Zeeland (provincie): verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(127 tussenliggende versies door 28 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{NederlandseProvincies}}
+
{{Portaal beschikbaar|Zeeland|Deus flag Zeeland KL.png}}
 +
{{Infobox provincie Nederland
 +
| naam                = Zeeland
 +
| vlag                = [[Bestand:Flag_of_Zeeland.svg|120px]]
 +
| wapen              = [[Bestand:Zeeland_wapen.svg|120px]]
 +
| kaart              = Zeeland in the Netherlands.svg
 +
| hoofdstad          = [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]]
 +
| oppervlakte        = 2.933,89 km²
 +
| inwoners            = 381.182 (in 2015)
 +
| bevolkingsdichtheid = 213 inw./km²
 +
| commissaris        = [[Hugo de Jonge]] ([[Christen-Democratisch Appèl|CDA]])
 +
| gemeenten          = 13
 +
| volkslied          = [[Zeeuws volkslied]]
 +
| website            = [http://www.zeeland.nl www.zeeland.nl]
 +
| portaal2            = Zeeland
 +
}}
 +
'''Zeeland''' is een provincie in het zuidwesten van [[Nederland]]. De provincie grenst in het noorden aan [[Zuid-Holland]], in het oosten aan [[Noord-Brabant]], in het westen aan de [[Noordzee]] en in zuiden aan de Belgische provincies [[West-Vlaanderen]], [[Oost-Vlaanderen]] en voor een klein stukje aan [[Antwerpen (provincie)|Antwerpen]]. De hoofdstad en de belangrijkste stad is [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]].
  
−
{{Tabelprovincie |
+
[[Bestand:Zeeland 4.03783E 51.67521N.jpg|right|thumb|300px|Satellietfoto van Zeeland]]
−
naam = Zeeland|
 
−
vlagafbeelding = [[Afbeelding:125px-Zeelandflag.jpg|125px|Provincievlag]] |
 
−
wapensafbeelding = [[Afbeelding:130px-WapenZeeland.gif|130px|Provinciewapen]] |
 
−
kortnaam = Zeeland|
 
−
hoofdstad = [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]] |
 
−
afbeelding =  [[Image:Zeeland-Position.png|Locatie van de provincie Zeeland]] |
 
−
Commissaris van Koningin = [[Wim van Gelder|drs. W.T. (Wim) van Gelder]] |
 
−
Website = [http://www.zeeland.nl www.zeeland.nl] |
 
−
}}
 
  
−
'''Zeeland''' is een provincie in zuidwest Nederland. De provincie bestaat uit een aantal (schier)[[eiland]]en en een strook vasteland langs de grens met [[België]]. De naam 'Zeeland' komt hier vandaan.
+
== Geschiedenis==
 +
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Zeeland}}
 +
Zeeland werd al bewoond voordat de Romeinen naar Nederland kwamen. Dit weten we omdat vissers beelden hebben gevonden van de godin [[Nehalennia (godin)|Nehelennia]] in de [[Oosterschelde]].  
  
 +
Sinds de [[Middeleeuwen]] zijn er in Zeeland al problemen met het vele water. Er is al altijd een verlies geweest van land, maar ook aanwinst. Waarschijnlijk is in deze tijd de provincie aan zijn naam gekomen. De provincie ligt vrijwel op of onder zeeniveau, behalve de duinen. Eigenlijk is Zeeland net een lapjesdeken van polders en sloten met soms daartussen dijken: zogenaamde slaperdijken, die je nu midden in het land ziet liggen, bijvoorbeeld met een weg erop waarlangs bomen staan.
  
