Slag bij Gettysburg
| Slag bij Gettysburg | |
|
| |
|---|---|
| Datum | 1 - 3 juli 1863 |
| Locatie | Gettysburg, Virginia |
| Resultaat | Noordelijke overwinning, keerpunt in de oorlog |
| Strijdende partijen | |
 Verenigde Staten
|
.svg){kind=small} Confederatie
|
| Leiders | |
| George G. Meade | Robert E. Lee |
| Troepensterkte | |
| 115.000 soldaten 360 kanonnen |
70.000 soldaten 270 kanonnen |
| Verliezen | |
| 23.000 | 28.000 |
Portaal  Amerikaanse Burgeroorlog
| |
De Slag bij Gettysburg, uitgevochten op 1, 2 en 3 juli 1863 was de grootste veldslag van de Amerikaanse Burgeroorlog. Na de zuidelijke commandant Robert E. Lees grote overwinning in de slag bij Chancellorsville, trok hij met zijn leger door Maryland en Pennsylvania tot eind juni. Op 1 juli botste het oprukkende zuidelijke leger op een noordelijke troepenmacht, het Army of the Potomac onder bevel van George G. Meade bij Gettysburg. De volgende dag, wanneer de zuidelijken de noordelijken op links én rechts aanvielen waren er nog hevigere gevechten gezien. Op 3 juli gaf Lee het bevel om met minder dan 15.000 man recht op de noordelijken in te marcheren bij Cemetery Ridge. Die aanval, die bekend staat als de "Pickett's charge" (de charge 
van Pickett) die uiteindelijk de Unionistische linies kon doorboren maar uiteindelijk mislukte, ten koste van duizenden zuidelijke slachtoffers. Op 4 juli werd Lee gedwongen om zijn leger terug te trekken richting Virginia.
Achtergrond
In mei 1863 scoorde Lees leger, het Army of Northern Virginia een geniale overwinning tegen het noordelijke Army of the Potomac bij Chancellorsville. Boordevol vertrouwen besloot Lee om nu voor de tweede keer een invasie op noordelijk grondgebied te wagen (de eerste was diegene die eindigde in de slag bij Antietam de vorige herfst). Naast de invasie in Virginia wou Lee de noordelijke troepen in Vicksburg, waar de zuidelijke cavalerie belegerd werd, te omzeilen. Ten slotte wou Lee het vertrouwen van het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk winnen en het zuiden door hen laten erkennen als een onafhankelijke staat en hun interesse voor de noordelijke "Copperheads" verminderen.
Aan de Unionistische kant had president Abraham Lincoln aanvankelijk vertrouwen gehad in zijn commandant van het Army of the Potomac, Joseph Hooker. Maar deze bleek te terughoudend te zijn in de slag bij Chancellorsville. Op 28 juni stelde Lincoln generaal George G. Meade aan om het commando van Hooker over te nemen. Meade gaf meteen het order om de zuidelijken, met een mansterkte van 75.000 man dat inmiddels de Potomac was overgestoken en in Maryland richting Pennsylvania marcheerde, in hun invasie te achtervolgen.
De slag
1 juli
Toen Lee hoorde dat het Army of the Potomac hem aan het achtervolgen was, besloot hij om zich op te stellen bij het welvarende stadje Gettysburg, 35 mijl (56 km) ten zuidwesten van Harrisburg, Pennsylvania. De eerste zuidelijke eenheid die Gettysburg benaderde was een divisie die behoorde tot A.P. Hills korps die op zoek was naar voorraden. Maar in plaats van voorraden vonden ze twee noordelijke cavaleriebrigades die de vorige dag waren gearriveerd. Aangezien het grootste deel van beide legers op weg was naar Gettysburg konden zuidelijke divisies (onder bevel van A.P. Hill en Richard S. Ewell) de noordelijke soldaten - die in de minderheid waren - terugdrijven naar Cemetery Hill, een halve mijl (800 m) ten zuiden.
In een poging om zijn voordeel te gebruiken voordat er meer noordelijke troepen aankwamen gaf Lee het bevel om een onopvallende aanval te doen op de Cemetery Hill. Deze aanval zou gebeuren met het II Korps onder bevel van Richard S. Ewell, die het bevel van de zuidelijke briljante strateeg Thomas J. "Stonewall" Jackson (wie gesneuveld was bij Chancellorsville) overnam. Ewell weigerde om deze aanval uit te voeren omdat hij dacht dat de noordelijke positie te sterk was. Deze terughoudendheid zou hem veel slechte vergelijkingen met Jackson opleveren. Tijdens het vallen van de schemering arriveerde nog een korps onder Winfield S. Hancock die de verdedigingslinie uitbreidde tot Little Round Top. Later die nacht arriveerden er nog 3 korpsen om de verdediging te versterken.
