Gebruiker:Mike1023/Kladblok: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(102 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Infobox politieke partij
  
{{Infobox politieke partij
−
| naam = Liberale Partij <br> ''Parti libéral''
 +
| naam = Christelijke Volkspartij (CVP) <br> ''Parti Social Chrétien'' (PSC)
−
| afbeelding =
 +
| afbeelding =
−
| oprichting = 1846
 +
| oprichting = 1945
−
| opheffing = 1961
 +
| opheffing = 1972 (als één partij) <br> 2001 (Wallonië) <br> 2001 (Vlaanderen)
 
| actief in = {{BE}}
  
| actief in = {{BE}}
−
| richting = [[Links (politiek)|Links]] tot [[links (politiek)|centrumlinks]]
 +
| richting = [[Centrum (politiek)|Centrum]]
−
| stroming = [[Liberalisme]] <br> [[Klassiek liberalisme]] <br> [[Secularisme]]
 +
| stroming = [[Christendemocratie]] <br> [[Europeanisme]]
 
| presidentskandidaat =
 
| presidentskandidaat =
 
| president =
  
| president =
Regel 51: Regel 51:
 
| beneuxpartij =
 
| beneuxpartij =
 
| europesepartij =
  
| europesepartij =
  +
| internationaal =
−
| internationaal = [[Radicale Internationale]] (tot 1936) <br> [[Liberale Internationale]] (1947-1961)
  
−
| partijkleur = 3C40D2
 +
| partijkleur = EEAA00
−
| voorgaand =
 +
| voorgaand = [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]]
  +
| opvolgend = [[Christen-Democratisch en Vlaams|CD&V]] <br> [[Les Engagés (politieke partij)|Cdh]]
−
| opvolgend =
  
 
| fusie =
  
| fusie =
−
| opgegaan = [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV)
 +
| opgegaan =
 
| afsplitsing =
  
| afsplitsing =
 
| afgesplitst =
  
| afgesplitst =
 
| voortzetting =
 
| voortzetting =
 
}}
  
}}
−
De '''Liberale Partij''' was een [[België|Belgische]] [[politieke partij]] die tussen 1846 en 1961 bestond. Het was de eerste politieke partij die in het gehele land actief was. Tijdens de 19e eeuw was de Liberale Partij samen met de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]] een van de twee belangrijke partijen. De partij verloor echter veel zetels tijdens de jaren 1880, waardoor het naar de derde plaats zakte.
+
De '''Christelijke Volkspartij''' ('''CVP''') of '''Parti Social Chrétien''' ('''PSC''') was een [[België|Belgische]] [[politieke partij]]. De CVP-PSC was één landelijke partij van 1945 tot 1972. In 1972 werden de partij gesplitst in een Vlaamse en Franstalige afdeling. Deze afdelingen werden aparte partijen, maar werkten wel op landelijk niveau samen. Ze zaten altijd met elkaar in de regering.
   
  +
De CVP-PSC was de opvolger van de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]] in 1945. Tussen 1947 en 1999 heeft de CVP-PSC vrijwel altijd in de regering gezeten, behalve in de periode tussen 1954 en 1958. De CVP-PSC leverde in deze regeringen bijna altijd de premier. Voorbeelden hiervan zijn [[Gaston Eykens]], [[Wilfried Martens]], [[Leo Tindemans]] en [[Jean-Luc Dehaene]]. De partij speelde een belangrijk rol in de Belgische politiek. Voorbeelden zijn het ontstaan van de [[verzorgingsstaat]], de ombouw van België tot een [[federatie]] en het [[schoolpact]] van 1958. Na de [[Dioxinecrisis]] van 1999 verloor de CVP-PSC haar status als grootste partij en zat in de oppositie.
−
De partij leverde een belangrijke bijdrage aan de Belgische politiek. Ook verschillende Belgische premiers waren lid van de Liberale Partij, zoals [[Walthère Frère-Orban]] en [[Charles Rogier]]. De liberalen maakten zich sterk voor [[vrijhandel]] en een strikte [[scheiding tussen kerk en staat]]. Zo vonden zij dat er geen religieus onderwijs bekostigt mocht worden met gemeenschapsgeld. In 1961 ging de partij op in de [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang]] (PVV). Tien jaar later splitste deze partij weer in Vlaamse en Franstalige partij. De [[Open Vld]] en de [[Mouvement Réformateur]] (MR) zijn de politieke nakomelingen van de Liberale Partij.
 
