Tweede Kamerverkiezingen 1946: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
k |
|||
| Regel 16: | Regel 16: | ||
| artikel1 = Katholieke Volkspartij | | artikel1 = Katholieke Volkspartij | ||
| partijkleur1 = black | | partijkleur1 = black | ||
| − | | logo1 = | + | | logo1 = KVP-logo (1945-1970).png |
| lijsttrekker1 = Louis Beel | | lijsttrekker1 = Louis Beel | ||
| stemmen1 = 1.466.582 | | stemmen1 = 1.466.582 | ||
| Regel 58: | Regel 58: | ||
| − | De '''Tweede Kamerverkiezingen''' van 1946 waren de eerste verkiezingen | + | De '''Tweede Kamerverkiezingen''' van 1946 waren de eerste democratisch georganiseerde verkiezingen na de [[Tweede Wereldoorlog]] op 16 mei 1946. Na de oorlog was de wederopbouw van het land en de [[democratie]] zeer belangrijk en stelde toenmalig koningin [[Wilhelmina]] in 1945 een noodkabinet van [[Rooms-Katholieke Staatspartij|RKSP]], [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]] en [[Vrijzinnig-Democratische Bond|VDB]] aan. Later werd de RKSP de [[Katholieke Volkspartij|KVP]] en gingen de SDAP, de VDB en de [[Christelijk-Democratische Unie|CDU]] op in de [[PvdA]]. Uiteindelijk werd een jaar later besloten tot het uitschrijven van Tweede Kamerverkiezingen, waarbij er toen nog 100 zetels verdeeld werden; er was sprake van een meerderheid wanneer enkele partijen bij elkaar 51 zetels hadden (of wanneer één partij dat had, maar dat komt eigenlijk niet voor). Deze partijen kunnen dan een (meerderheids)kabinet vormen. |
| − | + | De verwachting was dat de jonge fusiepartij PvdA de grootste zou worden, omdat in het [[Verenigd Koninkrijk|VK]] zusterpartij [[Labour Party|Labour]] won van Churchills [[Conservative Party|Conservatieven]] (Churchill werd geroemd om zijn leiderschap tijdens WOII). Daarnaast probeerde de nieuwe PvdA openlijk niet alleen arbeiders, maar alle lagen van de samenleving aan te spreken met haar pamfletten en verkiezingsaffiches. (Tegenwoordig lijkt dat misschien normaal, maar het is belangrijk om hier te bedenken dat Nederland nog sterk [[verzuiling|verzuild]] was.) Toch werd niet de PvdA, maar de Katholieke Volkspartij van [[Louis Beel]] de grootste partij. Hiermee werd het [[Kabinet-Beel I]] het eerste democratisch verkozen kabinet na de Tweede Wereldoorlog. | |
| + | |||
| + | == Deelnemende partijen == | ||
| + | {| class="wikitable" | ||
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Lijst !! Partij !! Lijsttrekker !! Richting !! Stroming | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:#DF111A" | <div style="color:white">'''1'''</div> || [[Bestand:PvdA-logo (1946-1962).png|50px]] || [[Partij van de Arbeid]]<br>(PvdA) || [[Willem Drees]] || [[Links|Centrumlinks]] tot [[links]] || <p> [[Sociaaldemocratie]] </p> [[Socialisme|Democratisch socialisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:black" | <div style="color:white">'''2'''</div> || [[Bestand:KVP-logo (1945-1970).png|50px]] || [[Katholieke Volkspartij]]<br>(KVP) || [[Louis Beel]] || [[Centrum]] tot [[rechts|centrumrechts]] || <p> [[Christendemocratie]]<br><small>([[katholiek]])</small></p>[[Sociaal-conservatisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:#4161A5" | <div style="color:white">'''3'''</div> || [[Bestand:Anti-Revolutionaire Partij logo.svg|50px]] || [[Anti-Revolutionaire Partij]]<br>(ARP) || [[Jan Schouten]] || [[Rechts|Centrumrechts]] || <p> [[Christendemocratie]]<br><small>([[calvijn|calvinistisch-]][[protestantisme|protestants]])</small> </p>[[Sociaal-conservatisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:#182149 | <div style="color:white">'''4'''</div> || [[Bestand:Christian Historical Union.svg|50px]] || [[Christelijk-Historische Unie]]<br>(CHU) || [[Hendrik Tilanus]] || [[Rechts|Centrumrechts]] || <p> [[Christendemocratie]]<br><small>([[Nederlandse Hervormde Kerk|Nederlands-hervormd]])</small></p> <p> [[Sociaal-conservatisme]] </p> [[Economisch liberalisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:#2D4A6A | <div style="color:white">'''5'''</div> || [[Bestand:Partij van de Vrijheid (1946-1948) logo.svg|50px]] || [[Partij van de Vrijheid]]<br>(PvdV)|| [[Aart Hendrik Willem Hacke]]<br>[[Steven Edzo Broeils Bierema]] || [[Rechts|Centrumrechts]] tot [[rechts]] || <p> [[Conservatief-liberalisme]] </p>[[Economisch liberalisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:red | <div style="color:white">'''6'''</div> || [[Bestand:CPN emblem used between 1947-1949.png|50px]] || [[Communistische Partij van Nederland]]<br>(CPN) || [[Gerben Wagenaar]] || [[Links]] || <p> [[Communisme]] </p> [[Marxisme|Marxisme-leninisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:#E95D0F | <div style="color:white">'''7'''</div> || [[Bestand:SGP-logo (1979-1999).png|50px]] || [[Staatkundig Gereformeerde Partij]]<br>(SGP) || [[Gerrit Hendrik Kersten]] || [[Rechts]] || <p>[[Christelijk-rechts]]<br><small>([[bevindelijk gereformeerd]])</small></p><p>[[Theocratie|Theocratische politiek]]<p>[[Monarchisme]]</p>[[Sociaal-conservatisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:blue| <div style="color:white">'''8'''</div> || [[Bestand:LatinCross.png|50px]] || [[Protestantse Unie]]<br>(PU) || [[Jan Krijger]] || [[Rechts]] || <p>[[Christelijk-rechts]]<br><small>([[orthodox-protestantisme|orthodox-protestants]])</small><p>[[Theocratie|Theocratische politiek]]<p>[[Sociaal-conservatisme]]</p>Anti[[katholiek]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:teal | <div style="color:white">'''9'''</div> || || [[Nederlandse Bellamypartij]]<br>(NBP) || [[Jan Horsmeijer]] || [[Centrum]] tot [[links|centrumlinks]] || <p>[[Christelijk-links]]</p><p> [[Christensocialisme]] </p> [[Edward Bellamy|Bellamyutopie]] | ||
| + | |- | ||
| + | | style="background:white | <div style="color:black">'''10'''</div> || || [[Lijst-Lopes]] || [[Leonhard Alexander Rodrigues Lopez]] || [[Centrum]] || [[Economisch liberalisme]] | ||
| + | |- | ||
| + | |} | ||
== Resultaat van de verkiezingen == | == Resultaat van de verkiezingen == | ||
Versie van 28 dec 2020 03:48
| Tweede Kamerverkiezingen 1945 | |
|---|---|
← 1937 |
1948 → |
| Land |  Nederland
|
| Datum | 17 mei 1946 |
| Uitslag | |
| Kiesgerechtigd | 5.275.888 personen |
| Opgekomen | 4.912.015 personen |
| Opkomst | 93,10%
|
| Parlement | Tweede Kamer |
| Te verdelen | 100 zetels |
Katholieke Volkspartij 30,81% | |
Partij van de Arbeid 28,31% | |
 |
Anti-Revolutionaire Partij 12,90% |
de volledige resultaten staan verder in dit artikel. | |
| Impressie | |
_te_Amsterdam,_Bestanddeelnr_901-7358.jpg) | |
| Kabinet | Beel I |
| Samenstelling | KVP & PvdA ('61 van de ' zetels) |
| Richting | Centrum tot centrumlinks |
| Signatuur | Rooms-rood (katholiek-sociaaldemocratisch) |
Vorige premier |
Volgende premier
|
Portaal  Politiek
| |
De Tweede Kamerverkiezingen van 1946 waren de eerste democratisch georganiseerde verkiezingen na de Tweede Wereldoorlog op 16 mei 1946. Na de oorlog was de wederopbouw van het land en de democratie zeer belangrijk en stelde toenmalig koningin Wilhelmina in 1945 een noodkabinet van RKSP, SDAP en VDB aan. Later werd de RKSP de KVP en gingen de SDAP, de VDB en de CDU op in de PvdA. Uiteindelijk werd een jaar later besloten tot het uitschrijven van Tweede Kamerverkiezingen, waarbij er toen nog 100 zetels verdeeld werden; er was sprake van een meerderheid wanneer enkele partijen bij elkaar 51 zetels hadden (of wanneer één partij dat had, maar dat komt eigenlijk niet voor). Deze partijen kunnen dan een (meerderheids)kabinet vormen.
De verwachting was dat de jonge fusiepartij PvdA de grootste zou worden, omdat in het VK zusterpartij Labour won van Churchills Conservatieven (Churchill werd geroemd om zijn leiderschap tijdens WOII). Daarnaast probeerde de nieuwe PvdA openlijk niet alleen arbeiders, maar alle lagen van de samenleving aan te spreken met haar pamfletten en verkiezingsaffiches. (Tegenwoordig lijkt dat misschien normaal, maar het is belangrijk om hier te bedenken dat Nederland nog sterk verzuild was.) Toch werd niet de PvdA, maar de Katholieke Volkspartij van Louis Beel de grootste partij. Hiermee werd het Kabinet-Beel I het eerste democratisch verkozen kabinet na de Tweede Wereldoorlog.
Deelnemende partijen
.png){kind=link}
.png){kind=link}
.png){kind=link}
Resultaat van de verkiezingen
| Logo | Partij | Lijsttrekker | Zetels verkiezingen 1937 ← |
Zetels verkiezingen 1946 → |
Winst/verlies zetels |
|---|---|---|---|---|---|
| 50px | Katholieke Volkspartij (KVP) |
Louis Beel | 31 | 32 | +1 |
| 50px | Partij van de Arbeid (PvdA) |
Willem Drees | 31 | 29 | -2 |
|
Anti-Revelutionaire Partij (ARP) |
Jan Schouten | 17 | 13 | -4 |
 |
Communistische Partij Nederland (CPN) |
Gerben Wagenaar | 3 | 10 | +7 |
 |
Christelijk-Historische Unie (CHU) |
Hendrik Tilanus | 8 | 8 | - |
_logo.svg){kind=logo} |
Partij van de Vrijheid (PvdV) |
Aart Hendrik Willem Hacke Steven Edzo Broeils Bierema |
4 | 6 | +2 |
| 50px | Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) |
Gerrit Hendrik Kersten | 0 | 2 | +2 |
 |
Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) |
Anton Mussert | 4 | 0 | -4 |
| Overige partijen | - | 0 | 0 | 0 |
.png){kind=link}
|
Tweede Kamerverkiezingen |
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||