Veena
De veena, ook gespeld als vina (Indisch: vīṇā, Hindi: वीना), bestaat uit een familie van snaarinstrumenten uit India. Deze oude muziekinstrumenten ontwikkelden zich in vele variaties, in de vorm van luiten, citers en boogharpen. De vele regionale ontwerpen hebben verschillende namen zoals de Rudra veena, de Saraswati veena, de Vichitra veena en anderen.
Het Noord-Indiase ontwerp, gebruikt in de klassieke muziek van Hindoestaanse, is een zogeheten stokciter. Het meet ongeveer 1 tot 1,2 meter lang om te passen bij de afmetingen van de muzikant, het heeft een hol lichaam en twee grote resonerende kalebassen als klankkast onder elk uiteinde. Het heeft vier hoofdsnaren die melodisch zijn, en drie open gespeelde hulpsnaren met een vaste toon (als dronesnaren). Om te spelen, tokkelt de muzikant de melodiesnaren naar beneden met een plectrum dat op de wijsvinger en de tweede vinger wordt gedragen, terwijl de dronesnaren of bassnaren (open) worden aangeslagen met de pink van de spelende hand. De muzikant verkort de melodiesnaren, indien gewenst, met de vingers van de vrije hand. Dit is vergelijkbaar met het verkorten van de snaren bij een gitaar. De veena wordt op dezelfde manier als een gitaar vastgehouden. De speler zit meestal (eventueel met gekruiste benen). In moderne tijden is de veena over het algemeen vervangen door de sitar in Noord-Indiase optredens.
Het Zuid-Indiase veena-ontwerp, gebruikt in de klassieke muziek van Carnatic, is een luit. Het is een peervormige luit met lange hals, maar in plaats van de lagere kalebas van het Noord-Indiase ontwerp, heeft het een peervormig houten klankkast. Het heeft echter ook 24 frets, vier melodiesnaren en drie drone-snaren en wordt op dezelfde manier gespeeld. Het blijft een belangrijk en populair snaarinstrument in de klassieke Carnatische muziek.
Als een gefrette, getokkelde luit kan de veena toonhoogtes maken in een volledig bereik van drie octaven (drie toonladders). De fretten op de hals zijn hoger dan die van een westerse gitaar. Het lange, holle halsontwerp van deze Indiase instrumenten maakt glijdende- effecten (glissando) mogelijk die in Indiase raga muziek worden gevonden. Bij deze raga muziek wordt er veel geïmproviseerd (uit het hoofd gespeeld, met eigen bedenksels) en nauwelijks gespeeld vanaf muziekpapier.
Het is een populair instrument geweest in de Indiase klassieke muziek en werd in de Indiase cultuur vereerd en behoort bij de beeldbeschrijvingen van Saraswati, de hindoegodin van kunst en leren.
De oorsprong van het instrument is van lang geleden. Onderzoekers hebben het in oude beschrijvingen gevonden van 200 voor Chr., maar zou toen meer op een boogharp hebben geleken. Er wordt gedacht dat het zelfs nog ouder kan zijn, namelijk 1000 voor Chr.
Volgens de legende probeert een van de drie belangrijkste goden van het hindoeïsme, Shiva, de aandacht van de godin Saraswati te trekken. Hij toverde een veena in het bos. Godin Saraswati werd aangetrokken door de muziek en danste, en zo kwamen de twee eindelijk bij elkaar. Dit komt voor in het verhaal van de Indiase mythologie van Lian Li.
Links
- YouTube - Veena (वीना)