|
|
| (180 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| | {{Infobox politieke partij | | {{Infobox politieke partij |
| − | | naam = Liberale Partij <br> ''Parti libéral'' | + | | naam = Rassemblement Wallon (RW) |
| − | | afbeelding = | + | | afbeelding = [[Bestand:Logo_Rassemblement_wallon.jpg|200px]] |
| − | | oprichting = 1846 | + | | oprichting = 1968 |
| − | | opheffing = 1961 | + | | opheffing = 1986 |
| − | | actief in = {{BE}} | + | | actief in = {{BE-WAL}} |
| − | | richting = [[Links (politiek)|Links]] tot [[links (politiek)|centrumlinks]] | + | | richting = [[Centrum (politiek)|Centrum]] tot [[links (politiek)|centrumlinks]] |
| − | | stroming = [[Liberalisme]] <br> [[Klassiek liberalisme]] <br> [[Secularisme]] | + | | stroming = [[Wallonië|Waals]]-[[nationalisme]] <br> [[Regionalisme]] <br> [[Rattachisme]] |
| | | presidentskandidaat = | | | presidentskandidaat = |
| | | president = | | | president = |
| Regel 51: |
Regel 51: |
| | | beneuxpartij = | | | beneuxpartij = |
| | | europesepartij = | | | europesepartij = |
| − | | internationaal = [[Radicale Internationale]] (tot 1936) <br> [[Liberale Internationale]] (1947-1961) | + | | internationaal = |
| − | | partijkleur = 3C40D2 | + | | partijkleur = FFFF01 |
| − | | voorgaand = | + | | voorgaand = [[Mouvement populaire wallon]] |
| − | | opvolgend = | + | | opvolgend = |
| | | fusie = | | | fusie = |
| − | | opgegaan = [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV) | + | | opgegaan = |
| − | | afsplitsing = | + | | afsplitsing = |
| − | | afgesplitst = | + | | afgesplitst = |
| − | | voortzetting = | + | | voortzetting = [[Rassemblement Wallonie-France]] <br> [[Listes Wallon]] <br> [[Union pour la Wallonie]] |
| | }} | | }} |
| − | De '''Liberale Partij''' was een [[België|Belgische]] [[politieke partij]] die tussen 1846 en 1961 bestond. Het was de eerste politieke partij die in het gehele land actief was. Tijdens de 19e eeuw was de Liberale Partij samen met de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]] een van de twee belangrijke partijen. De partij verloor echter veel zetels tijdens de jaren 1880, waardoor het naar de derde plaats zakte.
| + | '''Rassemblement Wallon''' ('''RW''') was een [[België|Belgische]] [[politieke partij]] die enkel actief was in [[Wallonië]]. De partij bestond tussen 1968 en 1986. Rassemblement Wallon was een centrum tot centrumlinkse partij die streefde naar meer [[zelfbestuur]] voor Wallonië. Later streefde de partij ook naar Waalse onafhankelijkheid en de aansluiting van Wallonië bij Frankrijk ([[rattachisme]]). |
| | | | |
| − | De partij leverde een belangrijke bijdrage aan de Belgische politiek. Ook verschillende Belgische premiers waren lid van de Liberale Partij, zoals [[Walthère Frère-Orban]] en [[Charles Rogier]]. De liberalen maakten zich sterk voor [[vrijhandel]] en een strikte [[scheiding tussen kerk en staat]]. Zo vonden zij dat er geen religieus onderwijs bekostigt mocht worden met gemeenschapsgeld. In 1961 ging de partij op in de [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV). Tien jaar later splitste deze partij weer in Vlaamse en Franstalige partij. De [[Open Vld]] en de [[Mouvement Réformateur]] (MR) zijn de politieke nakomelingen van de Liberale Partij. | + | De partij ontstond in 1968 om de [[Waalse Beweging]] in één partij te verenigen. Naast Rassemblement Wallon bestond ook de partij [[Démocrate Fédéraliste Indépendant|Front démocratique des francophones]] (FDF), het huidige DéFI. In sommige gemeenten en kiesdistricten werkten FDF en RW samen onder één lijst. FDF was voornamelijk in en rond Brussel actief, terwijl RW zich meer richtte op Wallonië. Tussen 1974 en 1977 nam Rassemblement Wallon deel aan de regering van [[Leo Tindemans]]. Tijdens de jaren 1970 raakte de partij in verval en in 1986 werd de partij officieel ontbonden. |
