Geschiedenis van Frankrijk

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. Toelichting: Laat ik hier eerst is aan beginnen

Dit artikel is nog niet af.

Verbeteren Dit artikel moet nog een beetje verbeterd worden. Wil jij WikiKids helpen? Het zou fijn zijn als je het verbetert.

Geschiedenis van Frankrijk
Kelten
Romeins-Gallië
Franken
Frankische Rijk
West-Francië
Eerste Franse Koninkrijk
Franse Revolutie
Tweede Franse Koninkrijk
Eerste Franse Republiek
Eerste Franse Keizerrijk
Restauratie
Julimonarchie
Tweede Franse Republiek
Tweede Franse Keizerrijk
Derde Franse Republiek
Vichy-Frankrijk
Vierde Franse Republiek
Vijfde Franse Republiek
Portaal : Frankrijk

Frankrijk kent een lange geschiedenis. Op dit artikel lees je een uitgebreide versie van de Franse geschiedenis.

Het land ontstond in de 9e eeuw, nadat het Frankische Rijk uiteenviel. Frankrijk was tot 1791 een koninkrijk, waarbij de Lodewijk XIV en Lodewijk XVI de belangrijkste koningen waren. Tijdens de regeerperiode van Lodewijk XVI brak de Franse Revolutie uit, waarna de monarchie werd afgeschaft en enkele jaren van chaos ontstonden. In deze chaos greep Napoleon Bonaparte de macht en werd keizer van Frankrijk. Napoleon werd echter in 1815 verslagen in de slag bij Waterloo, waarna de monarchie werd hersteld. Deze monarchie viel echter weer in 1848, waarna Frankrijk opnieuw een republiek werd. Dit was van korte duur, aangezien Napoleon III in 1852 de macht greep. Hij werd tijdens de Frans-Duitse Oorlog in 1870 verslagen. Hierna werd Frankrijk opnieuw een republiek. Frankrijk heeft erg geleden onder de Eerste en Tweede Wereldoorlog. President Charles De Gaulle zorgde in 1958 voor het ontstaan van de huidige republiek. Frankrijk kreeg hierna te maken met o.a. het verlies van het koloniale rijk en het ontstaan van de Europese Unie.

de Prehistorie

Duizenden jaren voor de christelijke jaartelling begint zijn verschillende delen van het huidige Frankrijk bewoond. Vier jongens zoeken hun hond, die in een grotopening is gevallen. Ze ontdekten (op 12 september 1940) zo een onderaards stelsel van gangen en galerijen met tientallen afbeeldingen van stieren en herten, schilderingen van mensen en afdrukken van handen. De plek wordt de grot van Lascaux genoemd en is naar schatting 17.000 jaar oud. Over de jachtperiode (leven, werk en cultuur) van de allervroegste bewoners is nauwelijks iets bekend.

Uit de landbouwperiode van 2000 – 2500 voor het begin van de christelijke jaartelling zijn tal van grafheuvels (dolmens) bewaard gebleven waarin objecten, scherven en botten zijn teruggevonden.

In de Bronstijd van 1800 – 700 voor Christus komen de ambachten op. Naast jagers en landbouwers zijn er nu ook bewoners die zich toeleggen op het bewerken van metalen.

De oudst bekende stad komt op in de IJzertijd van 700 voor Christus tot het jaar nul. In 600 voor Christus stichten Griekse zeevaarders Massalia, het huidige Marseille. Ook andere volkeren uit het Middellands zeegebied zoals de Carhagiers (uit het huidige Tunesië) en de Etrusken (de bewoners van Noord-Italië). Tegelijkertijd stromen vanuit het noorden en midden van Europa Keltische stammen, ook wel Galliërs genaamd, naar Frankrijk.

Kaart van Frankrijk

de Galliërs

De Galliërs zijn in de geschiedenisboekjes bestempeld als de eerste Fransen voordat Frankrijk bestond.

