Dejima: verschil tussen versies
| Regel 5: | Regel 5: | ||
==Aankomst in Japan== |
==Aankomst in Japan== |
||
[[Bestand:Hirado.jpg|right|300px|thumb]] |
[[Bestand:Hirado.jpg|right|300px|thumb]] |
||
| − | In de 16e eeuw was er een [[burgeroorlog]] in Japan geweest. Verschillende families streden om de macht. In [[1600]] won [[ |
+ | In de 16e eeuw was er een [[burgeroorlog]] in Japan geweest. Verschillende families streden om de macht. In [[1600]] won [[Tokugawa Ieyasu]] van zijn rivalen, en werd hij de machtigste man dan heel Japan, zelfs machtiger dan de [[keizer]]. Tokugawa werd namelijk [[shogun]], vergelijk het met de koning en de minister-president. Het verschil tussen de shogun en de minister-president is dat de titel ''shogun'' erfelijk is, terwijl de minister-president om de vier jaar wordt gekozen. De familie Tokugawa zou tot [[1868]] over Japan regeren. |
| − | Niet lang |
+ | Niet lang nadat Tokugawa Ieyasu zijn rivalen had verslagen, kwamen de eerste Nederlanders op hun schip ''de Liefde'' aan in Japan. Dit was niet de bedoeling, doordat ''de Liefde'' in een storm was beland, spoelde het namelijk aan op de kust van het eiland [[Kyushu]]. De bemanning was grotendeels overleden, maar de [[Engeland|Engelse]] stuurman William Adams leefde nog wel. Hij werd vrienden met Ieyasu. De Nederlanders konden Ieyasu helpen om aan de macht te blijven, en Ieyasu kon Nederland helpen door [[zilver]] met hun te verhandelen. Een meer dan 250 jaar durende samenwerking was geboren. |
Het duurde negen jaar totdat er weer Nederlanders aankwamen, deze keer met een missie. De bemanning van de [[VOC]]-schepen ''Rode Leeuw met pijlen'' en ''Griffioen'' wouden namelijk een handelsverdrag sluiten met Japan. Dit lukte ze met hulp van [[Maurits van Oranje|Prins Maurits]] én de bemanningsleden van ''de Liefde'', die inmiddels wel konden opschieten met de shogun. De Nederlanders kregen van Ieyasu vier handelspassen. Daarmee konden ze in elke Japanse haven handeldrijven. De VOC besloot om een handelspost te openen in [[Hirado]]. |
Het duurde negen jaar totdat er weer Nederlanders aankwamen, deze keer met een missie. De bemanning van de [[VOC]]-schepen ''Rode Leeuw met pijlen'' en ''Griffioen'' wouden namelijk een handelsverdrag sluiten met Japan. Dit lukte ze met hulp van [[Maurits van Oranje|Prins Maurits]] én de bemanningsleden van ''de Liefde'', die inmiddels wel konden opschieten met de shogun. De Nederlanders kregen van Ieyasu vier handelspassen. Daarmee konden ze in elke Japanse haven handeldrijven. De VOC besloot om een handelspost te openen in [[Hirado]]. |
||
| Regel 13: | Regel 13: | ||
==Nieuwe basis: Dejima== |
==Nieuwe basis: Dejima== |
||
[[Bestand:Zicht op Dejima.png|300px|thumb|right]] |
[[Bestand:Zicht op Dejima.png|300px|thumb|right]] |
||
| − | De opvolgers van Ieyasu hadden het niet zo op de Europeanen. Zijn kleinzoon, Iemitsu, was Anti-Europees. Hij wou dat Japan volledig afgesloten werd van de buitenwereld. Daarom liet hij een eilandje bouwen in de Baai van Nagasaki: Dejima ([[Japans]]: ''Eiland dat uitsteekt''). Hierop liet hij twee jaar lang de [[Portugal|Portugezen]] wonen. De Portugezen waren namelijk druk bezig de Japanners te bekeren tot het [[Christendom]], iets wat de Nederlanders niet deden. Iemitsu vondt dat niet zo leuk. Twee jaar later werden de Portugezen het land uitgezet. De Nederlanders waren nu het enige contact tussen de buitenwereld en Japan. In [[1641]] beval de shogun de Nederlanders om van Hirado naar Dejima te verhuizen. |