−
De schiereilanden en de voormalige eilanden zijn:
+
Door de eeuwen heen is het landschap daarom ook flink gewijzigd. Vroeger bestond Zeeland namelijk uit meer eilanden dan nu. Veel eilanden zijn samengevoegd tot de schiereilanden die we nu kennen. Maar er werden ook gebieden bewoond die nu niet meer bestaan, doordat ze in de Noordzee, Westerschelde of Oosterschelde zijn verdwenen. Denk bijvoorbeeld aan het [[Verdronken Land van Saeftinghe]] en het [[Verdronken Land van Zuid-Beveland]] met verdronken dorpen en bijvoorbeeld ook het verdronken Reimerswaal dat ooit een stad is geweest. In de geschiedenis van Zeeland zijn er vele stormvloeden geweest waardoor watersnoodrampen konden ontstaan, zoals de laatste van 1953.
−
* [[Zuid-Beveland]] (schiereiland samen met Walcheren)
 
−
* [[Walcheren]] (schiereiland, grenst alleen aan Zuid-Beveland)
 
−
* [[Noord-Beveland]] (voormalig eiland)
 
−
* [[Tholen]] (voormalig eiland)
 
−
* [[Schouwen-Duiveland]] (voormalig eiland)
 
−
* [[Sint-Philipsland]] (schiereiland)
 
−
[[Zeeuws-Vlaanderen]] is geen eiland of schiereiland, maar is vanuit de rest van Nederland alleen door een [[Westerscheldetunnel|tunnel]] of over land via [[België]] te bereiken.
 
  
 +
In de '''16de en 17de eeuw''' is Zeeland flink gegroeid, net als [[Holland (provincie)|Holland]]. Een aantal steden in Zeeland waren toen belangrijke havens en speelden wereldwijd een belangrijke rol. Voorbeelden hiervan zijn [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]], [[Veere]], [[Vlissingen]] en [[Zierikzee]]. In de 16de eeuw was Middelburg de grootste handelsstad van de Noordelijke Nederlanden. Halverwege de 17de eeuw was Middelburg de op vier na grootste stad van het land. Middelburg was toen groter dan [[Den Haag]] en [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. Aan het eind van de 17de eeuw was Middelburg na Amsterdam de grootste havenstad van Nederland. Ook was de [[VOC]] in Middelburg gevestigd.
  
 +
In de '''18de eeuw''' kwam er een einde aan de [[welvaart]] in Zeeland. In 1795 had Middelburg nog 20.146 inwoners, hiermee was het de op acht na grootste stad van Nederland. Zierikzee was de tweede belangrijke stad van Zeeland. Vlissingen, Goes en Veere waren ook belangrijke steden.
  
−
De belangrijkste zeearmen tussen de (schier)eilanden zijn:
+
'''19e eeuw tot heden'''. Door de opkomst van de spoorwegen werden Zuid-Beveland en Walcheren met het vaste land verbonden. Sinds 1872 ligt er in Zeeland en Noord-Brabant een spoorlijn die een aantal Zeeuwse steden met elkaar verbindt. Deze lijn heet de [[Zeeuwse lijn]]. Ook kreeg Zeeuws-Vlaanderen via België een spoorverbinding met het vaste land, maar in 1951 is deze voor personenvervoer opgeheven.
−
* [[Westerschelde]] tussen Zeeuws-Vlaanderen en Walcheren / Zuid-Beveland
 
−
* [[Veerse Meer]] tussen Noord-Beveland en Zuid-Beveland / Walcheren.
 
−
* [[Oosterschelde]] tussen Noord-Beveland / Zuid-Beveland en Schouwen-Duiveland. De eilanden Tholen en Sint-Philipsland splitsen de Oosterschelde in een noordelijke en zuidelijke arm.
 
−
* [[Grevelingenmeer|Grevelingen]] tussen Schouwen-Duiveland en het Zuid-Hollandse [[Goeree-Overflakkee]]
 
