Tweede Spaanse Republiek

Republiek Spanje República Española
Hoofdstad	Madrid
Talen	Spaans
Religie	Rooms-katholicisme
Bestuursvorm	Semi-presidentiële republiek
Munteenheid	Spaanse peseta
Portaal Spanje en Geschiedenis

De Tweede Spaanse Republiek bestond van 1931 tot 1939. In deze periode was Spanje een republiek met een president als staatshoofd. De Tweede Spaanse Republiek was de tweede (en laatste) poging om van Spanje een republiek te maken. Tussen 1873 en 1874 bestond al de Eerste Spaanse Republiek. De Tweede Spaanse Republiek ontstond toen koning Alfons XIII aftrad. Hierna werd de monarchie afgeschaft.

Tussen 1931 en 1939 ging Spanje door een woelige periode. De Tweede Spaanse Republiek stond eerst onder een linkse regering. Hierdoor werden de rechten van werknemers verbeterd, kregen Baskenland en Catalonië zelfbestuur en werd de invloed van de kerk beperkt. Spanje kreeg hierdoor slechtere banden met de Rooms-Katholieke Kerk en Portugal. De banden met Mexico en de Sovjet-Unie werden juist aangehaald. Vanaf 1933 stond Spanje onder een rechtse regering, waardoor veel stakingen in het land ontstonden. Na een serie van schandalen en crises moest deze regering aftreden. In 1936 ontstonden er nieuwe verkiezingen die er heftig aan toegingen.

De verkiezingen werd net aan gewonnen door het links-republikeinse Volksfront. Naast republikeinen, sociaaldemocraten en socialisten bestond dit ook communisten en anarchisten. Zij werden op de voet gevolgd door het rechtse Nationaal Front, waar monarchisten en fascisten toebehoorden. Kort na de verkiezingen brak de Spaanse Burgeroorlog tussen twee fronten los. De bloederige oorlog werd uiteindelijk gewonnen door het Nationaal Front in 1939. Hierdoor werd Francisco Franco de leider van Spanje. Hij maakte een einde aan de Tweede Spaanse Republiek en stichtte de Spaanse Staat.

Voorgeschiedenis

Republicanisme in Spanje

Spanje was al sinds haar bestaan een koninkrijk. Het huis Bourbon regeerde vanaf 1700 over Spanje. Tijdens de 18e eeuw kwamen de ideeën van de verlichting naar Spanje. Spanje was toentertijd een absolute monarchie, waarin de koning alle macht had. Toen Napoleon Bonaparte in 1808 Spanje binnenviel, zette hij zijn broer (Jozef Bonaparte) op de troon. Jozef Bonaparte ging in 1812 akkoord met een grondwet, waardoor de macht van de koning werd beperkt. Dit duurde echter niet lang, aangezien Jozef in 1814 werd afgezet. In 1815 werd de situatie teruggedraaid naar vóór de Franse invasie. De koning had opnieuw alle macht.

Tijdens de 19e eeuw waren er conflicten tussen de liberalen en de conservatieven in Spanje. De liberalen wilden de macht van de koning beperken door middel van een grondwet. De conservatieven wilden dit absoluut niet. Dit leidde tot verschillende liberale en conservatieve opstanden. In 1873 besloot koning Amadeus I af te treden, waarna de Eerste Spaanse Republiek werd uitgeroepen. Veel liberalen waren klaar met de monarchie en wilden van Spanje een republiek maken. De meeste conservatieven waren nog voorstander van de monarchie. Na 18 maanden waren de problemen zo groot dat men de monarchie besloot te herstellen. Spanje werd in 1874 een constitutionele monarchie, maar de koning had nog steeds veel macht. Veel republikeinen wilden alsnog de republiek herstellen en keerden zich tegen de monarchie.

Primero de Rivero

In 1923 ging het zo slecht met Spanje dat er een staatsgreep plaatsvond. Generaal Miguel Primero de Rivero werd vervolgens door koning Alfons XIII benoemd tot premier. De koning en premier waren voorstander van het fascisme. Zij wilden hetzelfde systeem als in Italië, waar Benito Mussolini het jaar daarvoor aan de macht was gekomen. Spanje werd hierdoor een dictatuur. Er kwam censuur en vrijheden werden beperkt. Ook werden de Catalaanse taal, symbolen en tradities verboden. Dit wekte veel woede in Catalonië, wat een eigen identiteit had.

Primero de Rivero was eerst succesvol. Voor het eerst in tientallen jaren ging het beter met Spanje. In 1929 werd Spanje echter zwaar getroffen door een economische crisis. Hierdoor ging het erg slecht met Spanje. Er ontstond werkloosheid, armoede en inflatie. Primero de Rivero moest in 1930 gedwongen aftreden, aangezien hij helemaal niet populair was. Toch was de positie van de koning onhoudbaar geworden. De koning had namelijk geen respect voor de democratie. Veel Spanjaarden waren daarom klaar met hem en gingen massaal voor de republikeinse partijen stemmen. Tijdens de verkiezingen van 1931 wonnen de republikeinen veel zetels. Koning Alfons XIII besloot na de verkiezingen af te treden, waarna de republikeinen de monarchie afschaften. De Tweede Spaanse Republiek werd uitgeroepen op 14 april 1931.

Verloop

Een allergorie van de Tweede Spaanse Republiek. Je ziet veel symbolen uit de Franse Revolutie, zoals de Frygische muts en de woorden "Libertad, Egualidad, Fraternidad" (vrijheid, gelijkheid, broederschap).

Grondwet van 1931

In juni 1931 kreeg Spanje een nieuwe grondwet. Deze grondwet was grotendeels geïnspireerd door de waarden van de Franse Revolutie. De Tweede Spaanse Republiek nam dan ook veel symbolen over deze revolutie. Spanje kreeg vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en vrijheid van vereniging. Hierdoor mochten mensen zich vrij uiten en demonstreren. Spanje was ook voorloper op het gebied van vrouwenrechten; in 1933 werd het vrouwenkiesrecht ingevoerd (wat in veel Europese landen niet bestond).

De grondwet zorgde er ook voor dat de macht van de Katholieke Kerk werd beperkt. De kerk had grote invloed op Spanje en zag het als een van de belangrijkste katholieke landen. De Tweede Spaanse Republiek had echter een strenge scheiding tussen kerk en staat. Hierdoor kwam er een einde aan religieuze scholen en strenge regels op het gebied van bezittingen. Daarnaast kreeg de kerk geen subsidies meer. Ook was Spanje een van de weinige landen waar mensen makkelijk konden scheiden. Scheidingen werden de kerk als iets onchristelijks gezien. Paus Pius XI was daarom ook erg boos op de grondwet. Hij vond dat Spanje de katholieke kerk met deze grondwet aanviel. Buurland Portugal was het hier ook mee eens.

Daarnaast was de grondwet ook erg links. Spoorwegen en belangrijke instituten werden eigendom van de staat. Ook garandeerde de grondwet veel rechten voor burgers, zoals het recht op staken. De Spaanse vlag werd vervangen door bekende rood-geel-paarse vlag. Spanje had ook veel regio's met een eigen identiteit. Deze regio's kregen onder de grondwet meer zelfbestuur. In 1932 kreeg Catalonië zelfbestuur en in 1936 Baskenland. Galicië zou oorspronkelijk zelfbestuur krijgen, maar dit gebeurde nooit door de burgeroorlog. Er liepen ook onderhandelingen met Aragon, Valencia en Andalusië.