  +
  +
In 2001 veranderde de Vlaamse afdeling van naam. Tegenwoordig staat dit bekend als [[Christen-Democratisch en Vlaams]] (CD&V). Even later veranderde ook de Franstalige afdeling van naam in ''Centre démocrate humaniste'' (Cdh), het huidige [[Les Engagés (politieke partij)|Les Engagés]].
   
 
==Geschiedenis==
  
==Geschiedenis==
−
===Oprichting===
 +
===Ontstaan===
  +
[[Bestand:AfficheChristelijkeVolkspartij1946.jpg|right|300px|thumb|Na de Tweede Wereldoorlog vormden de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]] en [[Belgische Socialistische Partij]] een regering met de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB). De CVP was tegen het hebben van de communisten in de regering. Met deze poster uit 1946 riepen zij op om op de CVP te stemmen, zodat de KPB uit de regering gehouden werd.]]
−
Tijdens de [[Belgische Revolutie]] waren zowel de liberalen als de katholieken tegen de Nederlandse koning. Zij hadden hier elk hun eigen redenen voor, maar besloten samen te werken. Met succes wisten zij België onafhankelijk te maken. In de jaren na de Belgische Revolutie bleven zij samenwerken. Dit wordt het [[unionisme (Nederlanden)|unionisme]] genoemd. Hoewel de katholieken een meerderheid hadden, bleven zij samenwerken met de liberalen. Dit leidde tot verschillende [[compromis]]sen. Zo kregen de liberalen een redelijk liberale [[grondwet]] voor die tijd. De katholieken mochten weer het onderwijs regelen.
 
  +
Voor de Tweede Wereldoorlog bestond de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]]. Deze partij sinds het einde van de jaren 1890 de grootste partij van het land. De katholieken stonden onder verschillende namen bekend, zoals ''Katholiek Verbond'' (1921-1936) en ''Katholiek Blok'' (1936-1945). Tijdens de oorlog moest de regering vluchten naar [[Bordeaux]] en later [[Londen]]. Na de bevrijding van België in 1944 werd besloten om de Katholieke Partij om te bouwen tot een nieuwe partij; de ''Christelijke Volkspartij'' (CVP).
−
[[Bestand:Bruxelles_à_travers_les_âges_(1884)_(14577138309).jpg|left|300px|thumb|De Liberale Partij wordt opgericht in de Gothische Zaal van het [[stadhuis van Brussel]].]]
  
  +
−
In de jaren 1840 ontstond er meer weerstand tegen het unionisme. De liberalen wilden namelijk meer vrijheid, terwijl de katholieken dit niet wilden. De liberalen besloten daarom een eigen partij op te richten. In 1846 werd de Liberale Partij opgericht in het [[stadhuis van Brussel]]. De liberalen schreven ook een [[verkiezingsprogramma]]. Hierin stond onder meer dat:
  
  +
De CVP was een centrumpartij, terwijl de Katholieke Partij centrumrechts was. De CVP wilde hierdoor een zo groot mogelijke groep vertegenwoordigen. De [[christendemocratie]] werd de officiële ideologie van de partij. De partij haalde inspiratie uit christelijke waarden en omarmde de christelijke identiteit.
−
* De liberalen streefden naar meer vrijheid, zoals een grotere [[vrijheid van meningsuiting]] en [[persvrijheid]].
  