  
−
De hoofdstad is [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]]. [[Vlissingen]] en [[Terneuzen]] zijn belangrijke havenplaatsen met grote industriegebieden. [[Goes]] ligt centraal in Zeeland.  
+
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] is Zeeland heel belangrijk geweest, vanwege de locatie. Hierdoor zijn er veel gevechten en bombardementen geweest in gebieden en steden in Zeeland. Hierdoor is ook de binnenstad van Middelburg flink veranderd, want op 17 mei 1940 is daar een groot bombardement geweest. Na de [[Duitse aanval op Nederland in 1940|Duitse inval]] had de rest van Nederland toen al gecapituleerd, maar Zeeland nog niet. Aan het einde van de oorlog zijn Breskens, Oostburg, Schoondijke en Sluis bijna volledig verwoest. Walcheren kwam in de lagere delen onder water te staan door het bombardement van de geallieerden op de Westkapelse Zeedijk.  
 +
[[Bestand:Watersnood 1953. Zierikzee. Tractor vervoerd per schuit, Bestanddeelnr 905-5701.jpg|miniatuur|Watersnood 1953. Zierikzee. Tractor vervoerd per schuit.]]
 +
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 werd Zeeland getroffen door een grote ramp: De [[Watersnoodramp van 1953]]. Om nog zo'n ramp te voorkomen werd begonnen met de [[Deltawerken]]. In 1960 werd begonnen met de bouw en in 1987 werden de Deltawerken voltooid. Hierdoor werd Zeeland ook beter bereikbaar voor toeristen.  
  
−
+
In de jaren 50 was er in Zeeland een politieke discussie genaamd [[Vrije veren]] om de overtochten met veerdiensten tussen de verschillende eilanden en ook Zeeuws-Vlaanderen gratis te maken. Na de Tweede Wereldoorlog waren die dat tussen Walcheren, Zuid-Beveland en Zeeuws-Vlaanderen korte tijd geweest. Dit was erg belangrijk voor Zeeuws-Vlaanderen. In 2003 werd de [[Westerscheldetunnel]], een toltunnel, niet gratis dus, geopend tussen Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Beveland. In november 2023 werd bekend dat de tunnel vanaf 2025 tolvrij is. Nog altijd kun je ook overvaren met het veer Vlissingen-Breskens.  
−
In Zeeland is er vooral veel akkerbouw. Daarnaast is er fruitteelt in de zogenaamde ''Zak van Zuid-Beveland'', bloementeelt op Tholen, en zijn er grote kassencomplexen in de buurt van [[Rilland]] en [[Kapelle (Zeeland)|Kapelle]].  
 
  
−
In Zeeland is er met name kleigrond, doorsneden met vaarten en (voormalige) kreken. In het zuiden van Zeeuws-Vlaanderen is er zandgrond. Buiten de dijken liggen [[schor]]ren en [[slik]]ken. Langs de kust zijn er duingebieden. Op Schouwen-Duiveland is er een zeer breed duingebied. Ook aan de kust van Zeeuws-Vlaanderen en de noordelijke kust van Walcheren zijn er brede duingebieden. Het duingebied aan de zuidelijke kust van Walcheren is zeer smal.
+
Voor de scheepvaart is het belangrijk dat in 1975 het [[Schelde-Rijnkanaal]] werd geopend.
 +
[[Bestand:Luchtopname Zeelandbrug, Bestanddeelnr 123-1014.jpg|miniatuur|Zeelandbrug]]
 +
Voor het wegverkeer is de A58 belangrijk. Hij begint bij Eindhoven en loopt door Noord-Brabant en verder in Zeeland over Zuid-Beveland en Walcheren langs Goes en Middelburg naar Vlissingen. Het is sinds 1975 een doorgaande autosnelweg. En op diverse plaatsen overvaren, of anders omrijden (!) via Noord-Brabant, hoeft niet meer sinds de route via de Zeelandbrug (dat is de 5 km lange brug over de Oosterschelde) er is.  
  
 +
== Middelen van bestaan ==
 +
Waarmee verdienen de Zeeuwen hun geld?
  
−
==Geschiedenis==
+
Een belangrijke inkomstenbron is het toerisme. In Zeeland is landbouw en veeteelt, van Zuid-Beveland komt veel fruit. Yerseke is bekend door de mosselvangst. Verder is er o.a. een scheepswerf bij Vlissingen, chemische industrie in Terneuzen, de kerncentrale bij Borssele, een fittingfabriek voor lampen in Middelburg.  
−
Zeeland 1865-1870 (bron: [http://www.rat.de/kuijsten/atlas]) ]]
 
−
Zeeland werd al voor de tijd van de [[Romeinen]] bewoond. Uit die tijd stammen ook de beelden van o.a. de Godin [[Nehalennia]], die door vissers in de [[Oosterschelde]] zijn gevonden.
 
