Gebruiker:Mike1023/Kladblok: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(42 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Infobox auteur
 +
{{Infobox politieke partij
−
| naam = Dr. Seuss
 +
| naam = Liberale Partij <br> ''Parti libéral''
−
| afbeelding = Ted_Geisel_NYWTS_2_crop.jpg
 +
| afbeelding =
  +
| oprichting = 1846
−
| ander formaat =
  
−
| onderschrift = Dr. Seuss in 1957
 +
| opheffing = 1961
−
| citaat =
+
| actief in = {{BE}}
  +
| richting = [[Links (politiek)|Links]] tot [[links (politiek)|centrumlinks]]
−
| volledige naam = Theodor Seuss Geisel
  
  +
| stroming = [[Liberalisme]] <br> [[Klassiek liberalisme]] <br> [[Secularisme]]
−
| pseudoniem =
 
−
| bijnaam =
+
| presidentskandidaat =
−
| geboren = 2 maart 1904
 +
| president =
  +
| vicepresidentskandidaat =
−
| geboorteplaats = [[Springfield (Massachusetts)|Springfield]], [[Massachusetts]]
  
  +
| vicepresident =
−
| overleden = 24 september 1991
  
  +
| oprichter =
−
| land = {{USA}}
  
  +
| partijleider =
−
| beroep = Schrijver, dichter, tekenaar
  
  +
| partijvoorzitter =
−
| jaren-actief = 1931-1991
  
  +
| secretaris-generaal =
−
| genre = [[Kinderboek]], [[gedicht]]en, politieke [[cartoon]]s
  
−
| stroming =
+
| naamkamer1 =
−
| invloeden =
+
| naamkamer2 =
  +
| naamkamer3 =
−
| bekende-werken = ''[[If I Ran the Zoo]]'' <br> ''[[Horton Hears a Who]]'' <br> ''[[The Cat in the Hat]]'' <br> ''[[How the Crinch Stole Christmas]]'' <br> ''[[Green Eggs and Ham]]'' <br> ''[[The Lorax]]''
  
−
| uitgeverij =
+
| naamkamer4 =
−
| dbnl =
+
| naamkamer5 =
  +
| naamkamer6 =
−
| handtekening = [[File:Dr_Seuss_signature.svg|100px]]
  
−
| website =
+
| naamkamer7 =
  +
| fractieleider1 =
  +
| fractieleider2 =
  +
| fractieleider3 =
  +
| fractieleider4 =
  +
| fractieleider5 =
  +
| fractieleider6 =
  +
| fractieleider7 =
  +
| zetels1 =
  +
| zetels2 =
  +
| zetels3 =
  +
| zetels4 =
  +
| zetels5 =
  +
| zetels6 =
  +
| zetels7 =
  +
| kamer1 =
  +
| kamer2 =
  +
| kamer3 =
  +
| kamer4 =
  +
| kamer5 =
  +
| kamer6 =
  +
| kamer7 =
  +
| bureau =
  +
| jongerenorganisatie =
  +
| studentenorganisatie =
  +
| vrouwenbeweging =
  +
| lhbt-vleugel =
  +
| zusterpartij =
  +
| beneuxpartij =
  +
| europesepartij =
  +
| internationaal = [[Radicale Internationale]] (tot 1936) <br> [[Liberale Internationale]] (1947-1961)
  +
| partijkleur = 3C40D2
  +
| voorgaand =
  +
| opvolgend =
  +
| fusie =
  +
| opgegaan = [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV)
  +
| afsplitsing =
  +
| afgesplitst =
  +
| voortzetting =
 
}}
  
}}
  +
De '''Liberale Partij''' was een [[België|Belgische]] [[politieke partij]] die tussen 1846 en 1961 bestond. Het was de eerste politieke partij die in het gehele land actief was. Tijdens de 19e eeuw was de Liberale Partij samen met de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]] een van de twee belangrijke partijen. De partij verloor echter veel zetels tijdens de jaren 1880, waardoor het naar de derde plaats zakte.
−
'''Dr. Seuss''' (2 maart 1904, [[Springfield (Massachusetts)|Springfield]] ([[Massachusetts]]) - 24 september 1991, [[San Diego]] ([[Californië]])) was een [[Verenigde Staten|Amerikaans]] schrijver, dichter en [[illustrator]] (tekenaar). Zijn echte naam was '''Theodor Seuss Geisel''', maar schreef onder de naam ''Dr. Seuss''. Hij is vooral bekend vanwege zijn [[kinderboek]]en en gedichten voor kinderen. Voorbeelden hiervan zijn ''[[If I Ran the Zoo]]'' (1950), ''[[Horton Hears a Who]]'' (1955), ''[[The Cat in the Hat]]'' (1957), ''[[How the Crinch Stole Christmas]]'' (1957), ''[[Green Eggs and Ham]]'' (1960) en ''[[The Lorax]]'' (1971).
  
   
  +
De partij leverde een belangrijke bijdrage aan de Belgische politiek. Ook verschillende Belgische premiers waren lid van de Liberale Partij, zoals [[Walthère Frère-Orban]] en [[Charles Rogier]]. De liberalen maakten zich sterk voor [[vrijhandel]] en een strikte [[scheiding tussen kerk en staat]]. Zo vonden zij dat er geen religieus onderwijs bekostigt mocht worden met gemeenschapsgeld. In 1961 ging de partij op in de [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV). Tien jaar later splitste deze partij weer in Vlaamse en Franstalige partij. De [[Open Vld]] en de [[Mouvement Réformateur]] (MR) zijn de politieke nakomelingen van de Liberale Partij.
−
Oorspronkelijk werkte Dr. Seuss als tekenaar van (politieke) [[cartoon]]s voor tijdschriften, zoals ''Vanity Fair'' en ''Life''. Ook maakte hij tekeningen voor de [[reclame]]s van [[Standard Oil]] en [[FLIT]]. In 1937 gaf hij zijn eerste kinderboek uit, maar werkte tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] voor het Amerikaans leger als illustrator. Na de oorlog gaf hij meer dan 60 kinderboeken uit, waarvan de meeste echte klassiekers zijn geworden. Miljoenen Amerikanen zijn opgegroeid met de werken van Dr. Seuss. Tijdens zijn leven verkocht hij meer dan 600 miljoen exemplaren. Ook werden zijn boeken in meer dan 20 talen vertaald.
 
   
  +
==Geschiedenis==
−
Dr. Seuss is zo bekend dat ''National Read Across America Day'' op zijn verjaardag (2 maart) gehouden wordt. Op deze dag worden Amerikaanse kinderen aangemoedigd om te lezen.
  
  +
===Oprichting===
  +
[[Bestand:Bruxelles_à_travers_les_âges_(1884)_(14577138309).jpg|left|300px|thumb|De Liberale Partij wordt opgericht in de Gothische Zaal van het [[stadhuis van Brussel]].]]
  +
Tijdens de [[Belgische Revolutie]] waren zowel de liberalen als de katholieken tegen de Nederlandse koning. Zij hadden hier elk hun eigen redenen voor, maar besloten samen te werken. Met succes wisten zij België onafhankelijk te maken. In de jaren na de Belgische Revolutie bleven zij samenwerken. Dit wordt het [[unionisme (Nederlanden)|unionisme]] genoemd. Hoewel de katholieken een meerderheid hadden, bleven zij samenwerken met de liberalen. Dit leidde tot verschillende [[compromis]]sen. Zo kregen de liberalen een redelijk liberale [[grondwet]] voor die tijd. De katholieken mochten weer het onderwijs regelen.
   