Galliërs is de verzamelnaam voor tientallen Keltische stammen die vanaf de vijfde eeuw voor Christus het grondgebied van het huidige Frankrijk bevolken. De Romeinen noemen hen Galli (gaulois in het Frans) en hun grondgebied (La Gaule). Ze bewonen het gebied tussen de Rijn, de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan. De Kelten wonen in versterkte nederzettingen, oppida geheten. De Gallische samenlevingen zijn in standen ingedeeld, met adel en de geestelijkheid aan de top. Lange tijd is gedacht dat de Galliërs vechtjassen waren, krijgers met woeste baarden en snorren die onherbergzame streken bewonen. Dit stereotiepe beeld is afkomstig uit de oude Romeinse teksten. Dit is door historici in de negentiende eeuw overgenomen en in de populaire cultuur doordrongen. De legendarische strips Asterix en Obelix, die vervolgens zijn verfilmd en het Asterix-themapark gelegen ten noorden van Parijs houdt de herinnering aan de Galliërs levend. De opgravingen van juwelen, ringen en armbanden geven inzicht in de artistieke capaciteiten van de Galliërs. Tussen 125 en 50 voor Christus veroveren de Romeinen Gallië langzaam. In 58 voor Christus is Julius Caesar de gouverneur van de Romeinen en wordt geconfronteerd met een omvangrijke Gallische opstand onder leiding van Vercingetorix. Deze wordt de kop ingedrukt en Vercingetorix gaat de geschiedenis in als de eerste Fransman die weerstand bood aan een buitenlandse indringer. Hij wordt een nationale held.

Sattelietfoto van Frankrijk

de Gallo-Romeinse periode

De komst van Grieken (de stichters van Marseille), de Kelten (met Vercingetorix als beroemde aanvoerder) en Romeinen (veroveraar Caesar) toont aan dat Frankrijk een smeltkroes is. In de eerste eeuwen na Christus ontstaat er een mengvorm van Gallische en Romeinse elementen, de Gallo-Romeinse cultuur genaamd. De rustige periode duurt drie eeuwen. Vanaf 253 volgen invasies van franken en Alamanen uit het oosten. Vanaf het einde van de tweede eeuw verspreidt zich het Christendom. Aanvankelijk worden Christenen vervolgt, maar in 313 wordt het christendom erkent. In de loop van de vijfde eeuw na Christus komt er een einde aan de Gallo-Romeinse beschaving. Gallië wordt overspoeld door niet christelijke stammen, zoals de Bretonse volkeren uit Engeland en de Hunnen uit Oost-en Midden-Europa. Vervolgens de Vandalen en Germaanse volkeren steken de Rijn over en de Visigoten en de Franken volgen.

de Middeleeuwen (500-1500)

Tijdens de Middeleeuwen vindt de overgang plaats van de Gallo-Romeinse beschaving naar een nieuwe ordening van de maatschappij, het Franse Koninkrijk van de Merovingen en de Karolingen doet zijn intrede.

Locatie Frankrijk binnen Europa

Middeleeuwen

Het Frankische Rijk en de Merovingen

De Franken, de van oorsprong Germaanse en niet-christelijke barbaren, geven hun naam aan Frankrijk.

De Merovingische vorst Clovis wordt beschouwd als de stamvader van de Franse Natie. Hij haalt vele militaire overwinningen. Hij bekeert zich in 496 tot het christendom. Op deze wijze smeedt hij een band met de oorspronkelijke bewoners, Gallo-Romeinse bewoners.

Vanaf dat moment zijn Kerk en Staat in Frankrijk een eenheid. Eeuwenlang zullen in Reims de Franse koningen gezalfd en gekroond worden.

Clovis Rijk beslaat grote delen van het huidige westen en noorden van Frankrijk als delen van de Lage Landen het tegenwoordige Duitsland. Parijs is de hoofdstad. Na de dood van Clovis wordt zijn rijk verdeeld onder zijn zonen.

Vroegmoderne tijd

De Verlichting en spanningen

De 18e eeuw in Frankrijk stond in het teken van de Verlichting. De Verlichting was een filosofische stromingen waar veel intellectuelen onder vielen, zoals René Descartes en Voltaire. De stroming zorgde voor een bloei binnen de wetenschap, maar het ging ook over de sociale verhoudingen in Frankrijk. De intellectuelen vonden het verkeerd dat de kerk en de koning zoveel macht hadden. Zij leefden in grote rijkdom, terwijl de rest van de bevolking vaak in armoede leefde. De intellectuelen zelf hadden haast geen inbreng in staatszaken; deze werden beslist door de geestelijken en de adel. De denkers van de Verlichting maakten pamfletten en boeken over hoe zij dachten de Franse staat beter kon worden gemaakt. In koffiehuizen praatten ze hierover met elkaar. Een belangrijke denker was Montesquieu, die met het idee van de trias politica kwam. In die tijd lag alle macht bij de koning (en een beetje bij de kerk en adel). Dit leidde tot macht misbruik. Volgens Montesquieu moest de macht verdeeld worden over het gerecht (rechtelijke macht), de regering (uitvoerende macht) en het parlement (wetgevende macht). Zijn trias politica speelde niet alleen later in de Franse Revolutie een rol, maar is vandaag ook de manier waarop bijna ieder land op Aarde is ingericht.