  
−
Sinds de [[Middeleeuwen]] is de strijd tegen het water een rode draad door de geschiedenis. Aanwinning en verlies van land wisselden elkaar af. Vrijwel de hele provincie (behalve de duinstreek) ligt op of onder [[zeeniveau]]. Het landschap is een lappendeken van polder(tje)s en dijken. De geografie van Zeeland is in de loop van de tijd grondig gewijzigd. De vele kleinere eilanden zijn langzamerhand samengegroeid tot de grotere (schier)eilanden die we nu kennen. Andere voormalige bewoonde gebieden staan nu onder water (o.a. ''[[verdronken land]] van [[Saeftinge]]'').
+
== Geografie ==
 +
Zeeland bestaat uit een groot aantal [[Schiereiland|schiereilanden]]. Ooit waren dit allemaal losse eilanden. Hierdoor heet Zeeland ook zo, waarschijnlijk. Mede door de Deltawerken werden een groot aantal eilanden samengevoegd door dammen en bruggen. Hieronder staan een aantal schiereilanden:
 +
*[[Tholen (eiland)|Tholen]]
 +
*[[Sint Philipsland (eiland)|Sint Philipsland]]
 +
*[[Schouwen-Duiveland]]
 +
*[[Noord-Beveland]]
 +
*[[Zuid-Beveland]]
 +
*[[Walcheren]]
  
−
Tijdens de 16e en 17e eeuw heeft Zeeland, evenals Holland, een grote bloeiperiode doorgemaakt. Een aantal nu vrij kleine steden (zoals [[Middelburg]], [[Vlissingen]], [[Veere]] en [[Zierikzee]]) speelden toen een hele belangrijke rol in de Lage Landen. <br>
+
[[Zeeuws-Vlaanderen]] is geen schiereiland. Het is een Nederlands deel op het vaste land van [[België]]. Alleen via de [[Westerscheldetunnel]], het veer Vlissingen-Breskens of via het vaste land van België te bereiken.  
−
Vanuit Zeeland was er veel zeevaart: visserij, koophandel (waardoor Zeeland een koloniaal en slavernijverleden heeft), en ook voor oorlogsdoeleinden. In Middelburg was de [[Admiraliteit]] van Zeeland gevestigd.
 
  
−
Met de komst van de [[spoorwegen]] werden Zuid-Beveland en Walcheren in de 19e eeuw door middel van dammen met het vasteland van Noord-Brabant verbonden. Sinds [[1870]] zijn Vlissingen, Middelburg en Goes per trein met Bergen op Zoom en Roosendaal verbonden.
+
De belangrijkste zeearmen tussen de schiereilanden zijn:
 +
*[[Westerschelde]]
 +
*[[Oosterschelde]]
 +
*[[Veerse Meer]]
 +
*[[Grevelingenmeer]]
  
−
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] is Zeeland verschillende keren van strategisch belang geweest. Hierdoor hebben een aantal steden en gebieden veel te lijden gehad onder gevechten, bombardementen en [[inundatie]]s. Met name het aanzien van het eiland Walcheren en de stad Middelburg is hierdoor grondig veranderd.
+
In Zeeland is vooral akkerbouw. Er is veel fruitteelt in de [[Zak van Zuid-Beveland]] en veel bloementeelt op het schiereiland Tholen. In Zeeuws-Vlaanderen is er veel vlasteelt en in de buurt van [[Rilland]] en [[Kapelle (Zeeland)|Kapelle]] zijn veel kassencomplexen te vinden.
  