  +
In de jaren 1840 ontstond er meer weerstand tegen het unionisme. De liberalen wilden namelijk meer vrijheid, terwijl de katholieken dit niet wilden. De liberalen besloten daarom een eigen partij op te richten. In 1846 werd de Liberale Partij opgericht in het [[stadhuis van Brussel]]. De liberalen schreven ook een [[verkiezingsprogramma]]. Hierin stond onder meer dat:
−
==Levensloop==
  
  +
* De liberalen streefden naar meer vrijheid, zoals een grotere [[vrijheid van meningsuiting]] en [[persvrijheid]].
−
===Jeugd en opleiding===
  
  +
* De liberalen wilden publieke scholen. In die tijd werd het onderwijs door de kerk geregeld.
−
Theodor Geisel werd geboren in het plaatsje [[Springfield (Massachusetts)|Springfield]] in de Amerikaanse staat [[Massachusetts]]. Zijn moeder heette Henrietta Seuss en zijn vader heette Theodor Robert Geisel. Zijn vader had een [[bierbrouwerij]], maar deze moest sluiten vanwege de [[drooglegging (Verenigde Staten)|drooglegging]]. Tijdens deze periode mocht er namelijk geen [[alcohol]] in de Verenigde Staten verkocht worden. Theodors familie was van Duitse afkomst. Hierdoor kregen zij tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] te maken met [[discriminatie]]. De Verenigde Staten waren immers in oorlog met Duitsland.
 
  +
* De liberalen wilden de leefomstandigheden van arbeiders verbeteren.
  +
* De liberalen wilden een kieshervorming, waardoor meer mensen zouden kunnen stemmen.
   
  +
===Hoogtepunt van het liberalisme===
−
Op de middelbare school schreef hij al voor het tijdschrift ''Dartmouth Jack-O-Lantern''. In 1925 werd hij echter betrapt op het drinken van alcohol. Als straf moest hij zijn taken bij het tijdschrift neerleggen. Om toch te kunnen meewerken aan het tijdschrift bedacht hij de [[schuilnaam]] ''Seuss''. Na de middelbare school ging hij Engelse literatuur studeren. Op de universiteit ontmoette hij ook zijn vrouw, Helen Palmer. Oorspronkelijk wilde hij leraar Engels worden, maar besloot uiteindelijk te gaan tekenen.
 
  +
De Liberale Partij behaalde bij de verkiezingen van 1847 meteen al een grote overwinning. Hierdoor kon er een liberale regering onder [[Charles Rogier]] gevormd worden. Deze regering kon echter weinig uitvoeren, aangezien één jaar later grote onrust in Europa uitbrak. In Parijs was de [[Februarirevolutie (1848)|Februarirevolutie]] uitgebroken. De Franse koning moest aftreden en de republiek werd uitgeroepen. Ook in Duitsland, Nederland, Hongarije en Oostenrijk was het onrustig. In België waren er slechts kleine opstanden, maar deze zorgden wel voor angst bij zowel de liberalen als katholieken. Zij besloten samen te werken om enkele veranderingen door te voeren. Zo werd het [[censuskiesrecht]] verlaagd, waardoor meer mensen konden stemmen. Voor de Liberale Partij betekende dit meer steun en vertrouwen. De partij werd als gematigd gezien, aangezien het zich afkeerde van het geweld en de revolutie.
  +
[[Bestand:Walthère_Frère-Orban_(1812-1896).jpg|right|300px|thumb|[[Walthère Frère-Orban]]]]
  +
Tijdens de verkiezingen van 1852 konden nieuwe groepen mensen gaan stemmen. Zij stemden meestal op de Liberale Partij, waardoor de steun voor deze partij groeide. De partij was vooral populair onder ondernemers, werkgevers, handelaars en in industriële gebieden en steden. De partij steunde de [[Industriële Revolutie]], [[vrijhandel]] en meer vrijheden. Tussen 1852 en 1884 wordt daarom ook gesproken van het ''triomf van het liberalisme'' of de ''Liberale hegemonie''. België werd tijdens deze periode geleid door vrijwel alleen liberale regeringen. Naast Charles Rogier waren ook [[Henri de Brouckère]] en [[Walthère Frère-Orban]] premier. Frère-Orban zou tijdens deze periode een grote invloed hebben op de Liberale Partij.
   
  +
De liberalen wilden de rol van religie binnen de overheid beperken. Zo wilden de liberalen dat er geen overheidsgeld naar religieus onderwijs ging. In 1850 hadden de liberalen al een wet ingevoerd waardoor het publiek onderwijs werd uitgebreid. Onder Frère-Orban werden de regels voor religieuze aangescherpt. Zo moesten onderwijzers op alle scholen een diploma van een publieke school bezitten. Ook mochten godsdienstlessen alleen buiten schooltijd plaatsvinden. De katholieken en liberalen hadden daarom ruzie. Deze ruzie staat bekend als de [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]] en zou pas in de jaren 1960 worden opgelost.
−
===Vroege carrière===
  
−
[[File:Dr_Seuss_and_the_wolf_chewed_up_the_children.jpg|right|300px|thumb|Tijdens de Tweede Wereldoorlog uitte Dr. Seuss vaak kritiek op tegenstanders van het Amerikaanse inmengen in de oorlog. In deze cartoon leest een Amerikaanse moeder haar kinderen voor uit een boek. Op de voorkant staat [[Adolf Hitler]] als beer afgebeeld. Het bovenschrift luidt "En de wolf at de kinderen op en spuugde hun botten uit... Maar het waren buitenlandse kinderen dus het maakte niets uit." Dr. Seuss maakt hier de houding van non-interventionisten belachelijk.]]
  
−
In 1927 brak hij zijn studie af. Hij ging schrijven en tekenen voor verschillende kranten en tijdschriften. Zijn werk werd later dat jaar gepubliceerd in ''The Saturday Evening Post''. Vervolgens verhuisde hij naar [[New York City]] en maakte cartoons voor het tijdschrift ''Judge''. Deze cartoons werden erg bekend, waardoor andere tijdschriften hem ook benaderen. Hij maakte tekeningen voor onder andere ''Life'', ''Liberty'' en ''Vanity Fair''.
 
   
  +
Hoewel de liberalen eerst opkwamen voor de rechten van arbeiders, verdween dit meer naar de achtergrond. Arbeiders konden toentertijd niet stemmen. Zij verenigden zich in 1885 als de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP), de eerste [[socialisme|socialistische]] partij van België. De BWP organiseerde samen met [[vakbond]]en stakingen. Na een grote staking in 1893 werd uiteindelijk het [[algemeen meervoudig stemrecht]] doorgevoerd. Alle mannelijke burgers van 25 jaar en ouder konden stemmen. Wel kregen mannelijke kiezers met extra bezittingen twee of drie stemmen. Voor de Liberale Partij betekende deze wijziging het definitieve einde van hun hegemonie. Radicale kiezers gingen naar de BWP, terwijl conservatieve kiezers naar de Katholieke Partij gingen.
−
Dr. Seuss was hierdoor erg succesvol en ontving veel geld. Hierdoor kon hij ook reizen. Samen met zijn vrouw bezocht hij maar liefst 30 landen. Op de terugweg van hun vakantie kwam hij ineens met een gedichtje. Dit gedicht vormde de inspiratie voor het kinderboek ''And to Think That I Saw It on Mulberry Street''. Dit is vernoemd naar de straat waar hij als kind woonde. Voor de oorlog publiceerde Dr. Seuss nog drie andere kinderboeken.
  
   
−
===Tweede Wereldoorlog===
 +
===Derde partij van België===
  +
[[File:Liberale_Partij_(België),_1938.jpg|left|250px|thumb|Een verkiezingsposter van de Liberale Partij uit 1938]]
−
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werkte Dr. Seuss als tekenaar voor Amerikaanse kranten en tijdschriften. Hij wilde dat de Verenigde Staten zich zouden mengen in de oorlog. Ook sprak hij zich uit tegen mensen die dit juist niet wilden, zoals [[Charles Lindbergh]]. Lindbergh was een Amerikaanse officier en fel tegenstander van de Amerikaanse inmenging in de oorlog. Ook vond hij dat de Amerikanen de Britten en andere bondgenoten niet mochten helpen. Lindbergh zou hiervoor later ontslagen worden door president [[Franklin D. Roosevelt]]. Dr. Seuss tekende verschillende cartoons waarin hij Lindbergh als nazi-sympathisant afbeeldde. Lindbergh had namelijk een negatieve mening over Joden en had Nazi-Duitsland verschillende keren bezocht.
 
