Lijst van winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt nog hard gewerkt.

Hieronder vindt je een overzicht van de winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede. De prijs wordt sinds 1901 uitgereikt door het Noors Nobelcomité. Dat bestaat uit vijf leden van het parlement van Noorwegen (de Storting). De Nobelprijs voor de Vrede is de enige Nobelprijs die in Noorwegen wordt uitgereikt. De andere prijzen worden in Zweden uitgereikt.

De Nobelprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan "een persoon die zich inzet voor de vrede tussen landen, de afschaffing of verkleining van legers of het houden of promoten van vredescongressen". De prijs kan ook aan meerdere personen en zelfs organisaties worden gegeven. Inmiddels is de Nobelprijs voor de Vrede ook bedoeld voor personen en organisaties die zich inzetten voor democratie of de rechten van minderheden en andere groepen.

Winnaars

1901-1909

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1901		Henri Dunant	Zwitserland	Oprichter van het Rode Kruis. Dunant zette zich in voor gewonde soldaten aan het front en internationaal begrip voor hun situatie.
		Frédéric Passy	Frankrijk	Oprichter van de Interparlementaire Unie en andere vredesorganisaties. Passy zette zich in voor vrede op het Europese continent.
1902		Élie Ducommun	Zwitserland	Oprichter van het Internationaal Bureau voor de Vrede. Ducommun speelde een belangrijke rol binnen die organisatie.
		Charles Albert Gobat		Leider van de Interparlementaire Unie.
1903		William Randal Cremer	Verenigd Koninkrijk	Vredesactivist bekend om zijn inzet voor internationale bemiddeling tussen landen om conflicten op te lossen.
1904		Institut de Droit International	België	Organisatie die zich inzet voor vreedzame banden tussen landen. Daarnaast zet de organisatie zich in om het oorlogsrecht humaner te maken.
1905		Bertha von Suttner	Oostenrijk-Hongarije	Vredesactiviste die zich decennialang inzette voor vrede. Von Suttner was een pionier op het gebied van pacifisme. Ze schreef een pacifistische roman en was voorstander van de ontwikkeling van internationaal recht.
1906		Theodore Roosevelt	Verenigde Staten	Amerikaans president die zich inzette voor de beëindiging van de Russisch-Japanse Oorlog.
1907		Ernesto Teodoro Moneta	Italië	Vredesactivist die zich inzette voor betere diplomatieke banden tussen Italië en Frankrijk.
		Louis Renault	Frankrijk	Jurist die zich inzette voor de uitkomsten van Haagse Conventies van 1899 en 1907.
1908		Klas Pontus Arnoldson	Zweden	Beide heren zetten zich een zeer lange tijd in voor de vrede.
		Fredrik Bajer	Denemarken
1909		Auguste Beernaert	België	"Voor hun prominente positie in de internationale beweging voor vrede en arbitrage."
		Paul Henri d'Estournelles de Constant	Frankrijk

1910-1919

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1910		Internationaal Bureau voor de Vrede	Zwitserland	"Voor het handelen als een link tussen vredesorganisaties in verschillende landen en hen te helpen om een wereldwijde vredesbeweging te vormen."
1911		Tobias Asser	Nederland	"Voor zijn rol als medeoprichter van Institut de Droit International, initiatiefnemer van de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht en pionier op het gebied van internationale relaties."
		Alfred Fried	Oostenrijk-Hongarije	"Voor zijn inzet om de grootste oorzaak van oorlog onder het licht te brengen en te bestrijden: het gebrek aan internationale rechtelijke relaties."
1912		Elihu Root	Verenigde Staten	"Voor het brengen van meer begrip tussen landen in Noord- en Zuid-Amerika en het initiatief nemen voor belangrijke beslissingen tussen de Verenigde Staten en andere landen."
1913		Henri La Fontaine	België	"Voor zijn ongeëvenaarde bijdrage aan vreedzaam internationalisme."
1914	Niet uitgereikt vanwege de Eerste Wereldoorlog.
1915
1916
1917		Internationaal Comité van het Rode Kruis	Zwitserland	"Voor zijn pogingen om gewonde soldaten, oorlogsgevangenen en hun familieleden te verzorgen."
1918	Niet uitgereikt vanwege de Eerste Wereldoorlog.
1919		Woodrow Wilson	Verenigde Staten	"Voor zijn rol als oprichter van de Volkerenbond."