| | + | |
| | + | Later ontstonden veel nieuwe partijen die claimen de voortzetting van Rassemblement Wallon te zijn. Voorbeelden zijn [[Rassemblement Wallon-France]], [[Listes Wallon]] en [[Union pour la Wallonie]]. Al die partijen behaalden niet genoeg stemmen om zetels te behalen. |
| | | | |
| | ==Geschiedenis== | | ==Geschiedenis== |
| − | ===Oprichting=== | + | ===Ontstaan=== |
| − | [[Bestand:Bruxelles_à_travers_les_âges_(1884)_(14577138309).jpg|left|300px|thumb|De Liberale Partij wordt opgericht in de Gothische Zaal van het [[stadhuis van Brussel]].]]
| |
| − | Tijdens de [[Belgische Revolutie]] waren zowel de liberalen als de katholieken tegen de Nederlandse koning. Zij hadden hier elk hun eigen redenen voor, maar besloten samen te werken. Met succes wisten zij België onafhankelijk te maken. In de jaren na de Belgische Revolutie bleven zij samenwerken. Dit wordt het [[unionisme (Nederlanden)|unionisme]] genoemd. Hoewel de katholieken een meerderheid hadden, bleven zij samenwerken met de liberalen. Dit leidde tot verschillende [[compromis]]sen. Zo kregen de liberalen een redelijk liberale [[grondwet]] voor die tijd. De katholieken mochten weer het onderwijs regelen.
| |
| − | | |
| − | In de jaren 1840 ontstond er meer weerstand tegen het unionisme. De liberalen wilden namelijk meer vrijheid, terwijl de katholieken dit niet wilden. De liberalen besloten daarom een eigen partij op te richten. In 1846 werd de Liberale Partij opgericht in het [[stadhuis van Brussel]]. De liberalen schreven ook een [[verkiezingsprogramma]]. Hierin stond onder meer dat:
| |
| − | * De liberalen streefden naar meer vrijheid, zoals een grotere [[vrijheid van meningsuiting]] en [[persvrijheid]].
| |
| − | * De liberalen wilden publieke scholen. In die tijd werd het onderwijs door de kerk geregeld.
| |
| − | * De liberalen wilden de leefomstandigheden van arbeiders verbeteren.
| |
| − | * De liberalen wilden een kieshervorming, waardoor meer mensen zouden kunnen stemmen.
| |
| − | | |
| − | ===Hoogtepunt van het liberalisme===
| |
| − | De Liberale Partij behaalde bij de verkiezingen van 1847 meteen al een grote overwinning. Hierdoor kon er een liberale regering onder [[Charles Rogier]] gevormd worden. Deze regering kon echter weinig uitvoeren, aangezien één jaar later grote onrust in Europa uitbrak. In Parijs was de [[Februarirevolutie (1848)|Februarirevolutie]] uitgebroken. De Franse koning moest aftreden en de republiek werd uitgeroepen. Ook in Duitsland, Nederland, Hongarije en Oostenrijk was het onrustig. In België waren er slechts kleine opstanden, maar deze zorgden wel voor angst bij zowel de liberalen als katholieken. Zij besloten samen te werken om enkele veranderingen door te voeren. Zo werd het [[censuskiesrecht]] verlaagd, waardoor meer mensen konden stemmen. Voor de Liberale Partij betekende dit meer steun en vertrouwen. De partij werd als gematigd gezien, aangezien het zich afkeerde van het geweld en de revolutie.