  +
De Liberale Partij was aan het einde van jaren 1890 verdeeld tussen progressieve en conservatieve liberalen. Veel christenen en arbeiders waren overgestapt naar de [[Katholieke Partij]] en de [[Belgische Werkliedenpartij]]. De Katholieke Partij was verreweg de grootste geworden met de liberalen op de tweede of derde plaats. De progressieve liberalen waren het einde van de 19e eeuw zelfs afgesplitst als de "Progressieve Partij". In 1899 wist [[Paul Heymans]] de partij weer te verenigen.
   
  +
De liberalen merkten dat zij veel overeenkomsten met de socialisten hadden. Zo waren beide partijen tegen het algemeen meervoudig kiesrecht. Zij wilden dat alle stemmen evenveel meetelden ongeacht de lonen of het vermogen. In 1912 sloten de Liberale Partij en de Belgische Werkliedenpartij een [[kartel]]. Naast het [[algemeen enkelvoudig stemrecht]] wilden zij ook de [[leerplicht]] invoeren, het onderwijs verbeteren en [[pensioen]]en voor alle werknemers. De plannen van de partijen werden in 1919 doorgevoerd. Toch kon het kartel niet de absolute meerderheid van de Katholieke Partij doorbreken.
−
Tussen 1940 en 1942 tekende Dr. Seuss meer dan 400 cartoons. Hij betuigde steun voor president Roosevelt en viel het Amerikaans Congres en de [[Republikeinse Partij]] regelmatig aan. Sommige van deze cartoons waren overigens openlijk racistisch tegenover Japanners en Japanse Amerikanen. In 1942 ging hij werken als tekenaar voor de Amerikaanse overheid. Hij werkte mee aan [[propagandafilm]]s, zoals ''Your Job in Germany'' en ''Our Job in Japan''.
 
   
  +
Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] besloten de katholieken, liberalen en socialisten om samen te werken tegen de Duitse invasie. In de jaren na de oorlog eindigden de liberalen opnieuw in de oppositie. Dit veranderde in de jaren 1930. De katholieken verloren steeds meer zetel, terwijl de [[Kommunistische Partij van België]] (KBP), de fascistische partij [[Rex (politieke partij)|Rex]] en het [[Vlaamsch Nationaal Verbond]] (VNV) steeds meer zetels wonnen. De liberalen waren tegen alle drie de groepen. Hierdoor hielpen zij de Katholieke Partij aan een meerderheid (later nog gesteund door de socialisten).
−
===Succesvolle kinderboekenschrijver===
  
−
[[File:Dr._Seuss'_Birthday_Party_170302-F-EZ530-010.jpg|left|300px|thumb|''[[The Cat in the Hat]]'' uit 1957 is nog altijd een van de succesvolste kinderboeken van Dr. Seuss. Het grote succes van Dr. Seuss is vooral aan dit boek te danken.]]
  
−
Na de oorlog verhuisde Dr. Seuss met zijn vrouw naar [[San Diego]]. Hier ging hij verder met het schrijven van kinderboeken. Tijdens de jaren 1950 schreef hij de meeste van zijn bekendste boeken, zoals ''[[If I Ran the Zoo]]'' (1950), ''[[Horton Hears a Who!]]'' (1955) en ''[[How the Crinch Stole Christmas!]]'' (1957). Zijn boeken werden goed ontvangen en kregen verschillende prijzen.
 
   
  +
===Tweede Wereldoorlog en wederopbouw===
−
In deze tijd kwam Dr. Seuss een krantenartikel tegen waarin [[analfabetisme]] onder kinderen ter sprake kwam. Volgens het artikel leerden kinderen niet te lezen, aangezien lezen saai was. Hierdoor maakte hij een lijst van 348 woorden waarvan hij vond dat alle basisschoolkinderen deze moesten kennen. Later maakte hij dit lijstje kleiner, waardoor er nog maar 250 woorden op stonden. Deze lijst werd vervolgens gebruikt voor het boek ''[[The Cat in the Hat]]'' (1957). In 1960 gaf hij het kinderboek ''[[Green Eggs and Ham]]'' uit, waarin slechts 50 verschillende woorden voorkwamen. Beide boeken waren een groot succes.
 
  +
In 1940 vallen de nazi's België binnen. De Belgische regering vlucht naar Frankrijk en later naar Londen. De Liberale Partij is onderdeel van het oorlogskabinet van [[Hubert Pierlot]]. Ook worden veel liberalen onderdeel van het verzet. Dit was vaak met gevaar voor eigen leven, aangezien zij vervolgd of vermoord konden worden. De liberale minister [[Victor De Laveleye]] maakte in 1941 het V-teken met zijn vingers. Deze "V" stond zowel voor het Franse woord "Victoire" (overwinning) als het Nederlandse woord "vrijheid". Het V-teken werd later een teken van het verzet tegen de nazi's.
  +
[[File:Liberale_verkiezingsaffiche,_1958_-_Campaign_poster,_Belgian_Liberal_Party,_National_elections_1958_(30533323910).jpg|right|300px|thumb|Verkiezingsposter uit 1958]]
  +
In 1946 worden voor het eerst weer verkiezingen gehouden. De Liberale Partij behaalde toen slechts 16 zetels. Dit zijn er 17 minder dan de laatste vooroorlogse verkiezingen van 1939. Hierdoor werden de liberalen de vierde partij achter de katholieken, socialisten en communisten. Ondanks het verlies van zetels doen de liberalen aan verschillende regeringen mee. Ze zijn betrokken bij het ontstaan van de [[verzorgingsstaat]] en het [[vrouwenkiesrecht]]. De liberaal en feministe [[Jane Brigode]] zou in 1945 tot eerste vrouwelijke partijvoorzitter van de Liberale Partij en België verkozen worden.
   
  +
De partij raakte echter verdeeld over de [[koningskwestie]]. Een deel van de liberalen wilden niet dat [[Leopold III van België|Leopold III]] zou terugkeren naar België, terwijl een ander gedeelte dat wel wilde. De kwestie zorgde er uiteindelijk voor dat de [[Christelijke Volkspartij]] (CVP) een absolute meerderheid kreeg. Dit zorgde weer tot woede bij de liberalen, aangezien de partij ook het religieus onderwijs ging subsidiëren. Dit leidde tot een nieuwe [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]].
−
In 1955 ontving hij een ere[[doctoraat]] van de universiteit van Dartmouth. Dit was de universiteit waar hij nooit zijn studie afmaakte. Dr. Seuss kreeg dit doctoraat vanwege zijn grote bijdrage aan de Amerikaanse kinderliteratuur. In 1980 gaf Whittier College hem ook zo'n doctoraat. Dr. Seuss' eigen leven ging het stuk slechter. Zijn vrouw was ziek en pleegde uiteindelijk [[zelfmoord]] in 1967. Acht maanden later trouwde hij met Audrey Dimond, waarmee hij eerder een affaire zou hebben gehad.
  
   
−
===Latere jaren===
 +
===Einde===
  +
De Liberale Partij bleef na de oorlog steken op minder dan 30 zetels. In 1961 besloot de partij zich daarom te moderniseren. Onder voorzitter [[Omer Vanaudenhove]] wordt de partij omgetoverd in de [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV) of ''Parti de la Liberté et du Progrés'' in het [[Frans]]. De PVV was niet meer uitgesproken voor een strikte scheiding tussen kerk en staat. Hiermee wisten zij christendemocratische kiezers te stelen. Tijdens de verkiezingen van 1965 groeide de partij zelfs van 20 naar 48 zetels.
−
Hoewel Dr. Seuss wereldwijd bekend was, had hijzelf geen kinderen. Een bekende uitspraak van hem is ''You'll have them. I'll entertain them.'' (Jullie hebben hen. Ik vermaak hen.). Hiermee bedoelde hij dat ouders kinderen krijgen en hij die kinderen vermaakte met zijn boeken. Volgens zijn tweede vrouw vond Dr. Seuss het leven zonder kinderen prima. In 1984 kreeg hij een speciale [[Pulitzer Prize]] als dank van iedereen die met zijn boeken is opgegroeid. Tot aan zijn dood bleef Dr. Seuss schrijven.
  
