Deutsche Zentrumpartei: verschil tussen versies
| Regel 66: | Regel 66: | ||
De '''Deutsche Zentrumpartei''' ('''ZENTRUM'''), of kortweg '''Zentrumpartei''', is een kleine [[politieke partij]] in [[Duitsland]]. De Zentrumpartei is (vandaag de dag) een [[rechts (politiek)|centrumrechtse]], [[christendemocratie|christendemocratische]] partij. Oorspronkelijk was de partij een centrumpartij om de katholieken in Duitsland te vertegenwoordigen. | De '''Deutsche Zentrumpartei''' ('''ZENTRUM'''), of kortweg '''Zentrumpartei''', is een kleine [[politieke partij]] in [[Duitsland]]. De Zentrumpartei is (vandaag de dag) een [[rechts (politiek)|centrumrechtse]], [[christendemocratie|christendemocratische]] partij. Oorspronkelijk was de partij een centrumpartij om de katholieken in Duitsland te vertegenwoordigen. | ||
| − | De Zentrumpartei werd opgericht in 1870 | + | De Zentrumpartei werd opgericht in 1870 net voor de [[Kulturkampf]]. De Duitse rijkskanselier [[Otto von Bismarck]] voerde toen een strijd tegen de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Hij vond namelijk dat de katholieke kerk in de weg stond van zijn idee van een verenigd Duitsland. Duitse katholieken besloten daarom om een eigen politieke partij op te richten. Vrij snel behaalde de partij een kwart van de zetels in de [[Rijksdag]] (het Duits parlement). De naam is afgeleid van de plaats in het parlement. De partij zat namelijk tussen de rechtse conservatieven en de linkse sociaaldemocraten. |
Tijdens het [[Duitse Keizerrijk]] en de [[Weimarrepubliek]] was de Zentrumpartei een van de grote partijen in het Duits parlement. Van 1919 tot 1932 zat de Zentrumpartei steeds in de Duitse regering. In 1933 stemde de partij samen met andere partijen voor de [[Machtigingswet van 1933|Machtigingswet]], waardoor [[Adolf Hitler]] de macht in handen kreeg. Desondanks werden ook leden van de Zentrumpartei door de nazi's vervolgd. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] kreeg de Zentrumpartei een doorstart, maar veel christendemocraten stapten over naar de [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|Christlich Demokratische Union]] (CDU) of de [[Christlich-Soziale Union]] (CSU). De Zentrumpartei bestaat tegenwoordig slechts als kleine partij die vooral in [[Noordrijn-Westfalen]] actief is. | Tijdens het [[Duitse Keizerrijk]] en de [[Weimarrepubliek]] was de Zentrumpartei een van de grote partijen in het Duits parlement. Van 1919 tot 1932 zat de Zentrumpartei steeds in de Duitse regering. In 1933 stemde de partij samen met andere partijen voor de [[Machtigingswet van 1933|Machtigingswet]], waardoor [[Adolf Hitler]] de macht in handen kreeg. Desondanks werden ook leden van de Zentrumpartei door de nazi's vervolgd. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] kreeg de Zentrumpartei een doorstart, maar veel christendemocraten stapten over naar de [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|Christlich Demokratische Union]] (CDU) of de [[Christlich-Soziale Union]] (CSU). De Zentrumpartei bestaat tegenwoordig slechts als kleine partij die vooral in [[Noordrijn-Westfalen]] actief is. | ||
Versie van 9 mei 2025 12:28
| Deutsche Zentrumpartei | |
|
| |
|---|---|
| Oprichting | 13 december 1870 |
| Actief in |  Duitsland
|
| Richting | Centrum (historisch) Centrumrechts (hedendaags) |
| Stroming | Christendemocratie Sociaal-conservatisme Centrisme Politiek katholicisme (historisch) |
Portaal  Politiek
| |
De Deutsche Zentrumpartei (ZENTRUM), of kortweg Zentrumpartei, is een kleine politieke partij in Duitsland. De Zentrumpartei is (vandaag de dag) een centrumrechtse, christendemocratische partij. Oorspronkelijk was de partij een centrumpartij om de katholieken in Duitsland te vertegenwoordigen.
De Zentrumpartei werd opgericht in 1870 net voor de Kulturkampf. De Duitse rijkskanselier Otto von Bismarck voerde toen een strijd tegen de Rooms-Katholieke Kerk. Hij vond namelijk dat de katholieke kerk in de weg stond van zijn idee van een verenigd Duitsland. Duitse katholieken besloten daarom om een eigen politieke partij op te richten. Vrij snel behaalde de partij een kwart van de zetels in de Rijksdag (het Duits parlement). De naam is afgeleid van de plaats in het parlement. De partij zat namelijk tussen de rechtse conservatieven en de linkse sociaaldemocraten.
