Hassium

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Symbool van Hassium
Naam	Hassium
Latijn
Symbool	Hs
Atoomnummer	108
Soort	Overgangsmetaal
Kleur	Waarschijnlijk zilvergrijs
Smeltpunt	? ^oC
Kookpunt	? ^oC

Hassium is een chemisch element met het symbool Hs en het atoomnummer 108 in het Periodiek Systeem van de scheikunde. Hassium is zeer radioactief; de meest stabiele bekende zogeheten isotopen hebben een halfwaardetijd van ongeveer tien seconden. Een van zijn isotopen, Hassium-270, heeft magische aantallen van zowel protonen als neutronen voor vervormde kernen, waardoor het een grotere stabiliteit heeft tegen spontane splijting (verval). Hassium is een superzwaar element; het is slechts in zeer kleine hoeveelheden in een laboratorium gemaakt door het fuseren van zware kernen met lichtere kernen (kernfusie). Dit werd voorheen gedaan in een cyclotron of deeltjesversneller, maar nu had men een nieuw apparaat: een lineaire (rechtdoorgaande) deeltjesversneller. Er wordt gedacht dat het element voorkomt in de natuur, maar het is tot op heden nog nooit gevonden.

Voorkomen en eigenschappen

In het periodiek systeem is hassium een zogeheten transactinide-element, een lid van de 7e periode en groep 8; het is dus het zesde lid van de 6d-reeks van overgangsmetalen. Chemische proeven hebben bevestigd dat hassium zich gedraagt als de zwaardere "versie" van osmium en het reageert gemakkelijk met zuurstof. De chemische eigenschappen van hassium zijn slechts gedeeltelijk beschreven, maar ze zijn goed te vergelijken met de chemie van de andere groep 8-elementen. Dit komt door het korte bestaan (halfwaardetijd) en het verval waarbij radioactiviteit en energie vrij komt. Die radioactief maakt verder onderzoek zeer lastig.

Geschiedenis

De belangrijkste vernieuwing in kernfusie in een lineaire deeltjesversneller die leidde tot de ontdekking van hassium was de techniek van koude fusie, waarbij de gefuseerde kernen die men gebruikte niet zoveel van elkaar verschilden in massa als bij eerdere technieken.

Een koude kernfusie van elementen van ongeveer gelijke grootte kun je je ongeveer voorstellen zoals je twee sneeuwballen in beide handen tegen elkaar slaat en tot één grotere sneeuwbal samenperst.

Dit leidde ertoe dat er zwaardere, stabielere kernen ontstonden. De techniek werd voor het eerst getest bij het Joint Institute for Nuclear Research (JINR) in Dubna, Sovjet-Unie, in 1974. JINR gebruikte deze techniek om de kunstmatige aanmaak van element 108 te proberen in 1978, in 1983 en in 1984; de laatste proef resulteerde in een bewering (claim) dat het gelukt was om element 108 te maken. Later in 1984 volgde een claim van de Gesellschaft für Schwerionenforschung (GSI) in Darmstadt, Hessen, Duitsland. Het rapport uit 1993 van de Transfermium-werkgroep, gevormd door de International Union of Pure and Applied Chemistry en de International Union of Pure and Applied Physics, concludeerde dat het rapport van Darmstadt op zichzelf al overtuigend was, terwijl dat van Dubna dat niet was. De ontdekking werd daarom toegewezen aan de Duitse wetenschappers. GSI kondigde formeel aan dat ze het element hassium naar de Duitse staat wilden vernoemen: Hessen (Hassia in het Latijn) de thuisbasis van het laboratorium in 1992; de naam Hassium werd in 1997 als definitief aanvaard.