   
  +
De Partij voor Vrijheid en Vooruitgang was eerst een nationale partij. In 1972 wordt de partij in een Franstalige en Vlaamse vleugel gesplitst. De Vlaamse vleugel bestaat tegenwoordig onder de naam [[Open Vlaamse Liberalen en Democraten]] (Open Vld). De Franstalige vleugel heet tegenwoordig [[Mouvement Réformateur]] (MR). Nog altijd worden deze twee partijen als de "liberalen" aangeduid.
−
Uiteindelijk overleed hij op 24 september 1991 aan [[kanker]]. Hij was 87 jaar oud. Als eerbetoon is de universiteitsbibliotheek van San Diego naar hem vernoemd. Dr. Seuss had tijdens zijn leven ook geld gegeven aan deze bibliotheek voor leesonderwijs. In 2002 opende ook de [[Dr. Seuss Memorial]] in Springfield, Massachusetts. In dit park vindt je beelden van de verschillende personages van Dr. Seuss. In 2017 kreeg hij ook een eigen museum.
  
   
  +
==Ideologie==
−
==Dr. Seuss als schrijver==
  
  +
De Liberale Partij was tijdens de 19e eeuw eerder een beweging dan één partij. Het bestond uit progressieve, conservatieve en gematigde liberalen. Zij waren het lang niet altijd eens met elkaar, maar hadden een aantal gemeenschappelijke punten waarin zij zich konden vinden. De liberalen waren tijdens de 19e eeuw antiklerikaal. Dit wil zeggen dat zij een strikte [[scheiding tussen kerk en staat]] wilden. Zo wilden zij niet het vrij onderwijs (scholen met een religieuze grondslag) met overheidsgeld betaald werden. In plaats daarvan vonden zij dat er alleen openbaar onderwijs (scholen zonder religieuze grondslag) mochten bestaan. Hierin verschilden zij het meest van de [[Katholieke Partij]].
−
===Schrijfstijl===
  
−
[[File:Ted_Geisel_NYWTS.jpg|right|300px|thumb|Dr. Seuss werkt aan zijn tekeningen voor ''[[How the Crinch Stole Christmas]]''.]]
  
−
Dr. Seuss' schrijfstijl staat bekend om zijn eenvoudig taalgebruik. Hij schreef voornamelijk voor jonge kinderen, waardoor hij geen moeilijke woorden gebruikte. Wel bedacht hij een hoop [[fantasiewoord]]en voor vreemde wezens (zoals ''Sneetch''). Daarnaast speelde hij vaak met woorden en namen. In ''Horton Hears a Who!'' en ''How the Crinch Stole Christmas'' speelt de fictieve stad Who-ville een rol. Deze stad wordt bewoond door een volk genaamd de ''Whos''. Het woord "who" betekent ook "wie" in het Engels, waardoor "who" een dubbele betekenis krijgt.
 
   
  +
De liberalen waren daarbuiten ernstig verdeeld over zaken als arbeidersrechten, de [[Vlaamse Beweging]] en het [[vrouwenkiesrecht]]. Er waren progressieve liberalen die de situatie van de arbeiders wilden verbeteren. Ook waren er liberalen die voorstander van het vrouwenkiesrecht waren. Daartegenover stonden weer conservatieve liberalen die dit absoluut niet wilden. De liberalen waren in het algemeen voorstander van [[vrijhandel]]. Zij wilden de markt het werk laten doen en zo min mogelijk overheidsbemoeienis en [[importrechten]]. Tijdens de 20e eeuw werd de Liberale Partij een stuk progressiever. Na de Tweede Wereldoorlog was de partij ook meer [[sociaalliberalisme|sociaalliberaal]]. Ze waren voorstander van de [[verzorgingsstaat]] en een bepaalde mate van overheidsbemoeienis. Toch wilden zij ook lagere belastingen en richtten zich vooral op de [[middenklasse]].
−
Hij schreef ook vaak in [[rijm]]. Hierdoor kunnen lezers ook de teksten makkelijk onthouden.
  
   
  +
Tot aan 1950 waren de liberalen nog erg Fransgezind. Dit kwam doordat de liberalen veel aanhang in Wallonië en Brussel hadden. Zij zagen de Vlaamse Beweging als gevaar voor het voorbestaan van België. Toch waren er ook Vlaamsgezinde liberalen binnen de partij die streden voor de rechten van Nederlandstaligen. Een voorbeeld hiervan was de Antwerpse liberaal [[Louis Franck]]. Zij was onderdeel van de [[drie kraaiende hanen]] die streden voor een Nederlandstalige universiteit. De partij bleef tot aan het einde in 1961 verdeeld over deze kwesties.
−
===Tekenstijl===
  
−
Dr. Seuss was zowel schrijver als illustrator. Hij maakte dus de tekeningen voor zijn eigen boeken. De boeken van Dr. Seuss staan hierdoor ook bekend om een unieke tekenstijl. De tekeningen lijken vaak erg op [[schets]]en, aangezien hij oorspronkelijk cartoons voor kranten maakte. Hierdoor zien ze er ook tekenfilmachtig uit. Lijnen zijn nooit helemaal recht en bestaat uit meerdere kleinere lijntjes. Ook hield Dr. Seuss zich heel erg met kleur en kleurcombinaties bezig.
 
   
  +
==Resultaten==
−
Zijn tekenstijl heeft verschillende (mogelijke) invloeden, zoals het [[formalisme]], [[popart]], [[expressionisme]] en Japanse en Chinese tekenstijlen. Sommige zien zijn tekeningen als kunst, terwijl anderen het als [[kitsch]] bestempelen.
  
  +
Hieronder vindt je een overzicht van de zetelaantallen van de Liberale Partij in de [[Kamer van Volksvertegenwoordigers]]. De partij was ook vertegenwoordigd in de [[Senaat (België)|Senaat]]. Tot aan de jaren 1920 had de Liberale Partij geen partijvoorzitter. Toch kunnen personen als Rogier en Frère-Orban als partijvoorzitters gezien worden. In de 20e eeuw werkte de Liberale Partij samen met de [[Belgische Werkliedenpartij]]. In een aantal kiesdistricten deden zij mee onder één lijst (partijkartel). De zetels van dit kartel zijn niet opgenomen in onderstaande lijst.
−  
  +
[[Bestand:Charles_Rogier_(02).jpg|right|300px|thumb|[[Charles Rogier]] was tussen 1847 en 1852 premier van België.]]
−
===Thema's en boodschappen===
  
  +
[[File:Liberale_verkiezingsaffiche,_1925_-_Campaign_poster,_Belgian_Liberal_Party,_National_elections_1925_(30696258946).jpg|right|300px|thumb|Verkiezingsposter uit 1925 laat de verschillende kandidaten van de partij zien.]]
−
[[File:Climate_March_0777_Lorax_(34371727026).jpg|left|300px|thumb|Een demonstrant gebruikt een [[citaat]] uit ''[[De Lorax]]'' tijdens een klimaatprotest in 2017. Achter het citaat zie je de kenmerkende truffula-bomen die de Lorax in het boek probeert te beschermen.]]
  
  +
[[File:Verkiezingsaffiche,_1946_-_Campaign_poster,_Belgian_Liberal_Party,_National_elections_1946_(30644844891).jpg|right|300px|thumb|Verkiezingsposter uit 1946. Deze poster was gericht tegen de [[Christelijke Volkspartij (België)|Christelijke Volkspartij]] (CVP), de opvolger van de Katholieke Partij. Volgens de liberalen zouden veel [[collaborateur]]s zich hebben aangesloten bij de CVP.]]
−
De boeken van Dr. Seuss zijn niet alleen [[fantasie]]. Er zitten ook een hoop [[moraal|morele]] boodschappen in zijn boeken. Het bekendste voorbeeld hiervan is ''[[De Lorax]]''. In dit boek staat een bos centraal dat langzaam vernietigd en vervuild wordt. De Lorax probeert dit bos te beschermen, maar faalt in zijn taak. De verteller geeft een jongen vervolgens de taak om nieuwe bomen te planten. Hierdoor hoopt hij dat de dieren en de Lorax zullen terugkeren. In dit boek speelt [[milieubescherming]] dus een zeer belangrijke rol.
  