  +
−
* De liberalen wilden publieke scholen. In die tijd werd het onderwijs door de kerk geregeld.
  
  +
De CVP werd na de oorlog uit de regering gehouden. In 1945 stapten de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]], de [[Belgische Socialistische Partij]] (BSP) en de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB) in een regering van [[Achiel Van Acker]] en later [[Camille Huysmans]]. De christendemocraten waren tegen de deelname van de communisten aan de regering. Zij voerden dan ook hard oppositie tegen de regeringen. In 1947 kwamen zij op deze manier in de regering terecht.
−
* De liberalen wilden de leefomstandigheden van arbeiders verbeteren.
  
  +
−
* De liberalen wilden een kieshervorming, waardoor meer mensen zouden kunnen stemmen.
  
  +
===Wederopbouw===
  +
De CVP was overigens zelf niet vrij kritiek. Tijdens de oorlog hadden verschillende personen gecollaboreerd met de Duitse bezetter. Hoge collaborateurs werden veroordeeld, maar veel laaggeplaatsen kwamen er met een kleine straf vanaf. De CVP probeerde deze mensen opnieuw te integreren in de maatschappij. Hierop kregen zij kritiek van zowel de communisten als de liberalen.
   
  +
Na de oorlog werkte de CVP vaak samen met de Belgische Socialistische Partij. De twee partijen hebben veel bijgedragen bij het ontstaan van de Belgische [[verzorgingsstaat]]. De BSP mocht in de beginjaren premier [[Paul-Henri Spaak]] leveren. Vanaf 1949 leverden de christendemocraten steeds de premier als zij in de regering waren. Tijdens de jaren 1950 en 1960 steeg de welvaart in België hard. Door de oorlog lag een groot deel van het land in puin. Na de oorlog vond de [[wederopbouw]] plaats, waarbij steden, wegen, bruggen en andere gebouwen werden hersteld.
−
===Hoogtepunt van het liberalisme===
  
−
De Liberale Partij behaalde bij de verkiezingen van 1847 meteen al een grote overwinning. Hierdoor kon er een liberale regering onder [[Charles Rogier]] gevormd worden. Deze regering kon echter weinig uitvoeren, aangezien één jaar later grote onrust in Europa uitbrak. In Parijs was de [[Februarirevolutie (1848)|Februarirevolutie]] uitgebroken. De Franse koning moest aftreden en de republiek werd uitgeroepen. Ook in Duitsland, Nederland, Hongarije en Oostenrijk was het onrustig. In België waren er slechts kleine opstanden, maar deze zorgden wel voor angst bij zowel de liberalen als katholieken. Zij besloten samen te werken om enkele veranderingen door te voeren. Zo werd het [[censuskiesrecht]] verlaagd, waardoor meer mensen konden stemmen. Voor de Liberale Partij betekende dit meer steun en vertrouwen. De partij werd als gematigd gezien, aangezien het zich afkeerde van het geweld en de revolutie.
 
−
[[Bestand:Walthère_Frère-Orban_(1812-1896).jpg|right|300px|thumb|[[Walthère Frère-Orban]]]]
  
−
Tijdens de verkiezingen van 1852 konden nieuwe groepen mensen gaan stemmen. Zij stemden meestal op de Liberale Partij, waardoor de steun voor deze partij groeide. De partij was vooral populair onder ondernemers, werkgevers, handelaars en in industriële gebieden en steden. De partij steunde de [[Industriële Revolutie]], [[vrijhandel]] en meer vrijheden. Tussen 1852 en 1884 wordt daarom ook gesproken van het ''triomf van het liberalisme'' of de ''Liberale hegemonie''. België werd tijdens deze periode geleid door vrijwel alleen liberale regeringen. Naast Charles Rogier waren ook [[Henri de Brouckère]] en [[Walthère Frère-Orban]] premier. Frère-Orban zou tijdens deze periode een grote invloed hebben op de Liberale Partij.
 