−
==Waternoodsramp==
+
In Zeeland is veel zeeklei te vinden. Meer naar het zuiden komt zandgrond voor.   
−
In de nacht van 31 januari op [[1 februari]] [[1953]] werd Zeeland getroffen door de [[Watersnoodramp van 1953]]. Om een dergelijke ramp in de toekomst te voorkomen, werden vanaf [[1960]] de [[Deltawerken]] uitgevoerd. Een neveneffect hiervan was dat de verbindingen met de rest van Nederland aanzienlijk werden verbeterd. Ook hierover was veel rumoer, met name over de afsluiting van de [[Oosterschelde]].  In [[1987]] werden de Deltawerken voltooid.
 
  
−
==Cultuur en folklore==
+
Buiten de dijken liggen schorren en slikken in het water. Deze werden vaak stukje bij beetje ingepolderd. Die polders konden bij een watersnoodramp ook weer verloren gaan. Er lopen ook kreken die volstromen met water bij vloed en weer leeglopen bij eb.
−
Vooral het agrarische Zeeland heeft heel lang zijn eigen cultuuruitingen kunnen vasthouden. Bekend zijn de Zeeuwse [[klederdracht]]en, die nu nog wel door oudere vrouwen worden gedragen en bij speciale gelegenheden veelvuldig worden aangetrokken. De boeren op Walcheren onderhouden de traditie van het [[ringsteken]]: op een feestdag in [[augustus (maand)|augustus]] probeert men gezeten op een (Zeeuwse) knol ([[paard]]) een lans door een ring te steken. Ook de streekproducten, zoals de [[boterbabbelaar]]s en de [[bolus]]sen, horen bij Zeeland  en vinden bij toeristen gretig aftrek.  
 
  
−
==Wapen==
+
Langs de kusten, op de koppen van de (voormalige) eilanden die aan zee grenzen, zijn er veel duingebieden. Op Schouwen-Duiveland is er een zeer breed duinbeeld. Ook op veel delen van Walcheren is dit het geval.  
−
[[Afbeelding:WapenZeeland.gif|130px|right|Provinciewapen]]
 
−
Het Zeeuwse [[wapen (heraldiek)|wapen]] laat een leeuw zien, die worstelt met de golven. De [[wapenspreuk]] luidt ''Luctor et Emergo'' ([[Latijn]] voor 'ik worstel en kom boven').  
 
  
−
==Infrastructuur==
+
===Grootste steden===
−
Een architectonisch hoogstandje is de [[Zeelandbrug]] die sinds 1965 Schouwen-Duiveland met Noord-Beveland verbindt. Het was enige tijd de langste brug ter wereld.
+
{{Zie hoofdartikel|Lijst van steden en dorpen in Zeeland}}
−
Zuid-Beveland en Zeeuws-Vlaanderen worden sinds 2003 verbonden door de 6600 m lange [[Westerscheldeoeververbinding]](tunnel).
 
  
−
==Bekende Zeeuwen==
+
{| class="wikitable"
 +
! Nr.
 +
! Plaats
 +
! Inwonersaantal
 +
|-
 +
| 1. || [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]] || 49.915
 +
|-
 +
| 2. || [[Vlissingen]] || 32.547
 +
|-
 +
| 3. || [[Goes]] || 27.100
 +
|-
 +
| 4. || [[Terneuzen (stad)|Terneuzen]] || 25.286
 +
|-
 +
| 5. || [[Hulst (stad)|Hulst]] || 10.773
 +
|-
 +
| 6. || [[Oost-Souburg]] || 10.544
 +
|-
 +
| 7. || [[Zierikzee]] || 10.483
 +
|-
 +
| 8. || [[Axel (plaats)|Axel]] || 7956
 +
|-
 +
| 9. || [[Tholen (stad)|Tholen]] || 7744
 +
|-
 +
| 10. || [[Kapelle (Zeeland)|Kapelle]] || 7096
 +
|}
 +
==Gemeenten==
 +
{{Zie hoofdartikel|Lijst van gemeenten in Zeeland}}
 +
In heel Zeeland zijn er tegenwoordig nog maar '''13 gemeenten'''. Klik je op de namen van de gemeenten, dan zie je welke plaatsen daaronder vallen:
 +
{{Kolommen lijst | breedte=10 | aantal=3 | inhoud=
 +
#[[Borsele (gemeente)|Borsele]]
 +
#[[Goes (gemeente)|Goes]]
 +
#[[Hulst (gemeente)|Hulst]]
 +
#[[Kapelle (gemeente)|Kapelle]]
 +
#[[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]]
 +
#[[Noord-Beveland]]
 +
#[[Reimerswaal (gemeente)|Reimerswaal]]
 +
#[[Schouwen-Duiveland]]
 +
#[[Sluis (gemeente)|Sluis]]
 +
#[[Terneuzen (gemeente)|Terneuzen]]
 +
#[[Tholen (gemeente)|Tholen]]
 +
#[[Veere (gemeente)|Veere]]
 +
#[[Vlissingen]]
 +
}}
 +
[[File:Prov-Zeeland-OpenTopo.jpg|thumb|left|780px|Alle gemeenten in de provincie Zeeland (2019)]]
 +
{{Clearleft}}
  
