1910-1919

1910-1919, ofwel de jaren '10 of tweede decennium van de twintigste eeuw wordt vooral gekenmerkt door de aanloop naar en de Eerste wereldoorlog zelf.

Grote gebeurtenissen

In dit overzicht zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het tweede decennium opgenomen. Per jaar is er (soms) een uitgebreider overzicht op Wikikids te vinden. Je wordt uitgenodigd dit verder aan te vullen.

1910

• maart: In het Chinese keizerrijk wordt slavernij verboden.
• april: Krupp en MAN testen voor het eerst de dieselmotor bij vrachtwagens.
• mei: George V wordt koning van het Verenigd Koninkrijk na de dood van zijn vader Edward VII.
• mei: De komeet Halley scheert vlak langs de Aarde. Helderzienden kondigen het einde van de wereld aan.
• mei: Het Verenigd Koninkrijk verleent aan de Unie van Zuid-Afrika de status van dominion (zelf regerend).
• juli: Op vliegkamp Ede vliegt Johan Hilgers als eerste Nederlander boven Nederlands grondgebied.
• augustus: Japan lijft Korea in.
• oktober: De Nieuw-Zeelandse natuurkundige Ernest Rutherford ontdekt de atoomkern en het proton.
• november: de Mexicaanse Revolutie begint.
• december: Georges Claude demonstreert in Parijs de eerste neonlamp.
• december: De Nederlandse hoogleraar Van der Waals krijgt de Nobelprijs voor natuurkunde vanwege zijn werk betreffende de toestandsvergelijking van vloeistoffen en gassen.

1911

• januari: Monaco, de laatste absolute monarchie van Europa, krijgt een grondwet.
• februari: Oprichting in Nederland van de Bond Heemschut.
• mei: De RMS Titanic wordt te water gelaten.
• juli: Tweede Marokkaanse Crisis.
• september: Anthony Fokker vliegt in zijn zelfgebouwde Spin de eerste rondjes om de Haarlemse Grote of Sint-Bavokerk.
• oktober: Als eerste Nederlandse vrouw behaalt Beatrix de Rijk een vliegbrevet.
• december: De Noorse pool-ontdekkingsreiziger Roald Amundsen bereikt met zijn mannen als eerste de zuidpool.

1912

• januari: Formele uitroeping van de Republiek China.
• januari: Oprichting van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) in Bloemfontein, Zuid-Afrika.
• februari: Arizona wordt de 48e deelstaat van de Verenigde Staten van Amerika.
• maart: Ondertekening van het Verdrag van Fez, waarbij Marokko wordt verdeeld in de protectoraten Frans-Marokko en Spaans-Marokko.
• april: zinken van het passagiersschip de RMS Titanic na een botsing met een ijsberg. Er komen 1503 mensen om het leven.
• juli: Oprichting in de USA van de Keystone Studios door Mack Sennett, die slapsticks gaat produceren met jonge sterren als Charlie Chaplin en W.C. Fields.
• juli: Mongolië verklaart zich onafhankelijk.
• augustus: Beursgang van de Philips Gloeilampen Fabrieken N.V.
• oktober: Als eerste staat van de Balkanbond (bestaande uit Bulgarije, Griekenland, Montenegro en Servië) verklaart Montenegro de oorlog aan het Osmaanse rijk. Dit is het begin van de eerste Balkanoorlog.

1913

• juli: Officiële oprichting in Nederland van de Luchtvaartafdeling van de Koninklijke Landmacht. De afdeling zal uitsluitend worden uitgerust met vliegtuigen, van de aanschaf van luchtballonnen is afgezien.
• juli: In België wordt het Koninklijk Meteorologisch Instituut opgericht (KMI).
• augustus: Koningin Wilhelmina opent het Vredespaleis in Den Haag.
• september: Het tot dan toe grootste luchtschip, de L2, vertrekt voor de eerste proefvlucht. Het is 260 meter lang en wordt aangedreven door vier motoren van 205 pk.