   
  +
===Koningskwestie en schoolpact===
−
De liberalen wilden de rol van religie binnen de overheid beperken. Zo wilden de liberalen dat er geen overheidsgeld naar religieus onderwijs ging. In 1850 hadden de liberalen al een wet ingevoerd waardoor het publiek onderwijs werd uitgebreid. Onder Frère-Orban werden de regels voor religieuze aangescherpt. Zo moesten onderwijzers op alle scholen een diploma van een publieke school bezitten. Ook mochten godsdienstlessen alleen buiten schooltijd plaatsvinden. De katholieken en liberalen hadden daarom ruzie. Deze ruzie staat bekend als de [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]] en zou pas in de jaren 1960 worden opgelost.
 
  +
[[Bestand:AfficheChristelijkeVolkspartij1950.jpg|left|300px|thumb|Tijdens de verkiezingen van 1950 riep de CVP koningsgezinden op om tijdens het [[referendum]] ja te stemmen. De CVP was als enige partij voorstander van de terugkeer van koning [[Leopold III van België|Leopold III]] tijdens de [[Koningskwestie]]. Tijdens de verkiezingen behaalde de CVP ook een meerderheid.]]
  +
De CVP was een koningsgezinde partij. Toch mocht koning [[Leopold III van België|Leopold III]] na de oorlog niet meteen terugkeren. Hij verbleef in Zwitserland, aangezien hij tijdens de oorlog weigerde uit België te vertrekken. Er ontstond zelfs een conflict met de regering. Dit wordt de [[Koningskwestie]] genoemd. In plaats daarvan was zijn broer [[regent]]. De CVP wilde als enige Belgische partij dat Leopold III zou terugkeren naar België. De andere partijen waren tegenstander. De verkiezingen van 1949 draaiden om de Koningskwestie. De CVP wist veel stemmen te behalen door te beloven dat Leopold III zou terugkeren. Toch kwamen zij een paar stemmen te kort voor een meerderheid. De Liberale Partij beloofde de CVP te steunen, maar trokken hun steun in toen het tot een stemming kwam. In 1950 werden daarom nieuwe verkiezingen gehouden. De CVP won toen een absolute meerderheid. Na een [[referendum]] werd Leopold III teruggehaald naar België. Toch leidde tot hevige protesten. Eén jaar later trad Leopold III af en gaf de kroon aan zijn zoon, koning [[Boudewijn van België|Boudewijn]].
   
  +
Tussen 1950 en 1954 vormde de CVP hierdoor in zijn eentje de regering. Dit was de laatste keer dat een Belgische politieke partij de meerderheid behaalde. Tijdens deze regering laaide de [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]] weer op. De regering gaf namelijk subsidies aan vrij onderwijs (scholen met een religieuze grondslag). De socialisten en liberalen waren hierop tegen. Na de verkiezingen van 1954 vormden zij een regering zonder de CVP. Zij verlaagden de subsidies voor het vrij onderwijs, wat leidde tot protesten. De protesten gingen door tot 1958. Toen werd het [[schoolpact]] gesloten, wat een einde aan de schoolstrijd maakte. Het vrij onderwijs en officieel onderwijs zouden naast elkaar blijven bestaan. Dit zou later ook in de grondwet worden gezet.
−
Hoewel de liberalen eerst opkwamen voor de rechten van arbeiders, verdween dit meer naar de achtergrond. Arbeiders konden toentertijd niet stemmen. Zij verenigden zich in 1885 als de [[Belgische Werkliedenpartij]], de eerste [[socialisme|socialistische]] (BWP) partij van België. De BWP organiseerde samen met [[vakbond]]en stakingen. Na een grote staking in 1893 werd uiteindelijk het [[algemeen meervoudig stemrecht]] doorgevoerd. Alle mannelijke burgers van 25 jaar en ouder konden stemmen. Wel kregen mannelijke kiezers met extra bezittingen twee of drie stemmen. Voor de Liberale Partij betekende deze wijziging het definitieve einde van hun hegemonie. Radicale kiezers gingen naar de BWP, terwijl conservatieve kiezers naar de Katholieke Partij gingen.
 