| |
| − | [[Bestand:Walthère_Frère-Orban_(1812-1896).jpg|right|300px|thumb|[[Walthère Frère-Orban]]]]
| |
| − | Tijdens de verkiezingen van 1852 konden nieuwe groepen mensen gaan stemmen. Zij stemden meestal op de Liberale Partij, waardoor de steun voor deze partij groeide. De partij was vooral populair onder ondernemers, werkgevers, handelaars en in industriële gebieden en steden. De partij steunde de [[Industriële Revolutie]], [[vrijhandel]] en meer vrijheden. Tussen 1852 en 1884 wordt daarom ook gesproken van het ''triomf van het liberalisme'' of de ''Liberale hegemonie''. België werd tijdens deze periode geleid door vrijwel alleen liberale regeringen. Naast Charles Rogier waren ook [[Henri de Brouckère]] en [[Walthère Frère-Orban]] premier. Frère-Orban zou tijdens deze periode een grote invloed hebben op de Liberale Partij.
| |
| − | | |
| − | De liberalen wilden de rol van religie binnen de overheid beperken. Zo wilden de liberalen dat er geen overheidsgeld naar religieus onderwijs ging. In 1850 hadden de liberalen al een wet ingevoerd waardoor het publiek onderwijs werd uitgebreid. Onder Frère-Orban werden de regels voor religieuze aangescherpt. Zo moesten onderwijzers op alle scholen een diploma van een publieke school bezitten. Ook mochten godsdienstlessen alleen buiten schooltijd plaatsvinden. De katholieken en liberalen hadden daarom ruzie. Deze ruzie staat bekend als de [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]] en zou pas in de jaren 1960 worden opgelost.
| |
| − | | |
| − | Hoewel de liberalen eerst opkwamen voor de rechten van arbeiders, verdween dit meer naar de achtergrond. Arbeiders konden toentertijd niet stemmen. Zij verenigden zich in 1885 als de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP), de eerste [[socialisme|socialistische]] partij van België. De BWP organiseerde samen met [[vakbond]]en stakingen. Na een grote staking in 1893 werd uiteindelijk het [[algemeen meervoudig stemrecht]] doorgevoerd. Alle mannelijke burgers van 25 jaar en ouder konden stemmen. Wel kregen mannelijke kiezers met extra bezittingen twee of drie stemmen. Voor de Liberale Partij betekende deze wijziging het definitieve einde van hun hegemonie. Radicale kiezers gingen naar de BWP, terwijl conservatieve kiezers naar de Katholieke Partij gingen.
| |
| − | | |
| − | ===Derde partij van België===
| |
| − | [[File:Liberale_Partij_(België),_1938.jpg|left|250px|thumb|Een verkiezingsposter van de Liberale Partij uit 1938]]
| |
| − | De Liberale Partij was aan het einde van jaren 1890 verdeeld tussen progressieve en conservatieve liberalen. Veel christenen en arbeiders waren overgestapt naar de [[Katholieke Partij]] en de [[Belgische Werkliedenpartij]]. De Katholieke Partij was verreweg de grootste geworden met de liberalen op de tweede of derde plaats. De progressieve liberalen waren het einde van de 19e eeuw zelfs afgesplitst als de "Progressieve Partij". In 1899 wist [[Paul Heymans]] de partij weer te verenigen.
| |
| − | | |
| − | De liberalen merkten dat zij veel overeenkomsten met de socialisten hadden. Zo waren beide partijen tegen het algemeen meervoudig kiesrecht. Zij wilden dat alle stemmen evenveel meetelden ongeacht de lonen of het vermogen. In 1912 sloten de Liberale Partij en de Belgische Werkliedenpartij een [[kartel]]. Naast het [[algemeen enkelvoudig stemrecht]] wilden zij ook de [[leerplicht]] invoeren, het onderwijs verbeteren en [[pensioen]]en voor alle werknemers. De plannen van de partijen werden in 1919 doorgevoerd. Toch kon het kartel niet de absolute meerderheid van de Katholieke Partij doorbreken.