Andere ideeën van de denkers van de Verlichting waren de scheiding tussen kerk en staat, het respecteren van mensenrechten, de vrijheid van meningsuiting, vereniging en demonstratie, de vrije pers en godsdienstvrijheid. Daarnaast moesten de privileges van de geestelijkheid en adel afgenomen worden, aangezien zij het volk in een ijzeren greep hielden. Veel Verlichting-denkers waren trouwens niet christelijk of niet-streng christelijk, waardoor het atheïsme in Frankrijk toenam. Van de denkers verspreidde de ideeën later onder de bevolking door onder meer pamfletten. Dit leidde tot sociale spanningen in Frankrijk, die uiteindelijk tot de Franse Revolutie zouden leidden.

Franse Revolutie en Napoleon

Franse Revolutie

Uiteindelijk kwam koning Lodewijk XVI in geldnood en moest volgens de wet een parlement bijeenroepen om de belastingen te kunnen verhogen. Het parlement was gelijk verdeeld onder de drie standen; de adel, de geestelijkheid en de "normale bevolking" (vertegenwoordigt door artsen, ambtenaren en geleerden) hadden evenveel vertegenwoordigers. Het probleem was dat de geestelijkheid en de adel geen belasting betaalden. Sterker nog, meer belasting heffen betekenden voor hen extra inkomsten. Je begrijpt daardoor ook wel dat de belastingen werden verhoogd, aangezien twee derde van het parlement het ermee eens was. De bevolking was hier niet blij mee. Dit was dan ook de laatste druppel en leidde tot het uitbreken van de Franse Revolutie in 1789.

De Franse Revolutie was geïnspireerd door de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog van 1776. De Verenigde Staten zijn namelijk naar het ideaal van de Verlichting ingericht. Een belangrijke spreuk tijdens de Franse Revolutie is Vrijheid, gelijkheid, broederschap. Men vocht ook voor vrijheden (zoals vrijheid van meningsuiting), gelijkheid (geen privileges) en broederschap (een nationaal gevoel van eenheid). De Franse Revolutie begon met de bestorming van de Bastille in Parijs en eindigde met de val van het Franse vorstenhuis. Overigens werd de monarchie in de eerste instantie niet afgeschaft. Lodewijk XVI mocht aanblijven, maar had niet meer de macht in handen. Er kwam een parlement, een regering en een grondwet. Lodewijk XVI was getrouwd met de Oostenrijkse Marie Antoinette. Zij was familie van het vorstenhuis van Oostenrijk. Oostenrijk was tegen de Franse Revolutie, net als iedere andere Europese monarchie op dat moment. Europese landen vochten daarom ook tegen Frankrijk, uit angst dat de Verlichting ook hun land bereikte. Het koningspaar probeerde uiteindelijk naar Oostenrijk te vluchten, maar werden erkend. Vanwege landverraad werden de twee onthoofd met de guillotine en werd de monarchie afgeschaft.

Het afschaffen van de monarchie leidde tot verdeeldheid onder de revolutionairen. Hierdoor greep Maximilien de Robespierre de macht en leidde een schrikbewind genaamd de Terreur. In de Terreur werden enorm veel mensen vermoord onder de guillotine en leefde de bevolking in grote angst. Robespierre werd uiteindelijk in 1794 berecht en kwam zelf onder de guillotine. De Terreur ging over in de Directoire, dat veel gematigder was. De Directoire was echter een zwakke regering en in Frankrijk was er veel onvrede. Daarnaast werd het land aangevallen door andere Europese landen, zoals Oostenrijk, Pruisen en Groot-Brittannië. De Directoire gaf op zijn beurt weer de macht over aan niemand meer dan Napoleon Bonaparte

Het Franse Keizerrijk onder Napoleon

Napoleon was een legergeneraal en was in Frankrijk erg populair, aangezien hij veel veldslagen wist te winnen. De Directoire maakte daarom van Napoleon de eerste consul van de nieuwe republiek. Onder Napoleon werd de republiek omgevormd in het Eerste Franse Keizerrijk. Aanvankelijk waren de Europese vorsten blij dat de oude orde weer hersteld was. Op Napoleons kroning kroonde Napoleon zichzelf, dat leidde tot veel verbazing. Normalerwijze wordt de koning of keizer door de paus gekroond, maar Napoleon trok letterlijk de kroon uit de handen van de paus om zichzelf te kunnen kronen. Het Eerste Franse Keizerrijk was gedeeltelijk geïnspireerd door de Verlichting, zo was er een vorm van democratie, trias politica en een scheiding tussen kerk en staat. Onder Napoleon gingen de oorlogen met andere Europese landen door; maar Frankrijk was nu aan de winnende hand. Napoleon wist zijn broer koning te maken van Nederland (zie Koninkrijk Holland, dat later aan het keizerrijk werd toegevoegd) en wist onder gebieden in België, Duitsland en Italië te veroveren.

