Taishogoto
De taishōgoto (Japans: 大正琴) , of Nagoya harp, is een snaarinstrument uit Japan. De naam is afgeleid van de Taishō-periode (1912-1926) toen het instrument voor het eerst verscheen. Het is ook ingeburgerd geraakt in Oost-Afrika, vaak onder de naam Taishokoto. Het is een soort citer met knoppen.
De Taishōgoto werd in 1912 ontwikkeld door de muzikant Gorō Morita in Nagoya. Hij had van de eerste premier van Japan een beurs gekregen om twee jaar lang muziekinstrumenten te studeren in Europa en de Verenigde Staten. Vervolgens kwam hij op het idee om de mechanica van een typemachine te combineren met een muziekinstrument.
De taishōgoto lijkt sterk op de bulbul tarang uit India en de akkordolia uit Duitsland, gebouwd ongeveer in dezelfde periode. Ze delen allemaal hetzelfde principe van het gebruik van toetsen om snaren in te drukken om hun toonhoogte te veranderen. Het vertoont ook enige gelijkenis met de Zweedse nyckelharpa, hoewel de actie en de methode van het bespelen van de snaren heel verschillend zijn.
De taishōgoto bestaat uit een lange, holle doos met snaren over de hele lengte. Boven de snaren bevinden zich een reeks genummerde typemachine- achtige toetsen, die bij indrukken de snaren 'verkort' om hun toonhoogte te verhogen. Dat is in plaats van het gebruik van je vingertoppen en frets zoals bij een gitaar. De toetsen worden met de linker hand gespeeld en met de rechterhand getokkeld, eventueel met een plectrum. De toetsindeling is vergelijkbaar met die van een pianotoetsenbord. Het bereik ten tijde van de uitvinding was twee octaven (twee toonladders). Er zijn ook elektrisch versterkte versies van het instrument.
Taishogoto heeft een holle klankkast met 2 tot 12 metalen snaren. Het is verwant aan de koto. Sinds de uitvinding worden metalen snaren gebruikt, maar aangezien de snaren van de gebruikelijke Japanse koto van zijde waren gemaakt, was de toon ook anders dan die van de koto. Omdat het een toetsenbord heeft, kunnen zelfs beginners de toonhoogte nauwkeurig weergeven, waardoor het relatief eenvoudig te spelen is. Om deze reden werd het tijdens het Taisho-tijdperk populair in Japan als een huishoudelijk muziekinstrument. Voor mensen die het notenschrift niet konden lezen, waren er ook muziekstukken die zowel genummerde muzieknotatie als notenbalknotatie gebruikten. De toonhoogte is vrij hoog, maar later zijn er ook taishōgoto gebouwd in een lagere toonsoort.
Links
- YouTube - Taishogoto