+ | De opvolgers van Ieyasu hadden het niet zo op de Europeanen. Zijn kleinzoon, Tokugawa Iemitsu, was Anti-Europees. Hij wou dat Japan volledig afgesloten werd van de buitenwereld. Daarom liet hij een eilandje bouwen in de Baai van Nagasaki: Dejima ([[Japans]]: ''Eiland dat uitsteekt''). Hierop liet hij twee jaar lang de [[Portugal|Portugezen]] wonen. De Portugezen waren namelijk druk bezig de Japanners te bekeren tot het [[Christendom]], iets wat de Nederlanders niet deden. Iemitsu vondt dat niet zo leuk. Twee jaar later werden de Portugezen het land uitgezet. De Nederlanders waren nu het enige contact tussen de buitenwereld en Japan. In [[1641]] beval de shogun de Nederlanders om van Hirado naar Dejima te verhuizen. |
==Het leven op Dejima== |
==Het leven op Dejima== |
||
| Regel 27: | Regel 27: | ||
Als er een Nederlander was overleden, kreeg hij een [[zeemansgraf]]. Dat betekent dat je een overledene vanaf een boot de [[zee]] in gooit. Vanaf de tweede helft van de 17e eeuw, konden de Nederlanders begraven worden op een speciale begraafplaats. |
Als er een Nederlander was overleden, kreeg hij een [[zeemansgraf]]. Dat betekent dat je een overledene vanaf een boot de [[zee]] in gooit. Vanaf de tweede helft van de 17e eeuw, konden de Nederlanders begraven worden op een speciale begraafplaats. |
||
| − | |||
| ⚫ | |||
| − | |||
==De reis naar Edo== |
==De reis naar Edo== |
||
[[Bestand:Verlanglijstje van de Shogun.jpg|right|300px|thumb]] |
[[Bestand:Verlanglijstje van de Shogun.jpg|right|300px|thumb]] |
||
| + | Elk jaar ging er een gezelschap van Nederlanders op weg naar [[Edo]] (oude naam van [[Tokio]]). Het opperhoofd was samen met de andere VOC'ers op weg naar de shogun om hem te bedanken voor de handelsrechten en hem op de hoogte houden van het wel en wee in Europa. De reis van Dejima naar Edo duurde anderhalve maand: Duizend kilometer over het strand, door de bossen, bergen en rivieren. In totaal waren ze met zo'n tweehonderd man onderweg: Niet alleen Nederlanders, maar ook Japanse ambtenaren en dienaren. Zij reisden per paard. De paarden vervoerden ook alle bagage. Niet alleen eten en drinken voor onderweg, maar vooral cadeautjes voor de shogun. En dat waren er nogal wat! De Nederlanders daarentegen zaten in een draagstoel, een ''norimon''. Héél comfortabel waren ze niet voor de Nederlanders. Nederlanders waren (en zijn) een zeer lang volk, terwijl de Japanners klein waren. Ze moesten daarom hun benen opvouwen, niet echt fijn dus. |
||
| + | |||
| + | De shogun gaf de Nederlanders een lijstje van wat hij wou hebben. Van [[klok]]ken tot [[globe]]s tot [[telescoop|telescopen]]. Zelfs dieren stonden op het verlanglijstje. Het kon zomaar zijn dat de shogun een [[olifant]] wou. Soms werden de geschenken heel precies beschreven. Tokugawa Ieharu bestelde bijvoorbeeld in 1765 drie Perzische hengsten (mannetjespaarden) die niet ouder dan negen jaar en gedresseerd moesten zijn. De shogun gaf standaard 30 [[kimono]]'s (een soort Japanse jurken) aan de Nederlanders. |
||
| + | |||
| + | Vanaf [[1790]] hoefden de Nederlanders nog maar één keer per vier jaar de lange hofreis te maken. Wél moesten ze elk jaar geschenken blijven kregen. |
||
| + | |||
| ⚫ | |||
Versie van 21 sep 2013 16:09
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Dejima was een klein, kunstmatig eilandje in de haven van Nagasaki, Japan. Het eilandje is zo bekend, omdat het van 1641 tot en met 1859 een Nederlandse handelspost was. Deze handelspost was het enige contact tussen Japan en Europa.