1920-1929

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1920		Léon Bourgeois	Frankrijk	"Voor zijn lange bijdrage aan vrede en rechtvaardigheid en zijn rol bij de oprichting van de Volkenbond."
1921		Hjalmar Branting	Zweden	"Voor hun levenslange bijdragen aan vrede en georganiseerd internationalisme."
		Christian Lange	Noorwegen
1922		Fridtjof Nansen	Noorwegen	"Voor zijn leidende rol in de terugkeer van oorlogsgevangenen naar hun land van oorsprong, internationaal ontlastingswerk en hoge commissaris van de Volkenbond voor vluchtelingen."
1923	Niet uitgereikt
1924
1925		Austen Chamberlain	Verenigd Koninkrijk	"Voor zijn cruciale rol bij het volstand brengen van het verdrag van Locarno."
		Charles Dawes	Verenigde Staten	"Voor zijn cruciale rol bij het volstand brengen van het Dawesplan."
1926		Aristide Briand	Frankrijk	"Voor hun rol bij het volstand brengen van het verdrag van Locarno."
		Gustav Stresemann	Duitsland
1927		Ferdinand Buisson	Frankrijk	"Voor hun rol bij het ontstaan van een positieve mening over internationale samenwerking en vrede in Frankrijk en Duitsland."
		Ludwig Quidde	Duitsland
1928	Niet uitgereikt
1929		Frank Billings Kellogg	Verenigde Staten	"Voor zijn cruciale rol in de volstandbrenging van het Briand-Kelloggpact."

1930-1939

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1930		Nathan Söderblom	Zweden	"Voor het promoten van christelijke eenheid en het helpen van het creëren van een houding die nodig is om vrede tussen landen werkelijkheid te maken."
1931		Jane Addams	Verenigde Staten	"Voor hun ijverige steun voor de heropleving van het ideaal van vrede en het idee van vrede in hun eigen land en over de gehele wereld een nieuw leven in blazen."
		Nicholas Murray Butler
1932	Niet uitgereikt.
1933		Norman Angell	Verenigd Koninkrijk	"Voor het ontmaskeren van de illusie van oorlog met de pen en een overtuigend pleidooi voor internationale vrede en samenwerking."
1934		Arthur Henderson	Verenigd Koninkrijk	"Voor zijn onvermoeibare strijd en moedige inzet als voorzitter van de ontwapeningsconferentie van de Volkenbond tussen 1931 en 1934."
1935		Carl von Ossietzky	Duitsland	"Voor zijn intense liefde voor de vrijheid van gedachte en meningsuiting en zijn waardevolle bijdrage aan de vrede."
1936		Carlos Saaverdra Lamas	Argentinië	"Voor zijn rol als vader van het Saavadra Lamasvedrag dat gebruikt werd om de Chaco-oorlog tussen Bolivia en Paraguay te beëindigen."
1937		Robert Cecil	Verenigd Koninkrijk	"Voor zijn eindeloze steun voor de Volkenbond, ontwapening en vrede."
1938		Office international Nansen pour les réfugiés	Volkenbond	"Voor het voortzetten van het werk van Fridtjof Nansen voor vluchtelingen door heel Europa."
1939	Niet uitgereikt vanwege de Tweede Wereldoorlog.

1940-1949

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1940	Niet uitgereikt vanwege de Tweede Wereldoorlog.
1941
1942
1943
1944		Internationaal Comité van het Rode Kruis	Zwitserland	"Voor het belangrijke werk tijdens de oorlog voor de menselijkheid."
1945		Cordell Hull	Verenigde Staten	"Voor zijn onvermoeibare werk voor internationaal begrip en doorslaggevende rol bij het ontstaan van de Verenigde Naties."
1946		Emily Greene Balch	Verenigde Staten	"Voor haar levenslange werk voor de vrede."
		John Raleigh Mott		"Voor zijn bijdrage voor de creatie van een religieus broederschap dat vrede promoot over de gehele wereld."
1947		De Quakers	Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten	"Voor hun pionierswerk in de internationale vredesbeweging en hun medelijdende inzet voor menselijk lijden, waarbij zij vrede tussen landen steunen."
1948	Niet uitgereikt omdat "er geen geschikte levende kandidaten waren". Die boodschap was een verwijzing naar de pas vermoorde Mohandas Gandhi.
1949		John Boyd Orr	Verenigd Koninkrijk	"Voor zijn levenslange inspanning om honger en gebruik te overwinnen, waardoor hij hielp een belangrijke oorzaak van oorlogen en militaire conflicten weg te nemen."

