Willem Drees: verschil tussen versies
| Regel 52: | Regel 52: | ||
Ondertussen werd Nederland ook lid van [[NAVO]] en mocht enkele gebieden van Duitsland besturen. Ook deed koningin Wilhelmina in 1948 troonsafstand, waardoor [[Juliana der Nederlanden|Juliana]] koningin werd. Drees zijn kabinet viel op 24 januari 1951 na een crisis over [[Nederlands-Nieuw-Guinea]]. Hoewel Nederlands-Indië onafhankelijk was, was Nieuw-Guinea (een van de gebieden van Nederlands-Indië) nog steeds onderdeel van Nederland. Indonesië maakte echter aanspraak op Nieuw-Guinea en niemand dacht aan Nieuw-Guinea zelf. De VVD diende hierdoor een motie in en het kabinet viel in 1951. |
Ondertussen werd Nederland ook lid van [[NAVO]] en mocht enkele gebieden van Duitsland besturen. Ook deed koningin Wilhelmina in 1948 troonsafstand, waardoor [[Juliana der Nederlanden|Juliana]] koningin werd. Drees zijn kabinet viel op 24 januari 1951 na een crisis over [[Nederlands-Nieuw-Guinea]]. Hoewel Nederlands-Indië onafhankelijk was, was Nieuw-Guinea (een van de gebieden van Nederlands-Indië) nog steeds onderdeel van Nederland. Indonesië maakte echter aanspraak op Nieuw-Guinea en niemand dacht aan Nieuw-Guinea zelf. De VVD diende hierdoor een motie in en het kabinet viel in 1951. |
||
| − | ===Drees I (1951-1952)=== |
+ | ====Drees I (1951-1952)==== |
Desondanks werden er geen nieuwe verkiezingen uitgeroepen. Sterker nog, er kwam een nieuwe regering met precies dezelfde partijen. Tijdens deze regering werd Nederland onderdeel van de [[Europese Gemeenschap van Kolen en Staal]] (de voorloper van de [[Europese Unie]]). Ook deed de [[televisie]] aan haar intrede in Nederland. |
Desondanks werden er geen nieuwe verkiezingen uitgeroepen. Sterker nog, er kwam een nieuwe regering met precies dezelfde partijen. Tijdens deze regering werd Nederland onderdeel van de [[Europese Gemeenschap van Kolen en Staal]] (de voorloper van de [[Europese Unie]]). Ook deed de [[televisie]] aan haar intrede in Nederland. |
||
| − | Kabinet-Drees II staat om de [[kinderbijslag]]. Dit betekende dat alle gezinnen met een kinderen een bepaald maandelijks bedrag kregen. Met dit bedrag konden ouders beter voor hun kinderen zorgen. Zo konden ze kleding, schoolbenodigdheden en andere zaken kopen. Kinderen hoefden daardoor niet meer in armoede op te groeien. Ook werd bepaalt wanneer en hoelang winkels open mogen zijn. |
+ | Kabinet-Drees II staat om de [[kinderbijslag]]. Dit betekende dat alle gezinnen met een kinderen een bepaald maandelijks bedrag kregen. Met dit bedrag konden ouders beter voor hun kinderen zorgen. Zo konden ze kleding, schoolbenodigdheden en andere zaken kopen. Kinderen hoefden daardoor niet meer in armoede op te groeien. Ook werd bepaalt wanneer en hoelang winkels open mogen zijn. |
===Drees II (1952-1956)=== |
===Drees II (1952-1956)=== |
||
Versie van 30 jul 2023 17:12
| Willem Drees | |
|---|---|
 | |
| Geboren | 5 juli 1886 |
| Geboren te | Amsterdam |
| Overleden | 14 mei 1988 |
| Overleden te | Den Haag |
| Partij | SDAP (1904-1946) PvdA (1946-1971) |
| Functie | Minister-president van Nederland |
| Aantreden | 7 augustus 1948 |
| Aftreden | 22 december 1958 |
| Voorganger | Louis Beel |
| Opvolger | Louis Beel |
Portaal  Politiek
| |
Willem Drees (1886-1988) was van 1948 tot 1958 minister-president van Nederland. Hij behoorde tot de Partij van de Arbeid, een sociaaldemocratische partij die in 1946 werd opgericht.
Willem Drees had een bijnaam: Vadertje Drees. Die had hij te danken aan zijn inzet voor de werklozen, ouderen en laagstbetaalden. Drees heeft veel betekend voor de opbouw van de verzorgingsstaat in Nederland. Zo regelde hij dat iedereen vanaf 65 jaar een pensioen kreeg. We noemen dit wel de AOW.
Willem Drees was minister-president in de periode direct na de Tweede Wereldoorlog. In die tijd moest Nederland weer opgebouwd worden en daaraan heeft Drees als minister-president een belangrijke bijdrage geleverd.