| |
| − | | |
| − | Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] besloten de katholieken, liberalen en socialisten om samen te werken tegen de Duitse invasie. In de jaren na de oorlog eindigden de liberalen opnieuw in de oppositie. Dit veranderde in de jaren 1930. De katholieken verloren steeds meer zetel, terwijl de [[Kommunistische Partij van België]] (KBP), de fascistische partij [[Rex (politieke partij)|Rex]] en het [[Vlaamsch Nationaal Verbond]] (VNV) steeds meer zetels wonnen. De liberalen waren tegen alle drie de groepen. Hierdoor hielpen zij de Katholieke Partij aan een meerderheid (later nog gesteund door de socialisten).
| |
| − | | |
| − | ===Tweede Wereldoorlog en wederopbouw===
| |
| − | In 1940 vallen de nazi's België binnen. De Belgische regering vlucht naar Frankrijk en later naar Londen. De Liberale Partij is onderdeel van het oorlogskabinet van [[Hubert Pierlot]]. Ook worden veel liberalen onderdeel van het verzet. Dit was vaak met gevaar voor eigen leven, aangezien zij vervolgd of vermoord konden worden. De liberale minister [[Victor De Laveleye]] maakte in 1941 het V-teken met zijn vingers. Deze "V" stond zowel voor het Franse woord "Victoire" (overwinning) als het Nederlandse woord "vrijheid". Het V-teken werd later een teken van het verzet tegen de nazi's.
| |
| | | | |
| − | In 1946 worden voor het eerst weer verkiezingen gehouden. De Liberale Partij behaalde toen slechts 16 zetels. Dit zijn er 17 minder dan de laatste vooroorlogse verkiezingen van 1939. Hierdoor werden de liberalen de vierde partij achter de katholieken, socialisten en communisten. Ondanks het verlies van zetels doen de liberalen aan verschillende regeringen mee. Ze zijn betrokken bij het ontstaan van de [[welvaartsstaat]] en het [[vrouwenkiesrecht]]. De liberaal en feministe [[Jane Brigode]] zou in 1945 tot eerste vrouwelijke partijvoorzitter van de Liberale Partij en België verkozen worden.
| + | ===Hoogtepunt=== |
| | | | |
| − | De partij raakte echter verdeeld over de [[koningskwestie]]. Een deel van de liberalen wilden niet dat [[Leopold III van België|Leopold III]] zou terugkeren naar België, terwijl een ander gedeelte dat wel wilde. De kwestie zorgde er uiteindelijk voor dat de Katholieke Partij een absolute meerderheid kreeg. Dit zorgde weer tot woede bij de liberalen, aangezien de partij ook het religieus onderwijs ging subsidiëren. Dit leidde tot een nieuwe [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]].
| + | ===Verval=== |
| | | | |
| − | ===Einde=== | + | ===Einde en voortzettingen=== |
| − | De Liberale Partij bleef na de oorlog steken op minder dan 30 zetels. In 1961 besloot de partij zich daarom te moderniseren. Onder voorzitter [[Omer Vanaudenhove]] wordt de partij omgetoverd in de [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV) of ''Parti de la Liberté et du Progrés'' in het [[Frans]]. De PVV was niet meer uitgesproken voor een strikte scheiding tussen kerk en staat. Hiermee wisten zij christendemocratische kiezers te stelen. Tijdens de verkiezingen van 1965 groeide de partij zelfs van 20 naar 48 zetels.
| |
| | | | |
| − | De Partij voor Vrijheid en Vooruitgang was eerst een nationale partij. In 1972 wordt de partij in een Franstalige en Vlaamse vleugel gesplitst. De Vlaamse vleugel bestaat tegenwoordig onder de naam [[Open Vlaamse Liberalen en Democraten]] (Open Vld). De Franstalige vleugel heet tegenwoordig [[Mouvement Réformateur]] (MR). Nog altijd worden deze twee partijen als de "liberalen" aangeduid.