   
  +
===Splitsing===
−
===Derde partij van België===
  
   
  +
===Onder Dehaene===
−
===Tweede Wereldoorlog en wederopbouw===
  
   
 
===Einde===
  
===Einde===
   
−
==Partijleiders==
 +
==Ideologie==
   
  +
==Verkiezingsresultaten==
−
==Resultaten==
  
  +
Tot de verkiezingen van 1971 was de Christelijke Volkspartij één partij met één partijvoorzitter (of premierskandidaat). Vanaf de verkiezingen van 1971 werd de partij in een Vlaams en Franstalige partij gesplitst. Hierdoor deden ze als aparte lijsten mee aan de verkiezingen. In deze tabel zijn de zetelaantallen bij elkaar opgeteld. Er staan steeds twee partijvoorzitters (de bovenste voor de Vlaamse partij; de onderste voor de Franstalige partij).
  +
{| class="wikitable"
  +
|-
  +
! rowspan="2"| Jaar
  +
! rowspan="2"| Partijvoorzitter
  +
! colspan="2"| [[Kamer van Volksvertegenwoordigers|Kamer]]
  +
! colspan="2"| [[Senaat (België)|Senaat]]
  +
|-
  +
! Zetels
  +
! -/+
  +
! Zetels
  +
! -/+
  +
|-
  +
| 1946 || [[Hubert Pierlot]] || {{Percentagebalk|92|202|#EEAA00}} || - || {{Percentagebalk|51|101|#EEAA00}} || -
  +
|-
  +
| 1949 || [[Gaston Eykens]] || {{Percentagebalk|105|202|#EEAA00}} || +13 || {{Percentagebalk|54|101|#EEAA00}} || +3
  +
|-
  +
| 1950 || [[Jean Duvieusart]] || {{Percentagebalk|108|202|#EEAA00}} || +3 || {{Percentagebalk|54|101|#EEAA00}} || 0
  +
|-
  +
| 1954 || [[Jean Van Houtte]] || {{Percentagebalk|95|212|#EEAA00}} || -13 || {{Percentagebalk|49|106|#EEAA00}} || -5
  +
|-
  +
| 1958 || [[Gaston Eykens]] || {{Percentagebalk|104|212|#EEAA00}} || +9 || {{Percentagebalk|53|106|#EEAA00}} || +4
  +
|-
  +
| 1961 || [[Théo Lefèvre]] || {{Percentagebalk|96|212|#EEAA00}} || -8 || {{Percentagebalk|47|106|#EEAA00}} || -6
  +
|-
  +
| 1965 || [[Pierre Harmel]] || {{Percentagebalk|77|212|#EEAA00}} || -19 || {{Percentagebalk|44|106|#EEAA00}} || -3
  +
|-
  +
| 1968 || [[Gaston Eykens]] || {{Percentagebalk|69|212|#EEAA00}} || -8 || {{Percentagebalk|29|106|#EEAA00}} || -15
  +
|-
  +
| 1971 || [[Gaston Eykens]] <br> [[Robert J. Houden]] || {{Percentagebalk|67|212|#EEAA00}} || -2 || {{Percentagebalk|34|106|#EEAA00}} || +5
  +
|-
  +
| 1974 || [[Leo Tindemans]] <br> [[Charles-Ferdinand Nothomb]] || {{Percentagebalk|72|212|#EEAA00}} || +5 || {{Percentagebalk|37|106|#EEAA00}} || +3
  +
|-
  +
| 1977 || [[Leo Tindemans]] <br> [[Georges Gramme]] || {{Percentagebalk|80|212|#EEAA00}} || +8 || {{Percentagebalk|39|106|#EEAA00}} || +2
  +
|-
  +
| 1978 || [[Paul Vanden Boeynants]] <br> [[Charles-Ferdinand Nothomb]] || {{Percentagebalk|82|212|#EEAA00}} || +26 || {{Percentagebalk|41|106|#EEAA00}} || +2
  +
|-
  +
| 1981 || [[Mark Eykens]] || {{Percentagebalk|61|212|#EEAA00}} || -21 || {{Percentagebalk|30|106|#EEAA00}} || -11
  +
|-
  +
| 1985 || [[Wilfried Martens]] <br> [[Gérard Deprez]] || {{Percentagebalk|69|212|#EEAA00}} || +6 || {{Percentagebalk|35|106|#EEAA00}} || +5
  +
|-
  +
| 1987 || [[Wilfried Martens]] <br> [[Gérard Deprez]] || {{Percentagebalk|62|212|#EEAA00}} || -7 || {{Percentagebalk|31|106|#EEAA00}} || -4
  +
|-
  +
| 1991 || [[Wilfried Martens]] <br> [[Gérard Deprez]] || {{Percentagebalk|57|212|#EEAA00}} || -5 || {{Percentagebalk|29|106|#EEAA00}} || -2
  +
|-
  +
| 1995 || [[Jean-Luc Dehaene]] <br> [[Gérard Deprez]] || {{Percentagebalk|41|150|#EEAA00}} || -16 || {{Percentagebalk|19|71|#EEAA00}} || -10
  +
|-
  +
| 1999 || [[Jean-Luc Dehaene]] || {{Percentagebalk|32|150|#EEAA00}} || -9 || {{Percentagebalk|15|71|#EEAA00}} || -4
  +
|}
   