Levensloop
Jeugd en opleiding
Drees werd geboren op 5 juli 1886 in Amsterdam. Hij was de zoon van Johannes Michiel Drees en Anna Sophia van Dobbenburgh. Zijn vader werkte voor de Twentsche Bank en overleed toen Drees slechts 5 jaar oud was. Het gezin was lid van de Nederlandse Hervormde Kerk en waren streng gelovig. Toch kreeg Drees in zijn tienerjaren steeds meer kritiek op de kerk. Hierdoor besloot hij uit de kerk te stappen. De rest van zijn leven was agnost.
Tussen 1898 en 1901 ging Drees naar de hogereburgerschool in Amsterdam. Later ging hij naar het handelsonderwijs en deed hier eindexamen in 1903. Hij ging vervolgens boekhouden en later staatshuishoudkunde en statistiek studeren. In deze periode kwam Drees ook in aanraking met het socialisme. Op school kwam hij in contact met Eli d'Oliveira die hem hierover vertelde. Ook won de sociaaldemocraat Pieter Jelles Troelstra in 1902 een zetel in de Tweede Kamer namens een kiesdistrict in Amsterdam.
In 1910 trouwde Drees met Catharina Hent in Amsterdam. Samen kregen ze twee zonen en twee dochters.
Carrière
Drees werkte aanvankelijk bij de Twentsche Bank in Amsterdam. Hier had zijn vader ook gewerkt. Drees werd vervolgens stenograaf voor de gemeenteraad van Amsterdam. Een stenograaf is iemand die aantekeningen maakt van vergaderingen en debatten door middel van een verkorte manier van schrijven (stenografie). Hierdoor kunnen dingen snel genoteerd worden. Tussen 1907 en 1919 werkte bij voor het Nederlandse parlement als stenograaf en verhuisde hiervoor naar Den Haag.
Sinds 1904 was Drees lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Dit was een van de voorlopers van de PvdA. Drees was voorzitter van de SDAP-afdeling in Den Haag tussen 1910 en 1932. Ook was hij lid van de gemeenteraad van Den Haag tussen 1913 en 1941 en ook enkele wethouder in de gemeente. Drees is ook lid geweest van de Provinciale Staten van Zuid-Holland tussen 1919 en 1941. Daarnaast was hij actief binnen het partijbestuur van de SDAP tussen 1927 en 1946. Drees was lid van de Tweede Kamer tussen 1933 en 1940. In deze tijd werd de SDAP buiten de regering gehouden door de andere partijen. Ondertussen had Nederland te maken met grote armoede en een economische crisis (de Grote Depressie).
Toen de SDAP in 1939 in de regering van Dirk Jan de Geer kwam, werkte hij mee aan het Plan van de Arbeid. Drees werkte het plan samen met Hein Vos en Jan Tinbergen uit. Het Plan van de Arbeid was gebaseerd op de ideeën van de Britse econoom John Maynard Keynes en de Belgische socialist Hendrik de Man. Volgens het plan moest de overheid niet bezuinigen tijdens de crisis (zoals onder premier Hendrikus Colijn gebeurde). In plaats daarvan moest de overheid juist geld uitgeven aan publieke werken, zoals het bouwen van (spoor)wegen, huizen en andere "publieke werken". Op deze manier zou de overheid juist meer banen creëren, waardoor meer mensen werk hadden. Dit zou armoede tegengaan en Nederland helpen om de crisis uit te komen.
Tweede Wereldoorlog
Toch moest dit plan wachten vanwege de Tweede Wereldoorlog. Op 10 mei 1940 werd Nederland binnengevallen door Nazi-Duitsland en bezet. De regering en koningin vluchtten naar Londen en de Tweede Kamer zou voor de rest van de oorlog niet samenkomen. Drees werd aan het begin van de oorlog opgepakt. Hij werd vervolgens gevangengezet als gijzelaar in kamp Sint-Michielgestel, maar werd in 1941 vrijgelaten.
Drees was actief binnen het politiek verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tussen 1944 en 1945 was hij lid van het College van Vertrouwensmannen. Dit was een verzameling van belangrijke mensen die de Nederlandse regering vertegenwoordigden. De regering zat immers nog steeds in Londen, terwijl de Duitse bezetter werd teruggedrongen. Het college zorgde ervoor dat de macht weer terugkwam bij de Nederlandse regering. Uiteindelijk keerde de regering na de oorlog weer terug in Nederland.
Minister onder Schermerhorn en Beel
Na de oorlog werd Wim Schermerhorn benoemd tot minister-president tot de Tweede Kamerverkiezingen 1946. Drees werd vervolgens minister van Sociale Zaken in zijn regering. Na de verkiezingen werd Louis Beel gekozen tot minister-president. Drees bleef toen ook minister van Sociale Zaken. Drees had ook invloed bij het ontstaan van deze regeringen. In 1946 ging de SDAP op in de Partij van de Arbeid (PvdA), waar hij partijleider van werd.
