Geschiedenis van Wallonië
|
|
Het kenmerkende van de geschiedenis van Wallonië is dat deze een meer Romaans / Frans karakter heeft dan die van de Vlaamse geschiedenis. Het huidige Wallonië grenst aan het Nederlandstalige Nederland en Vlaanderen, en het Duitstalige Duitsland en het noorden van Frankrijk. Ook in het naburige Luxemburg wordt Duits en Frans gesproken, en Luxemburgs wat van oorspong ook een Frankische taal is.
Inleiding
Tijdens de middeleeuwen hoorde Wallonië bij het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie, en er ontwikkelden zich verschillende feodale vorstendommen op het huidige grondgebied van Wallonië. Deze gebieden werden grotendeels toegevoegd aan in het Bourgondische rijk in de loop van de 15e eeuw, met uitzondering van het prinsbisdom Luik. Na de Tachtigjarige Oorlog behoorden zij tot de Zuidelijke Nederlanden, en achtereenvolgens worden zij overheerst door de Spaanse Habsburgers, de Oostenrijkse Habsburgers, worden gebieden veroverd door de Franse Zonnekoning Lodewijk XIV, en wordt het op het einde van de 18e eeuw samen met het prinsbisdom Luik ingelijfd bij Frankrijk (Napoleon), waarbij het wordt ingedeeld in departementen en arrondissementen (zie ook Geschiedenis van België). Vanaf 1815 hoort het tot het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
De naam Wallonië (in Waals dialect Walonreye of Waloneye) werd eigenlijk pas gebruikelijk rond het jaar 1840, nadat België een zelfstandige feodale staat werd in 1930. Binnen het Koninkrijk België kreeg het haar huidige betekenis als Franssprekend landsdeel.
Op het einde van de 18e eeuw en in de 19e eeuw is er Wallonië sprake van een enorme technologische en Industriële revolutie, die de Samber- en Maasvallei flink zal veranderen.
Gedurende de Belgische staatshervormingen van 1970-1980 ontwikkelt zich een voorloper van het Waals gewest met eigen bevoegdheden. In 1993 wordt Wallonië een grondwettelijk gedefinieerd gewest in het federale België met verregaande autonomie (zelfstandigheid).
Taal
.jpg)
Het Waals is oorspronkelijk afkomstig van de Franken. De (noordelijke en oostelijke) Germanen gingen alle mensen die Latijn, Oud-Frans of Keltisch praatten "Walen" noemen. Het Waals en het Picardisch zijn de Romaanse dialecten die in de Waalse gebieden werden gesproken.
Prehistorie
Het 'Wallonië' van tijdens de laatste ijstijd van zeg maar 12.000 jaar geleden werd al bewoond. In een kolenmijn in Bernissart zijn de tot nu toe belangrijkste overblijfselen van de iguanodon dinosaurus gevonden.
Al in 1829 werd in de grotten van Engis in de provincie Luik twee schedels en overblijfselen van skeletten van neanderthalers gevonden door de Nederlands-Belgische arts en prehistoricus Philippe-Charles Schmerling. Dit gebeurde 25 jaar voor de vondst in het Neanderthal in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Ook in de Grot van Spy werden in 1886 overblijfselen van diezelfde neanderthalers gevonden. In Spiennes (provincie Henegouwen) bevindt zich een vuursteenmijn uit het neolithicum. Deze vormen de oudste prehistorische mijnen van Europa.
Romeinen
Julius Caesar veroverde gebieden in midden Europa die grofweg ten noorden en oosten begrensd werden door de Rijn (de Limes). Het Noordelijke deel noemde hij Belgica. Uit opgravingen zijn de sporen van de aanwezigheid van de Romeinen van latere datum (zie ook Romeinen in Nederland).
Merovingers en bekeringen tot het Christendom
In de 5e eeuw na Chr. veroveren de Salische Franken Wallonië, en wordt er ergens in de buurt van Doornik en Kamerijk de Merovingische dynastie gesticht door Childerik I. Zijn zoon Clovis of Chlodovech werd als eerste Frankische koning tot het Christelijke geloof bekeerd. Ook een stad als Tongeren was reeds bekeerd tot het katholicisme. Bekende monniken uit die tijd waren Sint-Piat en Sint-Servaas. Later deden Sint-Vaast, Sint-Eleutherius en vooral Sint-Eligius hun bekeringswerk vanuit Doornik. De heilige Lambertus was missionaris in het Luikse en werd er vermoord. Opmerkelijk genoeg droeg hij hierdoor bij aan het ontstaan van de stad Luik, want de heilige Hubertus, bewonderaar van Lambertus, verplaatste de bisschopszetel van Maastricht naar Luik om de vermoorde Lambertus te eren.
Karolingische rijk
Door Karel de Grote werd het Frankische rijk enorm uitgebreid. In 843 werd dat Karolingische Rijk verdeeld in drie delen: West-Francië, het rijk van Lotharius ofwel Lotharingen of Midden-Francië, en Oost-Francië. West-Francië (later Frankrijk) en Oost-Francië (later Duitsland). In 870 werd beslist dat de Waalse gebieden als deel van Lotharingen tot het West-Frankische koninkrijk zouden behoren, maar al in 880 werden ze in het Duitse rijk ondergebracht.
Al snel ontstond er het feodale stelsel, waarbij de drie rijken versnipperde tot zogeheten gouwen, met aan het hoofd een gouwgraaf. Je zou dit een soort onderkoning kunnen noemen. In Wallonië kreeg je de Brabantgouw, de Haspengouw, de Luikgouw, de Ardennengouw, de Doornikgouw, de Henegouw, de Methingouw en de Lommegouw. In de 10e eeuw veranderde die gouwen in graafschappen, hertogdommen en prinsbisdommen namelijk:
- het zuidelijk deel van het prinsbisdom Luik
- het westelijk deel van het hertogdom Luxemburg, waaronder het graafschap Chiny
- het graafschap Namen
- het graafschap Henegouwen, waaronder de mark Valencijn, het graafschap Bergen en het graafschap Chièvres
- het abdijvorstendom Stavelot-Malmedy
- het hertogdom Bouillon
- het zuidelijkste deel van het hertogdom Brabant;
- het hertogdom Limburg.
Al vanaf de tijd van de Romeinen waren de toenmalige Walen al bekend met het maken van hoogwaardig ijzer. Ook wonnen ze ijzer uit de ijzermijnen in het gebied. Hun kennis verspreiden ze naar Frankrijk en Engeland.
Bourgondiërs
De Bourgondiërs werden in de 15e eeuw heerser over de Nederlanden en ook delen van Wallonië. Dat ging over in de Spaanse Nederlanden.
Godsdienststrijd
Het Calvinisme kwam vanuit Frankrijk via Wallonië naar Vlaanderen en Nederland. Deze eerste vorm van Protestantisme sloeg in Wallonië niet erg aan. De hertog van Alva zuiverde het land, en de katholieke adel en geestelijkheid behielden hun macht in de Waalse gebieden, de Waalse Hervormde Kerken moesten vluchten naar het Noorden: te Middelburg wordt de eerste gevestigd in 1574, in 1578 te Amsterdam en in 1585, na de val van Antwerpen, zullen nog vele Waalse kerken volgen: in totaal zullen 43 kerken deelnemen aan die eerste uittocht.