| + | ==Ideologie== |
| | + | Rassemblement Wallon was een [[Wallonië|Waals]]-nationalistische partij. De partij wilde de Waalse cultuur en de Franse taal in België beschermen en promoten. Ook speelden economische thema's een grote rol binnen de partij. Op sociaal-economisch vlak was de partij te vergelijken met de [[Belgische Socialistische Partij]] (BSP-PSB). De partij vond dat België moest worden omgevormd in een [[federatie]], waarbij Wallonië een mate van [[zelfbestuur]] kreeg. Dat was niet alleen zo op cultuur vlak, maar vooral op economisch vlak. De Waalse Beweging was namelijk bang dat de Vlaamse meerderheid in het parlement economisch beleid kon doorvoeren dat nadelig was voor Wallonië. |
| | | | |
| − | ==Partijleiders==
| + | De partij had zowel een gematigde als een radicalere vleugel. Sommige leden van Rassemblement Wallon wilden juist dat Wallonië zich zou afscheiden van België (en eventueel bij Frankrijk zou aansluiten). Rassemblement Wallon was vrij vergelijkbaar met [[Démocrate Fédéraliste Indépendant|Front démocratique des francophones]] (FDF), het huidige DéFI. Er wel enkele verschillen. Zo was FDF vrijwel alleen in Brussel actief, terwijl RW vooral in Wallonië actief was. Ook vond veel RW-politici dat Brussel te elitair was en geen onderdeel was van Wallonië. FDF richtte zich niet Walen, maar eerder op Franstalige Belgen. Ook waren er verschillen op economisch vlak, omdat FDF liberaler was. Desondanks werkten de partijen op landelijk en Europees vlak met elkaar samen. |
| | | | |
| − | ==Resultaten== | + | ==Zetelaantal== |
| | + | {| class="wikitable" |
| | + | |- |
| | + | ! rowspan="2"| Jaar |
| | + | ! rowspan="2"| Partijvoorzitter |
| | + | ! colspan="2"| [[Kamer van Volksvertegenwoordigers|Kamer]] |
| | + | ! colspan="2"| [[Senaat (België)|Senaat]] |
| | + | |- |
| | + | ! Zetels |
| | + | ! -/+ |
| | + | ! Zetels |
| | + | ! -/+ |
| | + | |- |
| | + | | |
| | + | |- |
| | + | |} |
| | | | |
| | ==Bronnen== | | ==Bronnen== |
| | + | * Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). ''Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden.'' Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen. |
| Rassemblement Wallon (RW)
|
|
|
|
|
| Oprichting
|
1968
|
| Opheffing
|
1986
|
| Actief in
|
 Wallonië
|
| Richting
|
Centrum tot centrumlinks
|
| Stroming
|
Waals-nationalisme
Regionalisme
Rattachisme
|
| Presidentskandidaat
|
|
| President
|
|
| Vicepresidentskandidaat
|
|
| Vicepresident
|
|
| Voorzitter van het Huis van Afgevaardigden
|
|
| Oprichter(s)
|
|
| Partijleider
|
|
| Partijvoorzitter
|
|
| Secretaris-generaal
|
|
|
|
| -
|
|
| -
|
|
| -
|
|
| -
|
|
| -
|
|
| -
|
|
| -
|
|
|
|
| -
|
van de <div style="background-color: #FFFF01; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
|
| -
|
van de <div style="background-color: #FFFF01; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
|
| -
|
van de <div style="background-color: #FFFF01; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
|
| -
|
van de <div style="background-color: #FFFF01; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
|
| -
|
van de <div style="background-color: #FFFF01; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
|
| -
|
van de <div style="background-color: #FFFF01; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
|
| -
|
van de <div style="background-color: #FFFF01; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