Als minister was Drees verantwoordelijk voor de Noodwet Ouderdomsvoorziening. Deze wet betekende dat alle mannen en alleenstaande vrouwen van 65 jaar of ouder een geldbedrag zouden krijgen als zij zelf niet genoeg inkomen of vermogen hadden. Dit geldbedrag was genoeg om van te kunnen leven. Hierdoor hoefden mensen niet meer te werken tot het einde van leven. Ook waren ouderen die niet meer konden werden niet aangewezen op familie, liefdadigheid of de kerk. Deze wet ging dus armoede onder ouderen tegen. In 1957 werd deze tijdelijke wet omgezet in de Algemene Ouderdomswet (AOW), wat min of meer hetzelfde inhoudt.
Minister-president
Drees was minister-president tussen 1948 en 1958. In deze periode leidde hij vier verschillende kabinetten. De regering van Drees worden ook wel de rooms-rode kabinetten genoemd. De PvdA (roden) werkte namelijk samen met de Katholieke Volkspartij (roomsen) in al deze regeringen. Samen waren zij de twee grootste partijen en hadden eigenlijk al een meerderheid. Desondanks deden ook andere politieke partijen. Hierdoor had Drees meer dan 3/4 meerderheid in de Tweede Kamer.
Drees-Van Schaik (1948-1951)
Zijn eerste kabinet bestond uit de PvdA, de KVP, de Christelijk-Historische Unie (CHU) en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD). Het kabinet had 76 van de 100 Tweede Kamerzetels in handen (de Tweede Kamer bestond toen nog uit 100 zetels). Deze meerderheid was nodig voor een grondwetswijziging. Sinds 1945 was de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog aan de gang. Nederlands-Indië vocht toen tegen het Nederlandse leger om onafhankelijkheid. De deelnemende partijen wilde een einde aan de oorlog door Indonesië onafhankelijk te maken. Dit gebeurde eind 1949.
Ondertussen werd Nederland ook lid van NAVO en mocht enkele gebieden van Duitsland besturen. Ook deed koningin Wilhelmina in 1948 troonsafstand, waardoor Juliana koningin werd. Drees zijn kabinet viel op 24 januari 1951 na een crisis over Nederlands-Nieuw-Guinea. Hoewel Nederlands-Indië onafhankelijk was, was Nieuw-Guinea (een van de gebieden van Nederlands-Indië) nog steeds onderdeel van Nederland. Indonesië maakte echter aanspraak op Nieuw-Guinea en niemand dacht aan Nieuw-Guinea zelf. De VVD diende hierdoor een motie in en het kabinet viel in 1951.
Drees I (1951-1952)
Desondanks werden er geen nieuwe verkiezingen uitgeroepen. Sterker nog, er kwam een nieuwe regering met precies dezelfde partijen. Tijdens deze regering werd Nederland onderdeel van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (de voorloper van de Europese Unie). Ook deed de televisie aan haar intrede in Nederland.
Kabinet-Drees II staat om de kinderbijslag. Dit betekende dat alle gezinnen met een kinderen een bepaald maandelijks bedrag kregen. Met dit bedrag konden ouders beter voor hun kinderen zorgen. Zo konden ze kleding, schoolbenodigdheden en andere zaken kopen. Kinderen hoefden daardoor niet meer in armoede op te groeien. Ook werd bepaalt wanneer en hoelang winkels open mogen zijn.
Drees II (1952-1956)
Na de Tweede Kamerverkiezingen 1952 vormde Drees opnieuw een regering. Deze bestond uit de PvdA, de KVP, de CHU en de Anti-Revolutionaire Partij (ARP). De regering had 81 van de 100 Tweede Kamerzetels in handen. Tijdens deze regering met de verzorgingsstaat verder opgebouwd. Ondertussen ging de wederopbouw verder en begon de Nederlandse economie te groeien. Hierdoor daalde armoede en stegen de lonen. Veel armere mensen hadden het beter dan ooit tevoren.
Tijdens deze regering vond de watersnood van 1953 plaats, waarbij Zeeland zwaar getroffen werd. De regering reageerde door de bouw van de Deltawerken; een serie van dammen en dijken om dit soort golven tegen te houden. Overigens werden de Deltawerken pas in 1986 voltooid. In 1955 ontstond een grote ruzie binnen het kabinet over de huurwet. De Tweede Kamer moest een huurverhoging en belastingverlaging in één wet goedkeuren. Dit leidde tot woede in de Tweede Kamer en de PvdA stemde tegen het voorstel. Het kabinet diende haar ontslag in, maar later werd het probleem weer opgelost.
Drees III (1956-1958)
Na de Tweede Kamerverkiezingen 1956 vormde Drees zijn laatste regering. De PvdA, KVP, CHU en ARP werkten opnieuw samen. Het aantal zetels was in 1956 verhoogd naar 150, waarvan de regeringspartijen er 127 in handen hadden.
Externe links