Aankomst in Japan
In de 16e eeuw was er een burgeroorlog in Japan geweest. Verschillende families streden om de macht. In 1600 won Tokugawa Ieyasu van zijn rivalen, en werd hij de machtigste man dan heel Japan, zelfs machtiger dan de keizer. Tokugawa werd namelijk shogun, vergelijk het met de koning en de minister-president. Het verschil tussen de shogun en de minister-president is dat de titel shogun erfelijk is, terwijl de minister-president om de vier jaar wordt gekozen. De familie Tokugawa zou tot 1868 over Japan regeren.
Niet lang nadat Tokugawa Ieyasu zijn rivalen had verslagen, kwamen de eerste Nederlanders op hun schip de Liefde aan in Japan. Dit was niet de bedoeling, doordat de Liefde in een storm was beland, spoelde het namelijk aan op de kust van het eiland Kyushu. De bemanning was grotendeels overleden, maar de Engelse stuurman William Adams leefde nog wel. Hij werd vrienden met Ieyasu. De Nederlanders konden Ieyasu helpen om aan de macht te blijven, en Ieyasu kon Nederland helpen door zilver met hun te verhandelen. Een meer dan 250 jaar durende samenwerking was geboren.
Het duurde negen jaar totdat er weer Nederlanders aankwamen, deze keer met een missie. De bemanning van de VOC-schepen Rode Leeuw met pijlen en Griffioen wouden namelijk een handelsverdrag sluiten met Japan. Dit lukte ze met hulp van Prins Maurits én de bemanningsleden van de Liefde, die inmiddels wel konden opschieten met de shogun. De Nederlanders kregen van Ieyasu vier handelspassen. Daarmee konden ze in elke Japanse haven handeldrijven. De VOC besloot om een handelspost te openen in Hirado.
Nieuwe basis: Dejima
De opvolgers van Ieyasu hadden het niet zo op de Europeanen. Zijn kleinzoon, Tokugawa Iemitsu, was Anti-Europees. Hij wou dat Japan volledig afgesloten werd van de buitenwereld. Daarom liet hij een eilandje bouwen in de Baai van Nagasaki: Dejima (Japans: Eiland dat uitsteekt). Hierop liet hij twee jaar lang de Portugezen wonen. De Portugezen waren namelijk druk bezig de Japanners te bekeren tot het Christendom, iets wat de Nederlanders niet deden. Iemitsu vondt dat niet zo leuk. Twee jaar later werden de Portugezen het land uitgezet. De Nederlanders waren nu het enige contact tussen de buitenwereld en Japan. In 1641 beval de shogun de Nederlanders om van Hirado naar Dejima te verhuizen.
Het leven op Dejima
Dejima was maar klein, ongeveer zo groot als de Dam in Amsterdam. Het bestond uit twee straatjes in de vorm van een T. Er mochten maar 10 tot 20 Nederlanders op het eilandje aanwezig zijn. Zij mochten het eilandje niet af, behalve tijdens de jaarlijkse hofreis naar de shogun (zie kopje "De reis naar Edo"). Behalve dat ze weinig vrijheid hadden, werden ze constant in de gaten gehouden door metsukes, Japanse spionnen. De VOC'ers noemden hen dwarskijkers (pottenkijkers in modern Nederlands).