|
| Overig
|
| Wetenschappelijk bureau
|
|
| Partijblad
|
|
| Partijlied
|
|
| Jongerenorganisatie
|
|
| Studentenorganisatie
|
|
| Vrouwenbeweging
|
|
| Lhbt-vleugel
|
|
| Zusterpartij(en)
|
|
| Fractie in het Benelux-parlement
|
|
| Europese fractie
|
|
| Internationale organisatie
|
|
| Voorgaande partij(en)
|
Mouvement populaire wallon
|
| Opvolgende partij(en)
|
|
| Fusie van
|
|
| Opgegaan in
|
|
| Afsplitsing van
|
|
| Afsplitsing(en)
|
|
| Voortzetting van
|
Rassemblement Wallonie-France
Listes Wallon
Union pour la Wallonie
|
Portaal  Politiek
|
Rassemblement Wallon (RW) was een Belgische politieke partij die enkel actief was in Wallonië. De partij bestond tussen 1968 en 1986. Rassemblement Wallon was een centrum tot centrumlinkse partij die streefde naar meer zelfbestuur voor Wallonië. Later streefde de partij ook naar Waalse onafhankelijkheid en de aansluiting van Wallonië bij Frankrijk (rattachisme).
De partij ontstond in 1968 om de Waalse Beweging in één partij te verenigen. Naast Rassemblement Wallon bestond ook de partij Front démocratique des francophones (FDF), het huidige DéFI. In sommige gemeenten en kiesdistricten werkten FDF en RW samen onder één lijst. FDF was voornamelijk in en rond Brussel actief, terwijl RW zich meer richtte op Wallonië. Tussen 1974 en 1977 nam Rassemblement Wallon deel aan de regering van Leo Tindemans. Tijdens de jaren 1970 raakte de partij in verval en in 1986 werd de partij officieel ontbonden.
Later ontstonden veel nieuwe partijen die claimen de voortzetting van Rassemblement Wallon te zijn. Voorbeelden zijn Rassemblement Wallon-France, Listes Wallon en Union pour la Wallonie. Al die partijen behaalden niet genoeg stemmen om zetels te behalen.
Geschiedenis
Ontstaan
Hoogtepunt
Verval
Einde en voortzettingen
Ideologie
Rassemblement Wallon was een Waals-nationalistische partij. De partij wilde de Waalse cultuur en de Franse taal in België beschermen en promoten. Ook speelden economische thema's een grote rol binnen de partij. Op sociaal-economisch vlak was de partij te vergelijken met de Belgische Socialistische Partij (BSP-PSB). De partij vond dat België moest worden omgevormd in een federatie, waarbij Wallonië een mate van zelfbestuur kreeg. Dat was niet alleen zo op cultuur vlak, maar vooral op economisch vlak. De Waalse Beweging was namelijk bang dat de Vlaamse meerderheid in het parlement economisch beleid kon doorvoeren dat nadelig was voor Wallonië.
De partij had zowel een gematigde als een radicalere vleugel. Sommige leden van Rassemblement Wallon wilden juist dat Wallonië zich zou afscheiden van België (en eventueel bij Frankrijk zou aansluiten). Rassemblement Wallon was vrij vergelijkbaar met Front démocratique des francophones (FDF), het huidige DéFI. Er wel enkele verschillen. Zo was FDF vrijwel alleen in Brussel actief, terwijl RW vooral in Wallonië actief was. Ook vond veel RW-politici dat Brussel te elitair was en geen onderdeel was van Wallonië. FDF richtte zich niet Walen, maar eerder op Franstalige Belgen. Ook waren er verschillen op economisch vlak, omdat FDF liberaler was. Desondanks werkten de partijen op landelijk en Europees vlak met elkaar samen.
Zetelaantal
| Jaar
|
Partijvoorzitter
|
Kamer
|
Senaat
|
| Zetels
|
-/+
|
Zetels
|
-/+
|
|
|
Bronnen
- Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden. Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.
Wallonië
Politiek