1950-1959

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1950		Ralph Bunche	Verenigde Staten	"Voor zijn werk als onderhandelaar in Palestina tussen 1948 en 1949."
1951		Léon Jouhaux	Frankrijk	"Voor het wijden van zijn leven aan het bevechten van oorlog door het promoten van sociale rechtvaardigheid en broederschap tussen mensen en landen."
1952		Albert Schweitzer	Duitsland Frankrijk	"Voor zijn altruïsme, eerbied voor het leven en onvermoeid humanitair werk dat het idee van broederschap tussen mensen en landen een nieuw leven inblies."
1953		George Marshall	Verenigde Staten	"Voor het voorstellen en opstellen van een plan (de Marshallhulp) voor het economisch herstel van Europa."
1954		Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen	Verenigde Naties	"Voor zijn pogingen om de wonden van oorlogen te helen door het bieden van hulp aan en bescherming van vluchtelingen wereldwijd."
1955	Niet uitgereikt
1956
1957		Lester B. Pearson	Canada	"Voor zijn cruciale bijdrage aan het inschakelen van de interventiemacht van de Verenigde Naties tijdens de Suezcrisis."
1958		Dominique Pire	België	"Voor zijn pogingen voor vluchtelingen te helpen om hun kampen te verlaten en terug te keren naar een leven van vrijheid en waardigheid."
1959		Philip Noel-Baker	Verenigd Koninkrijk	"Voor zijn lange bijdrage aan ontwapening en vrede."

1960-1969

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1960		Albert Lutuli	Zuid-Afrika	"Voor zijn geweldloze strijd tegen de Apartheid."
1961		Dag Hammarskjöld	Zweden	"Voor het ontwikkelen van de Verenigde Naties in een effectieve en constructieve internationale organisatie, die instaat is om leven te geven aan de principes en doelen uit het Handvest van de Verenigde Naties."
1962		Linus Pauling	Verenigde Staten	"Voor zijn strijd tegen de nucleaire wapenwedloop tussen het Oosten en Westen."
1963		Internationaal Comité van het Rode Kruis	Zwitserland	"Voor het promoten van de principes uit de Geneefse Conventies en samenwerking met de Verenigde Naties."
		Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen
1964		Martin Luther King Jr.	Verenigde Staten	"Voor zijn geweldloze strijd voor burgerrechten van Afro-Amerikanen."
1965		UNICEF	Verenigde Naties	"Voor hun inzet om de solidariteit tussen landen te verbeteren en de verschillen tussen rijke en arme landen gelijk te trekken."
1966	Niet uitgereikt
1967
1968		René Cassin	Frankrijk	"Voor zijn strijd voor de mensenrechten zoals in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staat."
1969		Internationale Arbeidsorganisatie	Verenigde Naties	"Voor het creëren van internationale wetgeving om bepaalde vormen van arbeidsrechten in ieder land vast te stellen."

1970-1979

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1970		Norman Ernest Borlaug	Verenigde Staten	"Voor het geven van een nieuwe hoop: de Groene Revolutie."
1971		Willy Brandt	Duitsland	"Voor het beginnen van een betekenisvolle dialoog tussen het Oosten en Westen."
1972	Niet uitgereikt
1973		Henry Kiessinger	Verenigde Staten	"Voor hun samenwerking om een wapenstilstand tijdens de Vietnamoorlog in 1973 te bereiken."
		Lê Đức Thọ (weigerde de prijs)	Noord-Vietnam
1974		Seán MacBride	Ierland	"Voor zijn inzet voor de bescherming en ontwikkeling van mensenrechten over de gehele wereld."
		Eisaku Satō	Japan	"Voor zijn inzet om de situatie in het Pacifische randgebied te stabiliseren en het tekenen van het Non-proliferatieverdrag."
1975		Andrej Sacharov	Sovjet-Unie	"Voor zijn strijd voor mensenrechten in de Sovjet-Unie en voor de ontwapening in en samenwerking tussen alle landen."
1976		Betty Williams	Verenigd Koninkrijk	"Voor hun moedige inzet voor het stichten van een beweging om de gewapende conflicten in Noord-Ierland (The Troubles) te beëindigen."
		Mairead Corrigan
1977		Amnesty International	Verenigd Koninkrijk	"Voor wereldwijd respect voor mensenrechten."
1978		Anwar Sadat	Egypte	"Voor hun samenwerking tijdens de onderhandelingen voor vrede tussen Egypte en Israël in 1978 (de Camp David-akkoorden)."
		Menachem Begin	Israël
1979		Moeder Teresa	India	"Voor haar werk om lijdende mensen te helpen."