1914

• januari: In een Londens ziekenhuis wordt voor het eerst radium gebruikt bij de behandeling van kanker.
• maart: Eerste Belgische radio-uitzending.
• juni: In Londen presenteert de natuurkundige Archibald Low zijn eerste televisietoestel.
• juni: (Sarajevo) - Moordaanslag op aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este, de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije en aartshertogin Sophie door de Servische nationalist Gavrilo Princip. Beiden komen om het leven. Dit vormde de directe aanleiding tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.
• juli: In werking treden Von Schlieffenplan
• juli: Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië. Hiermee begint de Eerste Wereldoorlog. Tevens Juli-ultimatum.
• juli: Koningin Wilhelmina der Nederlanden tekent het besluit tot mobilisatie. Nederland blijft neutraal.
• juli: Belgische regering besluit tot algemene mobilisatie. Koning Albert neemt het opperbevel over het Belgische leger op zich.
• augustus: Frankrijk mobiliseert.
• augustus: Duitsland valt Luxemburg binnen en niet veel later België.
• augustus: Het leger van Oostenrijk-Hongarije valt Servië binnen.
• september: Slag aan de Marne
• oktober: Met de Slag om de IJzer en de Slag om Ieper komt er eind aan de Race naar de Zee en begint de loopgravenoorlog.
• november: Rusland verklaart het Ottomaanse Rijk de oorlog.

1915

• april: gebruik van gifgas
• mei: Het Britse semi-militaire passagiersschip Lusitania wordt tijdens een reis van New York naar Liverpool door de Duitsers tot zinken gebracht in de Ierse Zee tijdens de duikbotenoorlog. Bijna twaalfhonderd van de opvarenden komen om het leven, onder wie 128 Amerikaanse staatsburgers.
• mei: Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk veroordelen de Armeense Genocide.
• mei: Londen wordt voor de eerste keer succesvol gebombardeerd vanuit zeppelins.
• december: Het eerste eendekker-vliegtuig dat geheel van metaal is, de Junkers J1, volbrengt zijn eerste vlucht.
• Albert Einstein ontwikkelt zijn algemene relativiteitstheorie.

1916

• januari: Stormvloed van 1916, een watersnoodramp door de Zuiderzee
• februari: Begin Slag bij Verdun
• mei: Begin Slag bij Jutland.
• mei: geheim Sykes-Picotverdrag tussen de Fransen en de Engelsen.
• juni: Begin Slag bij Loetsk
• juli: Begin Slag aan de Somme.

1917

• januari: De Nederlandse Spoorwegen (NS) ontstaat als een verregaande samenwerking tussen de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS).
• februari: Russische Revolutie.
• februari: De Nederlandse danseres Margaretha Geertruida Zelle, beter bekend als Mata Hari, wordt in Parijs aangehouden op verdenking van spionage.
• april: President Woodrow Wilson van de Verenigde Staten vraagt het Congres om Duitsland de oorlog te verklaren.
• juli: Bij Ieper gebruiken de Duitsers voor het eerst mosterdgas als chemisch wapen.
• november: (Verenigd Koninkrijk) - De Balfour-verklaring belooft de Joodse zionisten Britse hulp bij de opbouw van een 'nationaal tehuis' in Palestina.
• november: (Rusland) - De Oktoberrevolutie begint.
• november: Estland roept de onafhankelijkheid uit.
• december: Vrede van Brest-Litovsk.
• december: Slag om Jeruzalem

1918

• januari: Veertienpuntenplan
• februari: Vrede van Brest-Litovsk
• juli: Tsaar Nicolaas II van Rusland en zijn gezin worden vermoord.
• november: Wapenstilstand van 11 november 1918

1919

• januari: Verdrag van Versailles (1919)
• januari: Begin Vredesconferentie van Parijs (1919).
• januari: Oprichting van de volkenbond.
• januari: Amerikaanse president Woodrow Wilson ontvangt een Nobelprijs voor de vrede voor de oprichting van de Volkenbond.
• Begin van het interbellum (1919-1939)

	Navigatie decennium
Twintigste eeuw 1900-1909 ofwel de jaren '00 van de twintigste eeuw - 1910-1919 - 1920-1929 - 1930-1939 - 1940-1949 - 1950-1959 - 1960-1969 - 1970-1979 - 1980-1989 - 1990-1999 Eén-en-twintigste eeuw 2000-2009 ofwel de jaren '00 van de Eén-en-twintigste eeuw - 2010-2019