−  
−
Een ander voorbeeld is het verhaal ''Yertle the Turtle''. Dit verhaal gaat over hoe [[Dictator (politiek leider)|dictators]] aan de macht komen, maar uiteindelijk ook weer hun macht verliezen. Het personage Yertle is gebaseerd op [[Adolf Hitler]]. Het boek dient als waarschuwing voor [[fascisme]] en [[autoritarisme]]. In het verhaal ''The Sneetches'' speelt [[antisemitisme]] juist weer een grote rol. De Sneetches zijn verdeeld in twee groepen, waarvan de ene boven de andere staat. Uiteindelijk komen zij tot de realisatie dat alle Sneetches gelijk zijn.
 
−  
−
Overigens bevatten Dr. Seuss' boeken ook niet-politieke boodschappen. Zo is de boodschap van ''Green Eggs and Ham'' dat je altijd nieuwe dingen moet proberen. Het hoofdpersonage in het boek wil geen groene eieren met ham proberen, maar het einde van het boek schijnt hij dit juist erg lekker te vinden.
  
−  
−
===Racisme===
  
−  
−
==Boeken==
  
−
===Tijdens zijn leven===
  
 
{| class="wikitable"
  
{| class="wikitable"
−
! Engelse naam !! Nederlandse naam !! Jaar
 
 
|-
  
|-
  +
! Jaar || Partijvoorzitter || Zetels || +/-
−
| ''[[The Pocket Book of Boners]]'' || || 1931
  
 
|-
  
|-
  +
| 1848 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|83|108|blue}} || +83
−
| ''[[And to Think That I Saw It on Mulberry Street]]'' || || 1937
  
 
|-
  
|-
  +
| 1850 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|69|108|blue}} || -14
−
| ''[[The 500 Hats of Bartholomew Cubbins]]'' || || 1938
  
 
|-
  
|-
  +
| 1852 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|57|108|blue}} || -12
−
| ''[[The King's Stilts]]'' || || 1939
  
 
|-
  
|-
  +
| 1854 || [[Henri de Brouckère]] || {{Percentagebalk|54|108|blue}} || -3
−
| ''[[The Seven Lady Godivas]]'' || || 1939
  
 
|-
  
|-
  +
| 1856 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|45|108|blue}} || -9
−
| ''[[Horton Hatches an Egg]]'' || Slurfje past op het ei || 1940
  
 
|-
  
|-
  +
| 1857 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|70|108|blue}} || +25
−
| ''[[McElligot's Pool]]'' || || 1947
  
 
|-
  
|-
  +
| 1859 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|69|116|blue}} || -1
−
| ''[[Thidwick the Big-Hearted Moose]]'' || || 1948
  
 
|-
  
|-
  +
| 1861 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|66|116|blue}} || -3
−
| ''[[Bartholomew and the Oobleck]]'' || || 1949
  
 
|-
  
|-
  +
| 1863 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|59|116|blue}} || -7
−
| ''[[If I Ran the Zoo]]'' || || 1950
  
 
|-
  
|-
  +
| 1864 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|64|116|blue}} || +5
−
| ''[[Gerald McBoing-Boing]]'' || || 1952
  
 
|-
  
|-
  +
| 1866 || [[Charles Rogier]] || {{Percentagebalk|70|122|blue}} || +6
−
| ''[[Horton Hears a Who!]]'' || Horton hoort een hun! || 1954
  
 
|-
  
|-
  +
| 1868 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|72|122|blue}} || +2
−
| ''[[On Beyond Zebra!]]'' || || 1955
  
 
|-
  
|-
  +
| Juni 1870 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|61|122|blue}} || -11
−
| ''[[If I Ran the Circus]]'' || || 1956
  
 
|-
  
|-
  +
| Augustus 1870 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|52|124|blue}} || -9
−
| ''[[The Cat in the Hat]]'' || De kat met de hoed || 1957
  
 
|-
  
|-
  +
| 1872 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|53|124|blue}} || +1
−
| ''[[How the Crinch Stole Christmas!]]'' || Hoe de Gniep kerst stal || 1957
  
 
|-
  
|-
  +
| 1874 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|56|124|blue}} || +3
−
| ''[[Yertle the Turtle and Other Stories]]'' || Xildbad de Schildpad en andere verhalen || 1958
  
 
|-
  
|-
  +
| 1876 || [[Wlathère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|57|124|blue}} || +1
−
| ''[[The Cat in the Hat Comes Back]]'' || De kat met de hoed komt terug || 1959
  
 
|-
  
|-
  +
| 1878 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|72|132|blue}} || +15
−
| ''[[Happy Birthday to You!]]'' || Gefeliciteerd, vandaag is jouw dag! || 1959
  
 
|-
  
|-
  +
| 1880 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|74|132|blue}} || +2
−
| ''[[One Fish, Two Fish, Red Fish, Blue Fish]]'' || Visje een, visje twee, visje visje in de zee <br> Een vis, twee vissen, heel veel zeevissen || 1960
  
 
|-
  
|-
  +
| 1882 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|79|138|blue}} || +5
−
| ''[[Green Eggs and Ham]]'' || Groene eieren met ham || 1960
  
 
|-
  
|-
  +
| 1884 || [[Walthère Frère-Orban]] || {{Percentagebalk|52|138|blue}} || -27
−
| ''[[The Sneetchers and Other Stories]]'' || De Fnuiken en andere verhalen || 1961
  
 
|-
  
|-
  +
| 1886 || Onbekend || {{Percentagebalk|40|138|blue}} || -12
−
| ''[[Dr. Seuss's Sleep Book]]'' || Slaapboek || 1962
  
 
|-
  
|-
  +
| 1888 || Onbekend || {{Percentagebalk|40|138|blue}} || =
−
| ''[[Dr. Seuss's ABC]]'' || || 1963
  
 
|-
  
|-
  +
| 1890 || Onbekend || {{Percentagebalk|44|138|blue}} || +4
−
| ''[[Hop on Pop]]'' || Stap op pap <br> Een dans op Jans || 1963
  
 
|-
  
|-
  +
| 1892 || Onbekend || {{Percentagebalk|60|152|blue}} || +16
−
| ''[[The Cat in the Hat Beginner Book Dictionary]]'' || || 1964
  
 
|-
  
|-
  +
| 1894 || Onbekend || {{Percentagebalk|17|152|blue}} || -43
−
| ''[[Fox in Socks]]'' || Fokke op sokken || 1965
  
 
|-
  
|-
  +
| 1896 || Onbekend || {{Percentagebalk|13|152|blue}} || -4
−
| ''[[I Had Trouble in Getting to Solla Sollew]]'' || Je bent nog niet in Niemandsverdriet <br> Aan de andere kant van de heuvels van Horus || 1965
  
 
|-
  
|-
  +
| 1898 || Onbekend || {{Percentagebalk|13|152|blue}} || =
−
| ''[[The Cat in the Hat Song Book]]'' || || 1965
  
 
|-
  
|-
  +
| 1900 || Onbekend || {{Percentagebalk|31|152|blue}} || +18
−
| ''[[The Foot Book]]'' || Het voetenboek || 1967
  
 
|-
  
|-
  +
| 1902 || Onbekend || {{Percentagebalk|20|162|blue}} || -11
−
| ''[[I Can Lick 30 Tigers Today! and Other Stories]]'' || || 1969
  
 
|-
  
|-
  +
| 1904 || Onbekend || {{Percentagebalk|22|166|blue}} || +2
−
| ''[[My Book About ME]]'' || || 1969
  
 
|-
  
|-
  +
| 1906 || [[Paul Hymans]] || {{Percentagebalk|15|166|blue}} || -7
−
| ''[[I Can Draw It Myself]]'' || || 1970
  
 
|-
  
|-
  +
| 1908 || Onbekend || {{Percentagebalk|15|166|blue}} || =
−
| ''[[Mr. Brown Can Moo! Can You?]]'' || Meneer de Bruin doet boe! En hoe! || 1970
  
