Graan: verschil tussen versies
k |
|||
| (10 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{Infobox plant |
||
| ⚫ | |||
| + | |Naam = Granen |
||
| + | |Wetenschappelijke naam = Poaceae |
||
| + | |Afbeelding = [[Bestand:Peruvian Market Grains.jpg|250px]] |
||
| + | |IUCN-status = (zie onder) |
||
| + | |Leefgebied = Vrijwel wereldwijd |
||
| + | |Leefomgeving = akkers |
||
| + | |Behoort tot de = [[Grassenfamilie]] |
||
| + | |AfbeeldingLeefgebied = |
||
| + | }} |
||
| + | |||
| + | '''Graan''' is de belangrijkste voedselbron voor de mens. |
||
| + | |||
| + | Het is een verzamelnaam van [[Grassenfamilie|grassen]] waarbij de vruchten [[Eenzaadlobbigen|eenzaadlobbig]] zijn. De vruchten bevatten een meellichaam, zemel (vliesje), een kiem (begin van een nieuwe plant) en een aleuronlaag. De zemel en de kiem wordt na de oogst bij sommige graansoorten verwijderd, maar is gezonder. V''olkoren'' is de onbewerkte vorm van granen en deze zijn een goede bron van [[Vitamine|vitaminen]], [[Mineraal|mineralen]], [[Koolhydraat|koolhydraten]], [[Vet|vetten]] en [[Eiwit|eiwitten]]. |
||
| + | |||
| ⚫ | |||
De groep glutenbevattende granen bevat onder andere: |
De groep glutenbevattende granen bevat onder andere: |
||
| + | * [[Rijst]] |
||
* [[Gerst]] |
* [[Gerst]] |
||
* [[Haver]] |
* [[Haver]] |
||
| Regel 7: | Regel 23: | ||
* [[Kamut]], dit is een granensoort die herontdekt werd in een [[piramide]] |
* [[Kamut]], dit is een granensoort die herontdekt werd in een [[piramide]] |
||
* [[Tarwe]] |
* [[Tarwe]] |
||
| + | * [[Spelt]] (oude graansoort) |
||
| − | De volgende granen bevatten weliswaar |
+ | De volgende granen bevatten weliswaar gluten, maar veroorzaken geen [[coeliakie]]: |
* [[Maïs]] |
* [[Maïs]] |
||
* [[Rijst]] |
* [[Rijst]] |
||
| Regel 13: | Regel 30: | ||
Granen die glutenvrij ([[gliadine]]vrij) zijn: |
Granen die glutenvrij ([[gliadine]]vrij) zijn: |
||
* [[Gierst]] |
* [[Gierst]] |
||
| − | * [[Kafferkoren|Sorghum]] |
+ | * [[Kafferkoren|Sorghum]] |
| + | * [[Fonio]] |
||
| + | * [[Boekweit]] is glutenvrij, maar geen graansoort |
||
| + | |||
| + | == Gebruik == |
||
| + | De meeste granen worden gestampt of gemalen tot meel. Het meel wordt voor talloze doeleinden gebruikt, zoals [[brood]], [[koek]], [[Pannenkoek|pannenkoeken]] en [[cake]]. Soms wordt er een pap van gemaakt, zoals havermoutpap. Vroeger was dat meel enigszins gevaarlijk, omdat giftige planten, zoals de [[bolderik]], ook in het meel terecht konden komen, maar tegenwoordig zijn de [[techniek]]en verbeterd en gebeurt dat gelukkig niet meer. |
||
| + | |||
| + | Graan kan ook gebruikt worden als [[biobrandstof]]. |
||
| + | De resten van de plant die bij de oogst achterblijven, zoals [[stro]], wordt gebruikt als biobrandstof, maar ook als isolatiemateriaal. |
||
[[Categorie:Woordenschat]] |
[[Categorie:Woordenschat]] |
||
[[Categorie:Basiswoordenlijstgroep2]] |
[[Categorie:Basiswoordenlijstgroep2]] |
||
[[Categorie:Granen| ]] |
[[Categorie:Granen| ]] |
||
| + | [[Categorie:Grassenfamilie]] |
||
Huidige versie van 10 apr 2023 om 09:12
| Granen Poaceae | |
|---|---|
|
| |
| Leefgebied | Vrijwel wereldwijd |
| Leefomgeving | akkers |
| Behoort tot de | Grassenfamilie |
Portaal  Biologie
| |
Graan is de belangrijkste voedselbron voor de mens.
Het is een verzamelnaam van grassen waarbij de vruchten eenzaadlobbig zijn. De vruchten bevatten een meellichaam, zemel (vliesje), een kiem (begin van een nieuwe plant) en een aleuronlaag. De zemel en de kiem wordt na de oogst bij sommige graansoorten verwijderd, maar is gezonder. Volkoren is de onbewerkte vorm van granen en deze zijn een goede bron van vitaminen, mineralen, koolhydraten, vetten en eiwitten.
Er is een verschil tussen glutenbevattende granen en glutenvrije granen.
De groep glutenbevattende granen bevat onder andere:
- Rijst
- Gerst
- Haver
- Rogge
- Kamut, dit is een granensoort die herontdekt werd in een piramide
- Tarwe
- Spelt (oude graansoort)
De volgende granen bevatten weliswaar gluten, maar veroorzaken geen coeliakie:
Granen die glutenvrij (gliadinevrij) zijn:
Gebruik
De meeste granen worden gestampt of gemalen tot meel. Het meel wordt voor talloze doeleinden gebruikt, zoals brood, koek, pannenkoeken en cake. Soms wordt er een pap van gemaakt, zoals havermoutpap. Vroeger was dat meel enigszins gevaarlijk, omdat giftige planten, zoals de bolderik, ook in het meel terecht konden komen, maar tegenwoordig zijn de technieken verbeterd en gebeurt dat gelukkig niet meer.
Graan kan ook gebruikt worden als biobrandstof.
De resten van de plant die bij de oogst achterblijven, zoals stro, wordt gebruikt als biobrandstof, maar ook als isolatiemateriaal.