Enerzijds was Napoleon geliefd onder voornamelijk de Franse bevolking. Frankrijk bloeide namelijk weer op en was machtig dan ooit te voren. Ook was men blij dat de chaos en terreur voorbij waren en was men vrijer. Anderzijds was er nog steeds een standenmaatschappij en waren er nog steeds privileges. Het verschil is dat er minder misbruik was dan in het Franse koninkrijk. In Frankrijk en de bezette gebieden gold nu wel de militaire dienstplicht en de belastingen werden verhoogd. Dit alles om de oorlogen te kunnen blijven uitvoeren. Napoleon grootste overwinning was de Slag bij Austerlitz, waarbij het Heilige Roomse Rijk viel. In een later stadium wist Napoleon nog delen van Polen en zelfs de Britse kolonie Egypte te veroveren. Hoewel Napoleon zorgde voor goed onderwijs en goed bestuur was er nog steeds censuur. Napoleon duldde geen kritiek op zijn bestuur.

Val van Napoleon

Historici zeggen vaak dat het misging, toen Napoleon Rusland aanviel. Het Franse leger was niet voorbereid op de Russische kou. Ook hadden de Russen alle dorpen en steden in de wijde omgeving de brand gestoken. Hierdoor was er nergens voedsel of plek om te schuilen. De Slag bij Leipzig leidde tot een nederlaag voor Napoleon. Napoleon werd verbannen naar het Italiaanse eiland Elba. Op Elba was hij officieel gevangene; wat betekende dat hij het eiland mocht besturen. Napoleon mocht echter niet Elba verlaten en werd gecontroleerd.

Ondertussen werd de Franse monarchie hersteld als voor de Franse Revolutie. Op het Congres van Wenen in 1815 vergaderden alle landen over het herstel van Europa. Er werd toen onder meer besloten dat Frankrijk enkel door sterke landen omgeven mocht zijn. Zo werd België aan de Nederlandse koning gegeven (zie Verenigd Koninkrijk der Nederlanden) en werd de Duitse Bond opgericht. Frankrijk moest ook koloniën en grondgebied inleveren. Terwijl het Congres van Wenen bezig was, was Napoleon echter alweer ontsnapt.

Napoleon kwam aan op het strand van Marseille en werd erkend. Hij wist een groot leger bij elkaar te halen en ging naar Parijs om de macht te grijpen. Hier riep hij opnieuw het keizerrijk uit. Veel Fransen waren ontevreden met het besluit van het congres en Napoleon had daarom veel steun. Napoleon werd uiteindelijk definitief verslagen in de Slag bij Waterloo door de Britten, de Nederlanders en de Pruisen. Napoleon werd verbannen naar het eiland Sint-Helena, dat in het midden van de Atlantische Oceaan lag. Vanuit hier was het onmogelijk voor Napoleon om te ontsnappen en hij verbleef hier ook de rest van zijn leven. Napoleon had exact 100 dagen de macht en daarom wordt deze periode de Honderd Dagen genoemd. Na de Honderd Dagen werd opnieuw de Franse monarchie hersteld.

19e eeuw

Restauratie van de Franse monarchie

Het Congres van Wenen bepaalde dus dat Frankrijk weer een monarchie werd. Dit wordt de Restauratie genoemd en deze duurde van 1815 tot 1830. Je moet begrijpen dat het oude Franse koningshuis weer terug op de troon kwam en dat er haast geen steun onder de bevolking was. De Restauratie probeerde de Franse Revolutie ongedaan te maken en alle internationale spanningen op te lossen. Rond 1830 waren er echter verschillende protesten (onder wie het bekende protest uit Les Misérables). Deze protesten hadden dezelfde idealen van de Franse Revolutie. Het belangrijkste protest was de Julirevolutie van 1830, waarna de Julimonarchie gesticht werd.