 
|-
  
|-
  +
| 1910 || Onbekend || {{Percentagebalk|15|166|blue}} || =
−
| ''[[The Lorax]]'' || De Lorax || 1971
  
 
|-
  
|-
  +
| 1912 || Onbekend || {{Percentagebalk|21|166|blue}} || +6
−
| ''[[Marvin K. Mooney Will You Please Go Now!]]'' || || 1972
  
 
|-
  
|-
  +
| 1914 || Onbekend || {{Percentagebalk|20|166|blue}} || -1
−
| ''[[Did I Ever Tell You How Lucky You Are?]]'' || Heb je wel door hoe gelukkig je bent? || 1973
  
 
|-
  
|-
  +
| 1919 || [[François Prosper Hanrez]] || {{Percentagebalk|34|186|blue}} || +14
−
| ''[[The Shape of Me and Other Stuff]]'' || || 1973
  
 
|-
  
|-
  +
| 1921 || [[Albert Mechelynck]] || {{Percentagebalk|33|186|blue}} || -1
−
| ''[[There's a Wocket in My Pocket]]'' || Ik heb een gak in mijn zak! <br> Er zit een knak in mijn zak || 1974
  
 
|-
  
|-
  +
| 1925 || [[Édouard Pecher]] || {{Percentagebalk|23|187|blue}} || -10
−
| ''[[Great Day for Up!]]'' || || 1974
  
−
|-
  
−
| ''[[Oh, the Thinks You Can Think!]]'' || Denk er maar eens lekker op los! || 1975
  
−
|-
  
−
| ''[[The Cat's Quizzer]]'' || || 1976
  
−
|-
  
−
| ''[[I Can Read with My Eyes Shut!]]'' || || 1978
  
−
|-
  
−
| ''[[Oh Say Can You Say?]]'' || || 1979
  
−
|-
  
−
| ''[[Hunches in Bunches]]'' || || 1982
  
−
|-
  
−
| ''[[The Butter Battle Book]]'' || || 1984
  
−
|-
  
−
| ''[[You're Only Old Once!]]'' || || 1986
  
−
|-
  
−
| ''[[I Am Not Going to Get Up Today!]]'' || || 1987
  
−
|-
  
−
| ''[[The Tough Coughs as He Ploughs the Dough]]'' || || 1987
  
−
|-
  
−
| ''[[Oh, the Places You'll Go!]]'' || Op de wonderlijkste plaatsen || 1990
  
−
|-
  
−
|}
  
−  
−
===Na zijn dood===
  
−
Voor zijn dood had Dr. Seuss enkele verhalen en boeken geschreven, maar deze waren nog niet uitgegeven. Pas na zijn dood werden deze boeken gepubliceerd. Sommige boeken zijn grotendeels geschreven door Dr. Seuss, maar afgemaakt door andere schrijvers.
 
−
{| class="wikitable"
  
−
! Engelse naam !! Nederlandse naam !! Jaar
 
 
|-
  
|-
  +
| 1929 || [[Albert Devéze]] || {{Percentagebalk|28|187|blue}} || +5
−
| ''[[Daisy-Head Mayzie]]'' || || 1995
  
 
|-
  
|-
  +
| 1932 || [[Albert Devéze]] || {{Percentagebalk|24|187|blue}} || -4
−
| ''[[Dr. Seuss's ABC]]'' || || 1996
  
 
|-
  
|-
  +
| 1936 || [[Léon Dens]] || {{Percentagebalk|23|202|blue}} || -1
−
| ''[[My Many Colored Days]]'' || Zoveel dagen, zoveel kleuren, zoveel buien en humeuren || 1996
  
 
|-
  
|-
  +
| 1939 || [[Émile Coulonvaux]] || {{Percentagebalk|33|202|blue}} || +10
−
| ''[[The Big Green Book of Beginner Books]]'' || || 1997
  
 
|-
  
|-
  +
| 1946 || [[Roger Motz]] || {{Percentagebalk|17|202|blue}} || -16
−
| ''[[Oh, Baby, the Places You'll Go!]]'' || || 1997
  
 
|-
  
|-
  +
| 1949 || [[Roger Motz]] || {{Percentagebalk|29|212|blue}} || +12
−
| ''[[Hooray for Diffendoofer Day!]]'' || || 1998
  
 
|-
  
|-
  +
| 1950 || [[Roger Motz]] || {{Percentagebalk|20|212|blue}} || -9
−
| ''[[The Bippolo Seed and Other Lost Stories]]'' || || 2011
  
 
|-
  
|-
  +
| 1954 || [[Henri Liebeart]] || {{Percentagebalk|24|212|blue}} || +4
−
| ''[[Horton and the Kwuggerbug and More Lost Stories]]'' || || 2014
  
 
|-
  
|-
  +
| 1958 || [[Maurice Destenay]] || {{Percentagebalk|20|212|blue}} || -4
−
| ''[[What Pet Should I Get?]]'' || || 2015
  
 
|-
  
|-
  +
| 1961 || [[Roger Motz]] || {{Percentagebalk|20|212|blue}} || =
−
| ''[[Horse Museum]]'' || || 2019
  
 
|}
  
|}
   
 
==Bronnen==
  
==Bronnen==
  +
* Laroy, Peter (2023). [https://encyclopedievlaamsebeweging.be/nl/liberale-partij "Liberale Partij".] ''Encyclopedie van de Vlaamse Beweging''.
−
* MacDonald, Fiona (2 maart 2019). [https://www.bbc.com/culture/article/20190301-the-surprisingly-radical-politics-of-dr-seuss "The surprisingly radical politics of Dr Seuss".] ''BBC.'' Gelezen op 7 april 2024.
  
  +
* Onbekend (onbekend). [https://www.openvld.be/geschiedenis "Geschiedenis"] via www.openvld.be.
−
* Onbekend (9 april 2012). [https://www.cbsnews.com/newyork/news/the-environmental-message-behind-the-lorax/ "The Environmental Message Behind 'The Lorax'".] ''CBS News''. Gelezen op 6 april 2024.
  
  +
* Preventier, Walter (1990). [https://www.dbnl.org/tekst/_vla001199001_01/_vla001199001_01_0111.php "De essentie van het politiek liberalisme in België".] De Vlaamsche Gids, jaargang 74. Bladzijde 5-6.
−
* Rothenberg Gritz, Jennie (15 januari 2013). [https://www.theatlantic.com/national/archive/2013/01/when-dr-seuss-took-on-adolf-hitler/267151/ "When Dr. Seuss Took On Adolf Hitler".] ''The Atlantic.'' Gelezen op 7 april 2024.
  
  +
* Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). ''Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden.'' Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.

Versie van 19 apr 2024 12:52

Liberale Partij
Parti libéral
Oprichting 1846
Opheffing 1961
Actief in Vlag van België België
Richting Links tot centrumlinks
Stroming Liberalisme
Klassiek liberalisme
Secularisme
Presidentskandidaat
President
Vicepresidentskandidaat
Vicepresident
Oprichter(s)
Partijleider
Partijvoorzitter
Secretaris-generaal
-
-
-
-
-
-
-
-
van de
<div style="background-color: #3C40D2; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #3C40D2; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #3C40D2; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #3C40D2; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #3C40D2; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #3C40D2; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #3C40D2; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
Overig
Wetenschappelijk bureau
Jongerenorganisatie
Studentenorganisatie
Vrouwenbeweging
Lhbt-vleugel
Zusterpartij(en)
Fractie in het Benelux-parlement
Europese fractie
Internationale organisatie Radicale Internationale (tot 1936)
Liberale Internationale (1947-1961)
Voorgaande partij(en)
Opvolgende partij(en)
Fusie van
Opgegaan in Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV)
Afsplitsing van
Afsplitsing(en)
Voortzetting van
Portaal Portal.svg Politiek

De Liberale Partij was een Belgische politieke partij die tussen 1846 en 1961 bestond. Het was de eerste politieke partij die in het gehele land actief was. Tijdens de 19e eeuw was de Liberale Partij samen met de Katholieke Partij een van de twee belangrijke partijen. De partij verloor echter veel zetels tijdens de jaren 1880, waardoor het naar de derde plaats zakte.