−
* [[Jan Peter Balkenende]], [[politicus]]
+
{| class="toccolours" align="center"
−
* [[Buys Ballot]], [[natuurkundige]]
+
|- align="center"
−
* [[Danny Blind]], [[voetballer]]
+
|[[Bestand:Flag of Zeeland.svg|150px|Provincievlag]]||[[Lijst van steden en dorpen in Zeeland|'''Klik hier''']] voor een alfabetische lijst van '''alle Zeeuwse [[stad|steden]], [[dorp]]en, [[buurtschap]]pen en [[gehuchten]]'''<br />met een verwijzing naar de [[nederlandse gemeenten|gemeente]] waaronder ze vallen.
−
* [[Jacob Cats]], [[dichter]] en [[jurist]]
+
|}
−
* [[Johan Hendrik van Dale]], schoolmeester en grondlegger van de [[Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Dikke Van Dale]]
 
−
* [[Wim van Hanegem]], voetballer
 
−
* [[Jan Raas]], wielrenner
 
−
* [[Michiel de Ruyter]], [[admiraal]]
 
−
* [[Annie M.G. Schmidt]], schrijfster
 
−
* [[Harmen Siezen]], nieuwslezer
 
−
<br clear=all>
 
  
−
==Externe link ==
+
== Bekende Zeeuwen ==
−
*[http://people.zeelandnet.nl/jjvdbroeke/ Foto's van de Provincie]
+
*[[Jan Peter Balkenende]], [[politicus]]
 +
*[[Buys Ballot]], [[natuurkundige]]
 +
*[[Danny Blind]], [[voetballer]]
 +
*[[Jacob Cats]], [[dichter]] en [[jurist]]
 +
*[[Johan Hendrik van Dale]], schoolmeester en grondlegger van de [[Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Dikke Van Dale]]
 +
*[[Wim van Hanegem]], voetballer
 +
*[[Jan Raas]], wielrenner
 +
*[[Michiel de Ruyter]], [[admiraal]]
 +
*[[Annie M.G. Schmidt]], schrijfster
 +
*[[Harmen Siezen]], nieuwslezer
  
−
{| align=center class=toccolours
+
==Natuur==
−
|- align=center
+
De natuur- en cultuurgebieden in de provincie Zeeland zijn veelal [[Natura 2000]]-gebieden. Deze maken veelal onderdeel uit van een [[Nationaal Park]] of een [[Nationaal Landschap]].
−
|[[Afbeelding:125px-Zeelandflag.jpg|Provincievlag]]||[[Lijst_van_steden_en_dorpen_in_Zeeland |'''Klik hier''']] voor een lijst van [[Zeeland (provincie)|Zeeuwse]] [[stad|steden]], [[dorp|dorpen]], [[buurtschap|buurtschappen]] en [[gehuchten]]<br>met een verwijzing naar de [[nederlandse gemeenten|gemeente]] waaronder ze vallen.
+
* [[Voordelta]]
 +
* [[Krammer-Volkerak]]
 +
* [[Grevelingenmeer]]
 +
* [[Kop van Schouwen]]
 +
* [[Manteling van Walcheren]]
 +
* [[Oosterschelde|Nationaal Park Oosterschelde]]
 +
* [[Veerse Meer]]
 +
* [[Zoommeer]]
 +
* [[Yerseke en Kapelse Moer]]
 +
* [[Westerschelde]]
 +
* [[Saeftinghe]]
 +
* [[De verdwenen Zwinhavens]]
 +
* [[Kievittepolder]]
 +
* [[Groote Gat (Oostburg)]]
 +
* [[Canisvlietse Kreek]]
 +
* [[Vogelkreek]]
 +
* [[Verdronken land van het Markiezaat van Bergen op Zoom]]
  