1980-1989

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1980		Adolfo Pérez Esquivel	Argentinië	"Voor het zijn van een inspiratie voor onderdrukte mensen, vooral in Latijns-Amerika."
1981		Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen	Verenigde Naties	"Voor het steunen van de fundamentele rechten van vluchtelingen."
1982		Alva Myrdal	Zweden	"Voor hun werk voor ontwapening en nucleairvrije en wapenvrije zones (het Verdrag van Tlatelolco)."
		Alfonso García Robles	Mexico
1983		Lech Wałęsa	Polen	"Voor zijn geweldloze strijd voor onafhankelijke vakbonden en mensenrechten in Polen."
1984		Desmond Tutu	Zuid-Afrika	"Voor zijn rol als verenigd leider in een geweldloze campagne om het probleem van apartheid in Zuid-Afrika op te lossen."
1985		International Physicians for the Prevention of Nuclear War	Verenigde Staten	"Voor het verspreiden van betrouwbare informatie en het bewustmaken van de catastrofale gevolgen van een kernoorlog."
1986		Elie Wiesel	Verenigde Staten (geboren in Roemenië)	"Voor zijn rol als boodschapper voor de mensheid met de boodschap van vrede, boetedoening en waardigheid."
1987		Óscar Arias	Costa Rica	"Voor zijn werk voor blijvende vrede in Centraal-Amerika."
1988		De VN-vredesmachten	Verenigde Naties	"Voor het voorkomen van gewapende conflicten en het creëren van een situatie voor onderhandeling."
1989		Tenzin Gyatso	India (geboren in Tibet)	"Voor het pleiten voor vreedzame oplossingen gebaseerd op tolerantie en gemeenschappelijk respect om het historische en culturele erfgoed van zijn volk te beschermen."

1990-1999

Jaar	Winnaar		Land	Inzet/reden
1990		Michail Gorbatsjov	Sovjet-Unie	"Voor zijn leidende rol in de radicale veranderingen tussen het Oosten en het Westen."
1991		Aung San Suu Kyi	Myanmar	"Voor haar vreedzame strijd voor democratie en mensenrechten."
1992		Rigoberta Menchu	Guatemala	"Voor haar inzet voor sociale rechtvaardigheid en verzoening gebaseerd op de respect voor de rechten van inheemse volkeren."
1993		Nelson Mandela	Zuid-Afrika	"Voor hun werk voor een vreedzame beëindiging van de Apartheid en de creatie van een nieuw, democratisch Zuid-Afrika."
		Frederik Willem de Klerk
1994		Yasser Arafat	Palestina	"Voor inzet voor het creëren van vrede in het Midden-Oosten."
		Yitzhak Rabin	Israël
		Shimon Peres	Israël
1995		Josef Rotblat	Polen	"Voor hun inzet om de rol van nucleaire wapens in politiek te beëindigen en (uiteindelijk) deze wapens uit te bannen."
		Pugwash Conferences on Science and World Affairs	Canada
1996		Carlos Filipe Ximenes Belo	Oost-Timor	Voor hun werk voor een goede en vreedzame oplossing voor het conflict in Oost-Timor."
		José Ramos-Horta
1997		International Campaign to Ban Landmines	Zwitserland	"Voor hun werk voor het verbieden en ontmantelen van landmijnen."
		Jody Williams	Verenigde Staten
1998		John Hume	Ierland	"Voor hun inzet voor het vinden van een vreedzame oplossing voor het conflict in Noord-Ierland (The Troubles)."
		David Trimble	Verenigd Koninkrijk
1999		Artsen Zonder Grenzen	Zwitserland	"In erkenning van het humanitaire pionierswerk van de organisatie op verschillende continenten."

Zie ook

• Lijst van winnaars van de Nobelprijs voor Economie
• Lijst van winnaars van de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde
• Lijst van winnaars van de Nobelprijs voor Literatuur
• Lijst van winnaars van de Nobelprijs voor Natuurkunde
• Lijst van winnaars van de Nobelprijs voor Scheikunde