Tijdens het Duitse Keizerrijk en de Weimarrepubliek was de Zentrumpartei een van de grote partijen in het Duits parlement. Van 1919 tot 1932 zat de Zentrumpartei steeds in de Duitse regering. In 1933 stemde de partij samen met andere partijen voor de Machtigingswet, waardoor Adolf Hitler de macht in handen kreeg. Desondanks werden ook leden van de Zentrumpartei door de nazi's vervolgd. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg de Zentrumpartei een doorstart, maar veel christendemocraten stapten over naar de Christlich Demokratische Union (CDU) of de Christlich-Soziale Union (CSU). De Zentrumpartei bestaat tegenwoordig slechts als kleine partij die vooral in Noordrijn-Westfalen actief is.
Geschiedenis
Voorgeschiedenis
Na de oorlog tegen Napoleon Bonaparte ontstond het politiek katholicisme. Tijdens de 19e eeuw kwam die stroming op in Duitsland. Duitsland had twee verschillende christelijke stromingen; het noorden was grotendeels protestants, terwijl het zuiden vooral katholiek was. Veel Duitse katholieken woonden in staten die door protestanten gedomineerd werden. Het protestantse koninkrijk Pruisen had na de Duitse Oorlog ook nog eens een grote invloed op de Duitse politiek na de Duitse Oorlog.
In Pruisen was al voor die tijd een strijd bezig tussen de protestantse staat en katholieke minderheden. De aartsbisschop van Keulen werd toen gearresteerd en katholieke minderheden in Rijnland en Westfalen kregen te maken discriminatie. Tijdens de Maartrevolutie kreeg Duitsland korte tijd een parlement in Frankfurt am Main. Hier hadden de Duitse katholieken ook een eigen groep. Dat was nog geen echte politieke partij, maar eerder een los samenwerkingsverband. De katholieken in het Frankfurter parlement volgden de ideeën van paus Pius IX. Toch werd het parlement al snel ontbonden.
Ondertussen voerde Pruisen in 1850 enkele liberale hervormingen door, waardoor de katholieken meer vrijheden kregen. Dat veranderde in 1852 toen de Pruisische minister van Cultuur decreten de jezuïeten invoerde. In het Pruisisch parlement ontstond een katholieke groep die ook openstond voor niet-katholieken. Die groep zat in het centrum van het parlement tussen de liberalen en conservatieven. In 1867 verdween die groep weer. Het antikatholiek sentiment in Duitsland groeide ondertussen.
In 1870 riep Richard Reichensperger op voor een politiek programma voor katholieken. In het "programma van Soest" stond onder meer dat de Katholieke Kerk herkent werd en autonomie kreeg, het huwelijk enkel een zaak van de kerk was en katholieken hun eigen scholen mochten stichten. In 1871 kreeg Duitsland haar nieuwe nationale parlement: de Rijksdag. De katholieken vonden de "centrumfractie". Naast de punten uit het programma van Soest zetten zij zich ook in voor de rechten van minderheden en representatief bestuur. Opnieuw zaten de katholieken in het midden tussen de liberalen en conservatieven. Die centrumfractie was het begin voor de Zentrumpartei.
Kulturkampf
Na de vorming van het Duitse Keizerrijk in 1871 was het Duitse nationalisme op een hoogtepunt. Zowel de Duitse conservatieven als liberalen waren protestants. De Duitse protestanten zagen hun religie als een belangrijk onderdeel van Duits nationalisme. Zij zagen de katholieken als anti-nationalistisch. De katholieken hadden namelijk een buitenlandse leider, de paus. Daarom vroegen de protestanten zich af aan wie de katholieken loyaal waren: de paus of de Duitse staat.
In 1871 begon de Duitse rijkskanselier Otto von Bismarck de zogeheten Kulturkampf (cultuurstrijd) tegen de Katholieke Kerk. De Duitse katholieken besloten om samen tegen de maatregelen van Von Bismarck te vechten. Zij waren in 1870 al verenigd in één fractie. Duitse katholieken stemden tijdens de Kulturkampf massaal op die fractie, waardoor de Zentrumpartei meer zetels kreeg. In 1879 besloot Von Bismarck te stoppen met de Kulturkampf. De Zentrumpartei bleef bestaan en bleef oppositie voeren tegen Von Bismarck tot dat hij in 1890 aftrad. Toch steunde de Zentrumpartei ook vaak genoeg sociaal beleid.
De Zentrumpartei wilde niet enkel een partij voor katholieken worden. Door de jaren heen werden er verschillende pogingen gedaan om protestanten bij de partij te betrekken. Tijdens de Kulturkampf nodigde Ludwig Windthorst protestanten uit om lid te worden van de partij, maar zij sloegen zijn aanbod af. Toch ondernam de partij in 1909 pas echt actie om protestanten bij de partij te betrekken. Zo haalde de Zentrumpartei de banden met christelijke vakbonden aan.