De partij leverde een belangrijke bijdrage aan de Belgische politiek. Ook verschillende Belgische premiers waren lid van de Liberale Partij, zoals Walthère Frère-Orban en Charles Rogier. De liberalen maakten zich sterk voor vrijhandel en een strikte scheiding tussen kerk en staat. Zo vonden zij dat er geen religieus onderwijs bekostigt mocht worden met gemeenschapsgeld. In 1961 ging de partij op in de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV). Tien jaar later splitste deze partij weer in Vlaamse en Franstalige partij. De Open Vld en de Mouvement Réformateur (MR) zijn de politieke nakomelingen van de Liberale Partij.

Geschiedenis

Oprichting

De Liberale Partij wordt opgericht in de Gothische Zaal van het stadhuis van Brussel.

Tijdens de Belgische Revolutie waren zowel de liberalen als de katholieken tegen de Nederlandse koning. Zij hadden hier elk hun eigen redenen voor, maar besloten samen te werken. Met succes wisten zij België onafhankelijk te maken. In de jaren na de Belgische Revolutie bleven zij samenwerken. Dit wordt het unionisme genoemd. Hoewel de katholieken een meerderheid hadden, bleven zij samenwerken met de liberalen. Dit leidde tot verschillende compromissen. Zo kregen de liberalen een redelijk liberale grondwet voor die tijd. De katholieken mochten weer het onderwijs regelen.

In de jaren 1840 ontstond er meer weerstand tegen het unionisme. De liberalen wilden namelijk meer vrijheid, terwijl de katholieken dit niet wilden. De liberalen besloten daarom een eigen partij op te richten. In 1846 werd de Liberale Partij opgericht in het stadhuis van Brussel. De liberalen schreven ook een verkiezingsprogramma. Hierin stond onder meer dat:

  • De liberalen streefden naar meer vrijheid, zoals een grotere vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.
  • De liberalen wilden publieke scholen. In die tijd werd het onderwijs door de kerk geregeld.
  • De liberalen wilden de leefomstandigheden van arbeiders verbeteren.
  • De liberalen wilden een kieshervorming, waardoor meer mensen zouden kunnen stemmen.

Hoogtepunt van het liberalisme

De Liberale Partij behaalde bij de verkiezingen van 1847 meteen al een grote overwinning. Hierdoor kon er een liberale regering onder Charles Rogier gevormd worden. Deze regering kon echter weinig uitvoeren, aangezien één jaar later grote onrust in Europa uitbrak. In Parijs was de Februarirevolutie uitgebroken. De Franse koning moest aftreden en de republiek werd uitgeroepen. Ook in Duitsland, Nederland, Hongarije en Oostenrijk was het onrustig. In België waren er slechts kleine opstanden, maar deze zorgden wel voor angst bij zowel de liberalen als katholieken. Zij besloten samen te werken om enkele veranderingen door te voeren. Zo werd het censuskiesrecht verlaagd, waardoor meer mensen konden stemmen. Voor de Liberale Partij betekende dit meer steun en vertrouwen. De partij werd als gematigd gezien, aangezien het zich afkeerde van het geweld en de revolutie.

Walthère Frère-Orban

Tijdens de verkiezingen van 1852 konden nieuwe groepen mensen gaan stemmen. Zij stemden meestal op de Liberale Partij, waardoor de steun voor deze partij groeide. De partij was vooral populair onder ondernemers, werkgevers, handelaars en in industriële gebieden en steden. De partij steunde de Industriële Revolutie, vrijhandel en meer vrijheden. Tussen 1852 en 1884 wordt daarom ook gesproken van het triomf van het liberalisme of de Liberale hegemonie. België werd tijdens deze periode geleid door vrijwel alleen liberale regeringen. Naast Charles Rogier waren ook Henri de Brouckère en Walthère Frère-Orban premier. Frère-Orban zou tijdens deze periode een grote invloed hebben op de Liberale Partij.

De liberalen wilden de rol van religie binnen de overheid beperken. Zo wilden de liberalen dat er geen overheidsgeld naar religieus onderwijs ging. In 1850 hadden de liberalen al een wet ingevoerd waardoor het publiek onderwijs werd uitgebreid. Onder Frère-Orban werden de regels voor religieuze aangescherpt. Zo moesten onderwijzers op alle scholen een diploma van een publieke school bezitten. Ook mochten godsdienstlessen alleen buiten schooltijd plaatsvinden. De katholieken en liberalen hadden daarom ruzie. Deze ruzie staat bekend als de schoolstrijd en zou pas in de jaren 1960 worden opgelost.

Hoewel de liberalen eerst opkwamen voor de rechten van arbeiders, verdween dit meer naar de achtergrond. Arbeiders konden toentertijd niet stemmen. Zij verenigden zich in 1885 als de Belgische Werkliedenpartij (BWP), de eerste socialistische partij van België. De BWP organiseerde samen met vakbonden stakingen. Na een grote staking in 1893 werd uiteindelijk het algemeen meervoudig stemrecht doorgevoerd. Alle mannelijke burgers van 25 jaar en ouder konden stemmen. Wel kregen mannelijke kiezers met extra bezittingen twee of drie stemmen. Voor de Liberale Partij betekende deze wijziging het definitieve einde van hun hegemonie. Radicale kiezers gingen naar de BWP, terwijl conservatieve kiezers naar de Katholieke Partij gingen.

Derde partij van België

Een verkiezingsposter van de Liberale Partij uit 1938

De Liberale Partij was aan het einde van jaren 1890 verdeeld tussen progressieve en conservatieve liberalen. Veel christenen en arbeiders waren overgestapt naar de Katholieke Partij en de Belgische Werkliedenpartij. De Katholieke Partij was verreweg de grootste geworden met de liberalen op de tweede of derde plaats. De progressieve liberalen waren het einde van de 19e eeuw zelfs afgesplitst als de "Progressieve Partij". In 1899 wist Paul Heymans de partij weer te verenigen.

De liberalen merkten dat zij veel overeenkomsten met de socialisten hadden. Zo waren beide partijen tegen het algemeen meervoudig kiesrecht. Zij wilden dat alle stemmen evenveel meetelden ongeacht de lonen of het vermogen. In 1912 sloten de Liberale Partij en de Belgische Werkliedenpartij een kartel. Naast het algemeen enkelvoudig stemrecht wilden zij ook de leerplicht invoeren, het onderwijs verbeteren en pensioenen voor alle werknemers. De plannen van de partijen werden in 1919 doorgevoerd. Toch kon het kartel niet de absolute meerderheid van de Katholieke Partij doorbreken.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog besloten de katholieken, liberalen en socialisten om samen te werken tegen de Duitse invasie. In de jaren na de oorlog eindigden de liberalen opnieuw in de oppositie. Dit veranderde in de jaren 1930. De katholieken verloren steeds meer zetel, terwijl de Kommunistische Partij van België (KBP), de fascistische partij Rex en het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) steeds meer zetels wonnen. De liberalen waren tegen alle drie de groepen. Hierdoor hielpen zij de Katholieke Partij aan een meerderheid (later nog gesteund door de socialisten).

Tweede Wereldoorlog en wederopbouw

In 1940 vallen de nazi's België binnen. De Belgische regering vlucht naar Frankrijk en later naar Londen. De Liberale Partij is onderdeel van het oorlogskabinet van Hubert Pierlot. Ook worden veel liberalen onderdeel van het verzet. Dit was vaak met gevaar voor eigen leven, aangezien zij vervolgd of vermoord konden worden. De liberale minister Victor De Laveleye maakte in 1941 het V-teken met zijn vingers. Deze "V" stond zowel voor het Franse woord "Victoire" (overwinning) als het Nederlandse woord "vrijheid". Het V-teken werd later een teken van het verzet tegen de nazi's.

