Hallstattcultuur: verschil tussen versies
(Aanvulling) |
|||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Werk}} | {{Werk}} | ||
{{Zijbalk drieperiodensysteem}} | {{Zijbalk drieperiodensysteem}} | ||
| − | + | De '''Hallstattcultuur of Hallstattperiode''' was de overheersende West- en Midden-Europese cultuur van de [[Late bronstijd|late bronstijd]] (Hallstatt A, Hallstatt B) van de 12e tot de 8e eeuw voor Christus en de vroege [[IJzertijd|ijzertijd]] in Europa (Hallstatt C, Hallstatt D) van de 8e tot de 6e eeuw voor Christus. Het volgde de Urnenveldencultuur (urnen met [[Cremeren|gecremeerde]] resten) op van de 12e eeuw voor Christus (Late Bronstijd) en in een groot deel van het gebied wordt het gevolgd door de [[La Tène-cultuur]]. Het wordt vaak gekoppeld aan de ''Proto-Keltischpopulaties'', zeg maar de voorlopers van de [[Kelten]]. | |
| + | |||
| + | == Herkomst == | ||
| + | [[Bestand:Hallstatt LaTene.png|miniatuur|Ligging van Hallstat en La Tene cultuur]] | ||
| + | Het is genoemd naar de vondplaats Hallstatt, een dorp aan het meer in het Oostenrijkse Salzkammergut ten zuidoosten van [[Salzburg]], waar een rijke zoutmijn was, en er zijn zo'n 1.300 graven bekend, waarvan vele met mooie voorwerpen (grafgiften). Materiaal uit Hallstatt is ingedeeld in vier perioden, aangeduid als "Hallstatt A" tot "D". Hallstatt A en B worden gezien als de late bronstijd en de termen die worden gebruikt voor grotere gebieden, zoals "Hallstatt-cultuur", of "periode", "stijl" enzovoort, hebben betrekking op de ijzertijd Hallstatt C en D. | ||
| + | |||
| + | Tegen de 6e eeuw v.Chr. had het zich uitgebreid met brede gebieden, die in twee zones vielen, oost en west, tussen hen in die een groot deel van West- en Midden-Europa bestrijken tot aan de [[Alpen]], en zich uitstrekken tot in Noord- [[Italië]]. Delen van [[Groot-Brittannië]] en [[Iberia]] zijn opgenomen in de uiteindelijke uitbreiding van de cultuur. | ||
| + | |||
| + | De cultuur draaide om de landbouw, maar de metaalbewerking was aanzienlijk gevorderd. Tegen het einde van de periode was er veel handel binnen het gebied en met culturen rond de [[Middellandse Zee|Middellandse zee]]. Sociale verschillen werden steeds belangrijker, met opkomende eliteklassen van stamhoofden en krijgers, en misschien die met andere vaardigheden. De samenleving was op stambasis georganiseerd, hoewel hier weinig over bekend is. Slechts enkele van de grootste nederzettingen, zoals ''Heuneburg'' in het zuiden van Het huidige [[Duitsland]], waren naar moderne maatstaven eerder steden dan dorpen. | ||
Versie van 4 jan 2022 13:25
|
|
De Hallstattcultuur of Hallstattperiode was de overheersende West- en Midden-Europese cultuur van de late bronstijd (Hallstatt A, Hallstatt B) van de 12e tot de 8e eeuw voor Christus en de vroege ijzertijd in Europa (Hallstatt C, Hallstatt D) van de 8e tot de 6e eeuw voor Christus. Het volgde de Urnenveldencultuur (urnen met gecremeerde resten) op van de 12e eeuw voor Christus (Late Bronstijd) en in een groot deel van het gebied wordt het gevolgd door de La Tène-cultuur. Het wordt vaak gekoppeld aan de Proto-Keltischpopulaties, zeg maar de voorlopers van de Kelten.
Herkomst
Het is genoemd naar de vondplaats Hallstatt, een dorp aan het meer in het Oostenrijkse Salzkammergut ten zuidoosten van Salzburg, waar een rijke zoutmijn was, en er zijn zo'n 1.300 graven bekend, waarvan vele met mooie voorwerpen (grafgiften). Materiaal uit Hallstatt is ingedeeld in vier perioden, aangeduid als "Hallstatt A" tot "D". Hallstatt A en B worden gezien als de late bronstijd en de termen die worden gebruikt voor grotere gebieden, zoals "Hallstatt-cultuur", of "periode", "stijl" enzovoort, hebben betrekking op de ijzertijd Hallstatt C en D.
Tegen de 6e eeuw v.Chr. had het zich uitgebreid met brede gebieden, die in twee zones vielen, oost en west, tussen hen in die een groot deel van West- en Midden-Europa bestrijken tot aan de Alpen, en zich uitstrekken tot in Noord- Italië. Delen van Groot-Brittannië en Iberia zijn opgenomen in de uiteindelijke uitbreiding van de cultuur.
De cultuur draaide om de landbouw, maar de metaalbewerking was aanzienlijk gevorderd. Tegen het einde van de periode was er veel handel binnen het gebied en met culturen rond de Middellandse zee. Sociale verschillen werden steeds belangrijker, met opkomende eliteklassen van stamhoofden en krijgers, en misschien die met andere vaardigheden. De samenleving was op stambasis georganiseerd, hoewel hier weinig over bekend is. Slechts enkele van de grootste nederzettingen, zoals Heuneburg in het zuiden van Het huidige Duitsland, waren naar moderne maatstaven eerder steden dan dorpen.