 
==Bronnen==
  
==Bronnen==

Huidige versie van 30 apr 2024 om 21:26

Christelijke Volkspartij (CVP)
Parti Social Chrétien (PSC)
Oprichting 1945
Opheffing 1972 (als één partij)
2001 (Wallonië)
2001 (Vlaanderen)
Actief in Vlag van België België
Richting Centrum
Stroming Christendemocratie
Europeanisme
Presidentskandidaat
President
Vicepresidentskandidaat
Vicepresident
Oprichter(s)
Partijleider
Partijvoorzitter
Secretaris-generaal
-
-
-
-
-
-
-
-
van de
<div style="background-color: #EEAA00; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #EEAA00; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #EEAA00; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #EEAA00; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #EEAA00; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #EEAA00; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #EEAA00; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
Overig
Wetenschappelijk bureau
Jongerenorganisatie
Studentenorganisatie
Vrouwenbeweging
Lhbt-vleugel
Zusterpartij(en)
Fractie in het Benelux-parlement
Europese fractie
Internationale organisatie
Voorgaande partij(en) Katholieke Partij
Opvolgende partij(en) CD&V
Cdh
Fusie van
Opgegaan in
Afsplitsing van
Afsplitsing(en)
Voortzetting van
Portaal Portal.svg Politiek

De Christelijke Volkspartij (CVP) of Parti Social Chrétien (PSC) was een Belgische politieke partij. De CVP-PSC was één landelijke partij van 1945 tot 1972. In 1972 werden de partij gesplitst in een Vlaamse en Franstalige afdeling. Deze afdelingen werden aparte partijen, maar werkten wel op landelijk niveau samen. Ze zaten altijd met elkaar in de regering.

De CVP-PSC was de opvolger van de Katholieke Partij in 1945. Tussen 1947 en 1999 heeft de CVP-PSC vrijwel altijd in de regering gezeten, behalve in de periode tussen 1954 en 1958. De CVP-PSC leverde in deze regeringen bijna altijd de premier. Voorbeelden hiervan zijn Gaston Eykens, Wilfried Martens, Leo Tindemans en Jean-Luc Dehaene. De partij speelde een belangrijk rol in de Belgische politiek. Voorbeelden zijn het ontstaan van de verzorgingsstaat, de ombouw van België tot een federatie en het schoolpact van 1958. Na de Dioxinecrisis van 1999 verloor de CVP-PSC haar status als grootste partij en zat in de oppositie.