De Julimonarchie stond onder Burgerkoning Lodewijk Filips I en duurde tot 1848. Onder de Julimonarchie kreeg de koning minder macht. De koning had nu een meer ceremoniële functie en kreeg de taak om voor zijn onderdanen te zorgen. De Burgerkoning was hierdoor geen koning van Frankrijk maar koning der Fransen. De protesten namen onder de Burgerkoning aanvankelijk af. Hoewel men nog steeds niet eens met de monarchie, was men bang dat het afschaffen van de monarchie leidde tot een nieuwe Terreur. De Burgerkoning was tevens erg bescheiden en vermeed grote uitgaven. Hierdoor was hij in het begin ook geliefd. Echter, na verloop van tijd werd de koning conservatiever en wilde meer macht naar zich toetrekken. De leefomstandigheden van arbeider verslechterden en in 1847 brak uiteindelijk de economische crisis los. In 1848 werd de koning tijdens het Revolutiejaar afgezet. Dit was de laatste keer dat Frankrijk een koninkrijk was en de koning vluchtte naar Engeland.

Franse Keizerrijk onder Napoleon III

De Julimonarchie ging over in de Tweede Franse Republiek, die tot 1852 duurde. De nieuwe republiek bleef conservatief en de socialisten en de republikeinen hadden voortdurend ruzie. De republiek voerde wel een grondwet in met democratische rechten en algemeen kiesrecht. Het hoofd van de republiek werd een president, maar de Fransen waren op zoek naar een leider. Daar komt dan ook Napoleon III in beeld. Napoleon III was de zoon van de broer van Napoleon Bonaparte. Maar wat gebeurde met Napoleon II? Napoleon II was de zoon van Napoleon Bonaparte en was een paar dagen na de Slag bij Waterloo onofficieel "keizer". Napoleon II werd door de Europese vorstenhuizen in de gaten gehouden, terwijl dit bij Napoleon III niet het geval was. Napoleon III noemde zich de derde uit respect voor Napoleon II.

Napoleon III werd een geliefd president. Hij wist Frankrijk uit de economische crisis te halen en de leefomstandigheden te verbeteren. Hij was de leider waar de Fransen baad bij hadden. In een referendum in 1852 werd besloten dat Napoleon III daarom keizer werd en zo werd het Tweede Franse Keizerrijk gesticht. Napoleon III is onder meer verantwoordelijk voor het ontstaan van het moderne Parijs. Napoleon III liet een groot deel van de stad slopen en legde brede boulevards aan en ook veel verlichting (waar Parijs de lichtstad genoemd werd). Daarnaast wist Napoleon III nog goede banden te scheppen met de paus, Nederland en Groot-Brittannië. Napoleon III bemoeide zich in internationale conflicten, zoals het Tweede Mexicaanse Keizerrijk en de risorgimento. Savoye en Nice werden onder Napoleon III aan Frankrijk toegevoegd.

Frans-Duitse Oorlog en de Belle époque

Het einde van Napoleon III kwam met de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871. Het Koninkrijk Pruisen kon zich namelijk niets herinneren van een afspraak met Frankrijk. Deze afspraak ging over het feit dat het land de vrije loop kon worden gelaten in Luxemburg en België. Frankrijk maakte aanspraken op Luxemburg, maar Luxemburg was neutraal. Dit wordt de Luxemburgse Kwestie genoemd en is de aanleiding van de oorlog. Uiteindelijk verloor Frankrijk deze oorlog en Napoleon III werd gevangengenomen. De Pruisische koning kroonde zich tot keizer van Duitsland in het kasteel van Versailles. Elzas-Lotharingen werd hierbij aan Duitsland gegeven en de Franse monarchie werd afgeschaft. In Frankrijk groeide vanaf dat moment een haat naar Duitsland.

Onder Napoleon III was het land begonnen aan de Industriële Revolutie. Het land maakte in de 19e eeuw een culturele boom door met schrijvers als Alexandre Dumas en Victor Hugo en schilders als Claude Monet. Frankrijk werd economisch en in inwonersaantallen ingehaald door Duitsland en de Verenigde Staten. Het land zocht toenadering tot het Verenigd Koninkrijk. Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Rusland sloten op dat moment een verbond. Ondertussen trokken veel kunstenaars naar Frankrijk en werd in 1895 door de gebroeders Lumière de eerste film vertoond. Vanaf rond de eeuwwisseling ging het steeds beter met de Franse economie en werd het land welvarender. Deze tijd staat bekend als de Belle époque, maar kwam abrupt ten einde door de Eerste Wereldoorlog.

Moderne geschiedenis

Vanaf 2007

	Geschiedenis van Europa
Albanië · Andorra · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kosovo · Krim · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk (Engeland, Schotland, Wales, Noord-Ierland) · Wit-Rusland · IJsland · Zweden · Zwitserland