Het hoofd van de VOC op Dejima heette opperhoofd. Elk jaar moesten de Nederlanders van de Japanners een nieuw opperhoofd sturen. Japan wou namelijk niet dat de Nederlanders te veel kennis zouden krijgen van de Japanse taal en gewoonten of vrienden zouden worden met Japanse kooplieden, ambtenaren en vrouwen.
Behalve het opperhoofd waren er ook andere functies op Dejima. Er was een boekhouder, een dokter, een pakhuismeester, een schrijver, timmermannen en natuurlijk een kok. Veel Nederlanders hadden een Javaan als bediende. Nederland had namelijk een grote kolonie in Indonesië: Nederlands-Indië. Er mochten geen Nederlandse vrouwen aanwezig zijn op Dejima. De VOC-dienaren moesten konden hun vrouwen dus meer dan een jaar lang niet zien.
Het bestaan op Dejima was heel eentonig en saai. Elke dag ging er hetzelfde als de vorige. Héél soms mochten de Nederlanders een tripje maken naar Nagasaki. Daarvoor hadden ze toestemming nodig van de gouverneur van de stad (een soort burgemeester). Tijdens zo'n dagje Nagasaki werden ze vergezeld door Japanse tolken (vertalers) én soldaten. Degene die het dagje uit had bedacht moest alle kosten betalen.
De Japanners hadden het niet zo op het Christendom. Daarom hadden ze de Portugezen ook het land uitgestuurd. Als er een Nederlands schip aankwam bij Japan controleerde de Japanners altijd eerst of er bijbels aan boord waren. De Nederlanders mochten zelf wel bijbels hebben, maar mochten die niet aan Japanners geven, nog geeneens laten zien. De Nederlanders hielden zich hieraan.
Als er een Nederlander was overleden, kreeg hij een zeemansgraf. Dat betekent dat je een overledene vanaf een boot de zee in gooit. Vanaf de tweede helft van de 17e eeuw, konden de Nederlanders begraven worden op een speciale begraafplaats.
De reis naar Edo
Elk jaar ging er een gezelschap van Nederlanders op weg naar Edo (oude naam van Tokio). Het opperhoofd was samen met de andere VOC'ers op weg naar de shogun om hem te bedanken voor de handelsrechten en hem op de hoogte houden van het wel en wee in Europa. De reis van Dejima naar Edo duurde anderhalve maand: Duizend kilometer over het strand, door de bossen, bergen en rivieren. In totaal waren ze met zo'n tweehonderd man onderweg: Niet alleen Nederlanders, maar ook Japanse ambtenaren en dienaren. Zij reisden per paard. De paarden vervoerden ook alle bagage. Niet alleen eten en drinken voor onderweg, maar vooral cadeautjes voor de shogun. En dat waren er nogal wat! De Nederlanders daarentegen zaten in een draagstoel, een norimon. Héél comfortabel waren ze niet voor de Nederlanders. Nederlanders waren (en zijn) een zeer lang volk, terwijl de Japanners klein waren. Ze moesten daarom hun benen opvouwen, niet echt fijn dus.
De shogun gaf de Nederlanders een lijstje van wat hij wou hebben. Van klokken tot globes tot telescopen. Zelfs dieren stonden op het verlanglijstje. Het kon zomaar zijn dat de shogun een olifant wou. Soms werden de geschenken heel precies beschreven. Tokugawa Ieharu bestelde bijvoorbeeld in 1765 drie Perzische hengsten (mannetjespaarden) die niet ouder dan negen jaar en gedresseerd moesten zijn. De shogun gaf standaard 30 kimono's (een soort Japanse jurken) aan de Nederlanders.
Vanaf 1790 hoefden de Nederlanders nog maar één keer per vier jaar de lange hofreis te maken. Wél moesten ze elk jaar geschenken blijven kregen.