In 2001 veranderde de Vlaamse afdeling van naam. Tegenwoordig staat dit bekend als Christen-Democratisch en Vlaams (CD&V). Even later veranderde ook de Franstalige afdeling van naam in Centre démocrate humaniste (Cdh), het huidige Les Engagés.

Geschiedenis

Ontstaan

Na de Tweede Wereldoorlog vormden de Liberale Partij en Belgische Socialistische Partij een regering met de Kommunistische Partij van België (KPB). De CVP was tegen het hebben van de communisten in de regering. Met deze poster uit 1946 riepen zij op om op de CVP te stemmen, zodat de KPB uit de regering gehouden werd.

Voor de Tweede Wereldoorlog bestond de Katholieke Partij. Deze partij sinds het einde van de jaren 1890 de grootste partij van het land. De katholieken stonden onder verschillende namen bekend, zoals Katholiek Verbond (1921-1936) en Katholiek Blok (1936-1945). Tijdens de oorlog moest de regering vluchten naar Bordeaux en later Londen. Na de bevrijding van België in 1944 werd besloten om de Katholieke Partij om te bouwen tot een nieuwe partij; de Christelijke Volkspartij (CVP).

De CVP was een centrumpartij, terwijl de Katholieke Partij centrumrechts was. De CVP wilde hierdoor een zo groot mogelijke groep vertegenwoordigen. De christendemocratie werd de officiële ideologie van de partij. De partij haalde inspiratie uit christelijke waarden en omarmde de christelijke identiteit.

De CVP werd na de oorlog uit de regering gehouden. In 1945 stapten de Liberale Partij, de Belgische Socialistische Partij (BSP) en de Kommunistische Partij van België (KPB) in een regering van Achiel Van Acker en later Camille Huysmans. De christendemocraten waren tegen de deelname van de communisten aan de regering. Zij voerden dan ook hard oppositie tegen de regeringen. In 1947 kwamen zij op deze manier in de regering terecht.

Wederopbouw

De CVP was overigens zelf niet vrij kritiek. Tijdens de oorlog hadden verschillende personen gecollaboreerd met de Duitse bezetter. Hoge collaborateurs werden veroordeeld, maar veel laaggeplaatsen kwamen er met een kleine straf vanaf. De CVP probeerde deze mensen opnieuw te integreren in de maatschappij. Hierop kregen zij kritiek van zowel de communisten als de liberalen.

Na de oorlog werkte de CVP vaak samen met de Belgische Socialistische Partij. De twee partijen hebben veel bijgedragen bij het ontstaan van de Belgische verzorgingsstaat. De BSP mocht in de beginjaren premier Paul-Henri Spaak leveren. Vanaf 1949 leverden de christendemocraten steeds de premier als zij in de regering waren. Tijdens de jaren 1950 en 1960 steeg de welvaart in België hard. Door de oorlog lag een groot deel van het land in puin. Na de oorlog vond de wederopbouw plaats, waarbij steden, wegen, bruggen en andere gebouwen werden hersteld.

Koningskwestie en schoolpact

Tijdens de verkiezingen van 1950 riep de CVP koningsgezinden op om tijdens het referendum ja te stemmen. De CVP was als enige partij voorstander van de terugkeer van koning Leopold III tijdens de Koningskwestie. Tijdens de verkiezingen behaalde de CVP ook een meerderheid.