Verkiezingsposter uit 1958

In 1946 worden voor het eerst weer verkiezingen gehouden. De Liberale Partij behaalde toen slechts 16 zetels. Dit zijn er 17 minder dan de laatste vooroorlogse verkiezingen van 1939. Hierdoor werden de liberalen de vierde partij achter de katholieken, socialisten en communisten. Ondanks het verlies van zetels doen de liberalen aan verschillende regeringen mee. Ze zijn betrokken bij het ontstaan van de verzorgingsstaat en het vrouwenkiesrecht. De liberaal en feministe Jane Brigode zou in 1945 tot eerste vrouwelijke partijvoorzitter van de Liberale Partij en België verkozen worden.

De partij raakte echter verdeeld over de koningskwestie. Een deel van de liberalen wilden niet dat Leopold III zou terugkeren naar België, terwijl een ander gedeelte dat wel wilde. De kwestie zorgde er uiteindelijk voor dat de Christelijke Volkspartij (CVP) een absolute meerderheid kreeg. Dit zorgde weer tot woede bij de liberalen, aangezien de partij ook het religieus onderwijs ging subsidiëren. Dit leidde tot een nieuwe schoolstrijd.

Einde

De Liberale Partij bleef na de oorlog steken op minder dan 30 zetels. In 1961 besloot de partij zich daarom te moderniseren. Onder voorzitter Omer Vanaudenhove wordt de partij omgetoverd in de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV) of Parti de la Liberté et du Progrés in het Frans. De PVV was niet meer uitgesproken voor een strikte scheiding tussen kerk en staat. Hiermee wisten zij christendemocratische kiezers te stelen. Tijdens de verkiezingen van 1965 groeide de partij zelfs van 20 naar 48 zetels.

De Partij voor Vrijheid en Vooruitgang was eerst een nationale partij. In 1972 wordt de partij in een Franstalige en Vlaamse vleugel gesplitst. De Vlaamse vleugel bestaat tegenwoordig onder de naam Open Vlaamse Liberalen en Democraten (Open Vld). De Franstalige vleugel heet tegenwoordig Mouvement Réformateur (MR). Nog altijd worden deze twee partijen als de "liberalen" aangeduid.

Ideologie

De Liberale Partij was tijdens de 19e eeuw eerder een beweging dan één partij. Het bestond uit progressieve, conservatieve en gematigde liberalen. Zij waren het lang niet altijd eens met elkaar, maar hadden een aantal gemeenschappelijke punten waarin zij zich konden vinden. De liberalen waren tijdens de 19e eeuw antiklerikaal. Dit wil zeggen dat zij een strikte scheiding tussen kerk en staat wilden. Zo wilden zij niet het vrij onderwijs (scholen met een religieuze grondslag) met overheidsgeld betaald werden. In plaats daarvan vonden zij dat er alleen openbaar onderwijs (scholen zonder religieuze grondslag) mochten bestaan. Hierin verschilden zij het meest van de Katholieke Partij.

De liberalen waren daarbuiten ernstig verdeeld over zaken als arbeidersrechten, de Vlaamse Beweging en het vrouwenkiesrecht. Er waren progressieve liberalen die de situatie van de arbeiders wilden verbeteren. Ook waren er liberalen die voorstander van het vrouwenkiesrecht waren. Daartegenover stonden weer conservatieve liberalen die dit absoluut niet wilden. De liberalen waren in het algemeen voorstander van vrijhandel. Zij wilden de markt het werk laten doen en zo min mogelijk overheidsbemoeienis en importrechten. Tijdens de 20e eeuw werd de Liberale Partij een stuk progressiever. Na de Tweede Wereldoorlog was de partij ook meer sociaalliberaal. Ze waren voorstander van de verzorgingsstaat en een bepaalde mate van overheidsbemoeienis. Toch wilden zij ook lagere belastingen en richtten zich vooral op de middenklasse.

Tot aan 1950 waren de liberalen nog erg Fransgezind. Dit kwam doordat de liberalen veel aanhang in Wallonië en Brussel hadden. Zij zagen de Vlaamse Beweging als gevaar voor het voorbestaan van België. Toch waren er ook Vlaamsgezinde liberalen binnen de partij die streden voor de rechten van Nederlandstaligen. Een voorbeeld hiervan was de Antwerpse liberaal Louis Franck. Zij was onderdeel van de drie kraaiende hanen die streden voor een Nederlandstalige universiteit. De partij bleef tot aan het einde in 1961 verdeeld over deze kwesties.

Resultaten

Hieronder vindt je een overzicht van de zetelaantallen van de Liberale Partij in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. De partij was ook vertegenwoordigd in de Senaat. Tot aan de jaren 1920 had de Liberale Partij geen partijvoorzitter. Toch kunnen personen als Rogier en Frère-Orban als partijvoorzitters gezien worden. In de 20e eeuw werkte de Liberale Partij samen met de Belgische Werkliedenpartij. In een aantal kiesdistricten deden zij mee onder één lijst (partijkartel). De zetels van dit kartel zijn niet opgenomen in onderstaande lijst.

Charles Rogier was tussen 1847 en 1852 premier van België.
Verkiezingsposter uit 1925 laat de verschillende kandidaten van de partij zien.
Verkiezingsposter uit 1946. Deze poster was gericht tegen de Christelijke Volkspartij (CVP), de opvolger van de Katholieke Partij. Volgens de liberalen zouden veel collaborateurs zich hebben aangesloten bij de CVP.
Jaar Partijvoorzitter Zetels +/-
1848 Charles Rogier
83/108
 +83
1850 Charles Rogier
69/108
 -14
1852 Charles Rogier
57/108
 -12
1854 Henri de Brouckère
54/108
 -3
1856 Charles Rogier
45/108
 -9
1857 Charles Rogier
70/108
 +25
1859 Charles Rogier
69/116
 -1
1861 Charles Rogier
66/116
 -3
1863 Charles Rogier
59/116
 -7
1864 Charles Rogier
64/116
 +5
1866 Charles Rogier
70/122
 +6
1868 Walthère Frère-Orban
72/122
 +2
Juni 1870 Walthère Frère-Orban
61/122
 -11
Augustus 1870 Walthère Frère-Orban
52/124
 -9
1872 Walthère Frère-Orban
53/124
 +1
1874 Walthère Frère-Orban
56/124
 +3
1876 Wlathère Frère-Orban
57/124
 +1
1878 Walthère Frère-Orban
72/132
 +15
1880 Walthère Frère-Orban
74/132
 +2
1882 Walthère Frère-Orban
79/138
 +5
1884 Walthère Frère-Orban
52/138
 -27
1886 Onbekend
40/138
 -12
1888 Onbekend
40/138
 =
1890 Onbekend
44/138
 +4
1892 Onbekend
60/152
 +16
1894 Onbekend
17/152
 -43
1896 Onbekend
13/152
 -4
1898 Onbekend
13/152
 =
1900 Onbekend
31/152
 +18
1902 Onbekend
20/162
 -11
1904 Onbekend
22/166
 +2
1906 Paul Hymans
15/166
 -7
1908 Onbekend
15/166
 =
1910 Onbekend
15/166
 =
1912 Onbekend
21/166
 +6
1914 Onbekend
20/166
 -1
1919 François Prosper Hanrez
34/186
 +14
1921 Albert Mechelynck
33/186
 -1
1925 Édouard Pecher
23/187
 -10
1929 Albert Devéze
28/187
 +5
1932 Albert Devéze
24/187
 -4
1936 Léon Dens
23/202
 -1
1939 Émile Coulonvaux
33/202
 +10
1946 Roger Motz
17/202
 -16
1949 Roger Motz
29/212
 +12
1950 Roger Motz
20/212
 -9
1954 Henri Liebeart
24/212
 +4
1958 Maurice Destenay
20/212
 -4
1961 Roger Motz
20/212
 =

Bronnen

  • Laroy, Peter (2023). "Liberale Partij". Encyclopedie van de Vlaamse Beweging.
  • Onbekend (onbekend). "Geschiedenis" via www.openvld.be.
  • Preventier, Walter (1990). "De essentie van het politiek liberalisme in België". De Vlaamsche Gids, jaargang 74. Bladzijde 5-6.
  • Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden. Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Gebruiker:Mike1023/Kladblok&oldid=853425"