontwerpen met nieuwe kleuren. Hij koos de kleuren groen en geel die ook op de huidige vlag voorkomen. Toch hadden die kleuren toentertijd een andere betekenis. Het groen stond symbool voor het huis Bragança en het geel voor het huis Habsburg. Peter I kwam zelf uit het Portugese huis Bragança, terwijl zijn vrouw (keizerin Leopoldine) uit het Oostenrijkse huis Habsburg kwam.

Op de vlag stond uit het wapen van het keizerrijk. Door de jaren heen is het ontwerp iets aangepast, maar het concept bleef hetzelfde.

Vlag tussen september-december 1822
Vlag tussen 1822-1853
Vlag tussen 1853-1889

Republiek

In 1889 werd de monarchie afgeschaft, waarna Brazilië een republiek werd. Tussen 15 en 19 november 1889 gebruikte men een korte tijd een totaal andere vlag. Die vlag was gebaseerd op de Amerikaanse vlag. Toch besloot men na enkele dagen een aangepaste versie van de keizerlijke vlag te maken. Het keizerlijk wapen werd vervangen door wereldbol met sterren. Het motto Ordem e Progresso werd toen ook geadopteerd.

Oorspronkelijk had Brazilië 21 staten, waardoor er ook 21 sterren op de vlag stonden. Door de jaren heen werden sommige staten gesplitst in nieuwe staten. De vlag werd niet steeds opnieuw aangepast als er nieuwe staten bijkwamen, waardoor het aantal sterren vaak niet klopt. In 1960 werd het aantal sterren aangepast naar 22, in 1968 naar 23 en in 1992 naar 27. Sindsdien zijn er geen nieuwe staten bijgekomen, waardoor het aantal sterren klopt.

Vlag in november 1889
Vlag tussen 1889-1960 (21 sterren)
Vlag tussen 1960-1968 (22 sterren)
Vlag tussen 1968-1992 (23 sterren)
Huidige vlag sinds 1992 (27 sterren)

Huidige vlag

Kleuren

Een wapperende Braziliaanse vlag

De kleuren van de Braziliaanse vlag zijn groen, geel, blauw en wit. Die kleuren werden ook op de vlag van het keizerrijk Brazilië gebruikt. Nadat Brazilië in 1889 een republiek werd, besloot men de kleuren te behouden. Het keizerlijke symbool werd toen vervangen door een wereldbol. De kleuren hebben ook een betekenis:

Groen staat voor de planten en dieren in Brazilië, voornamelijk in het Amazoneregenwoud, de jungles langs de Atlantische Oceaan en de Pantanal.
Geel staat voor Braziliaanse natuurschatten. Die schatten moeten zorgen voor een welvarende samenleving.
Blauw en wit staan voor de heilige maagd Maria.

Ten tijde van het Braziliaanse keizerrijk hadden de kleuren een andere betekenis.

Motto

Op de wereldbol staat het Braziliaans motto Ordem e Progresso (Orde en vooruitgang). Het motto komt van een citaat van de Franse filosoof Auguste Comte. Hij was een belangrijk figuur binnen het positivisme, een filosofische stroming aan het einde van de 19e eeuw. De positivisten geloofden dat men via de wetenschappelijke methode alle kennis kon opdoen. Zij geloofden dat alleen waarneembare feiten konden worden waargenomen. Kennis niet zintuigelijk kon worden waargenomen (zoals theologie) wordt door positivisten verworpen.

Het motto werd in Latijns-Amerika gebruikt om autoritaire regimes te rechtvaardigen. Comte schreef: "Liefde als principe en orde als basis; vooruitgang als doel". Autoritaire regimes waren volgens de aanhangers nodig om orde te scheppen, waardoor vooruitgang mogelijk was. Tegenwoordig staat dat motto symbool voor het doel van Brazilië: een stabiele en vooruitstrevende samenleving.

Wereldbol en sterren

Op de wereldbol staan 27 sterren. Die sterren staan symbool voor de 27 deelgebieden van Brazilië (26 staten + een federaal district). Iedere ster staat ook voor een specifiek deelgebied. Het idee is geïnspireerd door de vlag van de Verenigde Staten. Sinds 1889 zijn enkele deelstaten gesplitst, waardoor de vlag uiteindelijk in 1992 aangepast werd. Sindsdien toont de vlag weer het correcte aantal sterren voor de deelgebieden.

De wereldbol op de Braziliaanse vlag. De cijfers beelden elk een ster of sterrenbeeld uit die vanaf het zuidelijk halfrond gezien kan worden.

De band met het motto symboliseert de evenaar. Aangezien Brazilië voor het grootste gedeelte onder de evenaar ligt, liggen ook bijna alle sterren over de band. Toch ligt er één ster boven de band. Dat is de ster voor de staat Pará. Die ster symboliseert ook het deel van Brazilië dat boven de evenaar ligt. Overigens is Pará niet de noordelijkste staat van Brazilië. Door latere splitsingen liggen Amapá en Roraima noordelijker, terwijl hun ster juist ten zuiden ligt.

De sterren liggen overigens niet in een willekeurige volgorde. In veel gevallen beelden zij sterrenbeelden uit die vanaf het zuidelijk halfrond gezien kunnen worden. Ook zijn er vier sterren die niet tot een sterrenbeeld behoren. Hieronder een overzicht van de sterrenbeelden:

Onderstaande afbeelding geeft een overzicht van welke staat welk deelgebied symboliseert. De schuingedrukte titel daaronder is de naam van de specifieke ster:

Discussie over wijziging

Doorheen de jaren zijn er verschillende voorbeelden geweest om het motto op de vlag te veranderen in "Amor, Ordem e Progresso" (Liefde, orde en vooruitgang). Volgens de voorstanders zou dat beter aansluiten bij de oorspronkelijke quote van Auguste Comte. In 2021 werd een groep gestart om het motto te wijzigen. Overigens probeerde politicus Eduardo Suplicy dat al in 2003 te doen.