De CVP was een koningsgezinde partij. Toch mocht koning Leopold III na de oorlog niet meteen terugkeren. Hij verbleef in Zwitserland, aangezien hij tijdens de oorlog weigerde uit België te vertrekken. Er ontstond zelfs een conflict met de regering. Dit wordt de Koningskwestie genoemd. In plaats daarvan was zijn broer regent. De CVP wilde als enige Belgische partij dat Leopold III zou terugkeren naar België. De andere partijen waren tegenstander. De verkiezingen van 1949 draaiden om de Koningskwestie. De CVP wist veel stemmen te behalen door te beloven dat Leopold III zou terugkeren. Toch kwamen zij een paar stemmen te kort voor een meerderheid. De Liberale Partij beloofde de CVP te steunen, maar trokken hun steun in toen het tot een stemming kwam. In 1950 werden daarom nieuwe verkiezingen gehouden. De CVP won toen een absolute meerderheid. Na een referendum werd Leopold III teruggehaald naar België. Toch leidde tot hevige protesten. Eén jaar later trad Leopold III af en gaf de kroon aan zijn zoon, koning Boudewijn.

Tussen 1950 en 1954 vormde de CVP hierdoor in zijn eentje de regering. Dit was de laatste keer dat een Belgische politieke partij de meerderheid behaalde. Tijdens deze regering laaide de schoolstrijd weer op. De regering gaf namelijk subsidies aan vrij onderwijs (scholen met een religieuze grondslag). De socialisten en liberalen waren hierop tegen. Na de verkiezingen van 1954 vormden zij een regering zonder de CVP. Zij verlaagden de subsidies voor het vrij onderwijs, wat leidde tot protesten. De protesten gingen door tot 1958. Toen werd het schoolpact gesloten, wat een einde aan de schoolstrijd maakte. Het vrij onderwijs en officieel onderwijs zouden naast elkaar blijven bestaan. Dit zou later ook in de grondwet worden gezet.

Splitsing

Onder Dehaene

Einde

Ideologie

Verkiezingsresultaten

Tot de verkiezingen van 1971 was de Christelijke Volkspartij één partij met één partijvoorzitter (of premierskandidaat). Vanaf de verkiezingen van 1971 werd de partij in een Vlaams en Franstalige partij gesplitst. Hierdoor deden ze als aparte lijsten mee aan de verkiezingen. In deze tabel zijn de zetelaantallen bij elkaar opgeteld. Er staan steeds twee partijvoorzitters (de bovenste voor de Vlaamse partij; de onderste voor de Franstalige partij).

Jaar Partijvoorzitter Kamer Senaat
Zetels -/+ Zetels -/+
1946 Hubert Pierlot
92/202
 -
51/101
 -
1949 Gaston Eykens
105/202
 +13
54/101
 +3
1950 Jean Duvieusart
108/202
 +3
54/101
 0
1954 Jean Van Houtte
95/212
 -13
49/106
 -5
1958 Gaston Eykens
104/212
 +9
53/106
 +4
1961 Théo Lefèvre
96/212
 -8
47/106
 -6
1965 Pierre Harmel
77/212
 -19
44/106
 -3
1968 Gaston Eykens
69/212
 -8
29/106
 -15
1971 Gaston Eykens
Robert J. Houden
67/212
 -2
34/106
 +5
1974 Leo Tindemans
Charles-Ferdinand Nothomb
72/212
 +5
37/106
 +3
1977 Leo Tindemans
Georges Gramme
80/212
 +8
39/106
 +2
1978 Paul Vanden Boeynants
Charles-Ferdinand Nothomb
82/212
 +26
41/106
 +2
1981 Mark Eykens
61/212
 -21
30/106
 -11
1985 Wilfried Martens
Gérard Deprez
69/212
 +6
35/106
 +5
1987 Wilfried Martens
Gérard Deprez
62/212
 -7
31/106
 -4
1991 Wilfried Martens
Gérard Deprez
57/212
 -5
29/106
 -2
1995 Jean-Luc Dehaene
Gérard Deprez
41/150
 -16
19/71
 -10
1999 Jean-Luc Dehaene
32/150
 -9
15/71
 -4

Bronnen

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Gebruiker:Mike1023/Kladblok&oldid=857676"