2 juli
Als de volgende dag aanbrak had het noordelijke leger sterke posities van Culp's Hill tot Cemetery Ridge in haar bezit. Ondertussen beoordeelde Lee de vastberadenheid van zijn tegenstander en gaf tegen het advies van zijn ondergeschikte James Longstreet het bevel om de zwakste positie aan te vallen. Hij beval Longstreet om de aanval links te leiden terwijl Ewell rechts (bij Culp's Hill) zou toeslaan. Hoewel Lee het bevel gaf om de aanval zo vroeg mogelijk te doen had Longstreet zijn troepen niet in positie voor 4 uur in de namiddag, toen hij het vuur opende op de noordelijke troepen onder bevel van Daniel S. Sickles.
De komende uren woedden er bloedige gevechten langs Sickles' verdedigingslinie, die zich uitstrekte van Devil's Den tot aan een perzikenboomgaard en een nabijgelegen tarweveld op de hellingen bij Little Round Top. Dankzij het hevige gevecht van slechts één regiment uit Minesotta, konden de Little Round Top behouden maar verloren de perzikenboomgaard, het veld en de Devil's Den. Sickles zelf raakte ernstig gewond. Ewells soldaten wonnen terrein bij de noordelijke troepenmachten bij Culp's Hill en East Hill Cemetery, hierdoor raakten ze op schema met Longstreets aanval die om 4 uur begon. De Unionistische troepen konden deze terreinwinst pas bij het invallen van de schemering stoppen. Op deze dag hadden de beide troepen meer dan 9.000 man verloren (doden en gewonden), de twee dagen samengeteld kwamen op bijna 35.000 slachtoffers, de hoogste verliezen van twee dagen in de Burgeroorlog.
3 juli
Vroeg in de ochtend van de 3de juli dreven eenheden van het Unionistische XII Korps na een 7 uur durend vuurgevecht de zuidelijken terug en konden hun sterke posities bij Culp's Hill herinnemen. Terwijl Lee geloofde dat zijn soldaten de dag ervoor op de rand van de overwinning waren geweest, stuurde Lee 3 divisies - voorafgegaan door een artilleriebombardement - richting het centrum van de Unionistische troepenmacht. Minder dan 15.000 troepen, met aan het hoofd een divisie onder bevel van George E. Pickett, werden belast met een aanval op de Unionistische stellingen, voorafgegaan door een lange mars van een driekwart mijl (1,2 km) door open veld.
Ondanks het protest van Longstreet werd de aanval - die later als "Pickett's charge" bekend zou worden - om 3 uur in de namiddag ingezet, gedekt door 150 zuidelijke kanonnen. Tijdens de opmars opende de Unionistische infanterie het vuur terwijl dat regimenten uit Vermont, New York en Ohio de oprukkende zuidelijke soldaten langs beide kanten flankeerden . Omdat ze langs alle kanten omsingeld waren overleefden slechts de helft van de zuidelijke soldaten dit en verloor Pickett tweederde van zijn mansterkte. Terwijl de soldaten terugvluchtten naar hun oorspronkelijke posities "grabbelden" Lee en Longstreet de mannen weer samen om een verdedigingspositie op te stellen.
Gevolgen
Lees hoop op een zegevierende invasie naar het noorden ging nu helemaal de mist in. Lee gaf nog het bevel om een tegenaanval uit te voeren op 4 juli, maar deze kwam er nooit. Terwijl het regende die nacht trok Lee zijn gedecimeerde leger terug naar het zuiden, in de richting van Virginia. Hoewel de voorzichtige Meade Lee nooit echt hard zou achtervolgd hebben, werd hem dit niet verweten: het gevecht was immers een verpletterende nederlaag voor het zuiden. De slachtoffers van de Unie in de veldslag telden er 23.000, de zuidelijken daarentegen 28.000, dit betekende dat Lee meer dan een derde van zijn leger had verloren. Het noorden verheugde zich en het zuiden rouwde. Lees hoop voor een onafhankelijke erkenning was uitgewist.
Lee, die zijn durf verloor in deze nederlaag bood zijn ontslag aan bij de zuidelijke president Jefferson Davis, maar die weigerde dat. Hoewel de zuidelijken nog andere grote overwinningen haalden, keerde deze veldslag samen met Grants overwinning bij Vicksburg (ook op 4 juli) onherroepelijk het tij in de Burgeroorlog.
Bronnen
- Spadoni, F. "Grandi Battaglie" 2009 (Nederlandse vertaling, 2012) ISBN 978-90-5461-846-1
- 'Battle of Gettysburg' op History.COM