 +
==Culinair==
 +
[[Bestand:Gebakken mosselen.jpg|miniatuur|Gebakken mosselen.]]
 +
Bekend eten uit Zeeland zijn mosselen, dit zijn schelpdieren.
  
  
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
 +
== Zie ook ==
 +
[[Deltawerken]]. Daar zie je er ook een kaartje van.
 +
 +
== Externe links ==
 +
*[http://webje-zeeland.yurls.net/ Webje Zeeland]
 +
* [http://people.zeelandnet.nl/jjvdbroeke/ Foto's van de Provincie]
 +
* [http://webje-watersnood.yurls.net/ Webje watersnoodramp]
 +
* Stormvloeden: [https://www.zeeuwseankers.nl/verhaal/stormvloeden Zeeuwse Ankers]
 +
{{Navigatie provincies Nederland}}
 +
{{Navigatie Koninkrijk der Nederlanden}}
 +
[[Categorie:Zeeland| ]]
 
[[Categorie:Provincies van Nederland]]
 
[[Categorie:Provincies van Nederland]]
−
[[Categorie:Zeeland]]
+
[[fr:Zélande]]
−
[[Categorie:Aardrijkskunde]]
 
−
[[Categorie:Nederland]]
 

Huidige versie van 1 aug 2025 om 11:57

Deus flag Zeeland KL.png Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken!
Zeeland
Flag of Zeeland.svg Zeeland wapen.svg

Zeeland in the Netherlands.svg

Hoofdstad Middelburg
Eigenschappen
Oppervlakte 2.933,89 km²
Hoeveelheid inwoners 381.182 (in 2015)
Bevolkingsdichtheid 213 inw./km²
Commissaris van de Koning Hugo de Jonge (CDA)
Gemeenten 13
Volkslied Zeeuws volkslied
Website www.zeeland.nl
Portaal Portal.svg Nederland

Zeeland is een provincie in het zuidwesten van Nederland. De provincie grenst in het noorden aan Zuid-Holland, in het oosten aan Noord-Brabant, in het westen aan de Noordzee en in zuiden aan de Belgische provincies West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en voor een klein stukje aan Antwerpen. De hoofdstad en de belangrijkste stad is Middelburg.

Satellietfoto van Zeeland

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Zeeland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zeeland werd al bewoond voordat de Romeinen naar Nederland kwamen. Dit weten we omdat vissers beelden hebben gevonden van de godin Nehelennia in de Oosterschelde.

Sinds de Middeleeuwen zijn er in Zeeland al problemen met het vele water. Er is al altijd een verlies geweest van land, maar ook aanwinst. Waarschijnlijk is in deze tijd de provincie aan zijn naam gekomen. De provincie ligt vrijwel op of onder zeeniveau, behalve de duinen. Eigenlijk is Zeeland net een lapjesdeken van polders en sloten met soms daartussen dijken: zogenaamde slaperdijken, die je nu midden in het land ziet liggen, bijvoorbeeld met een weg erop waarlangs bomen staan.

Door de eeuwen heen is het landschap daarom ook flink gewijzigd. Vroeger bestond Zeeland namelijk uit meer eilanden dan nu. Veel eilanden zijn samengevoegd tot de schiereilanden die we nu kennen. Maar er werden ook gebieden bewoond die nu niet meer bestaan, doordat ze in de Noordzee, Westerschelde of Oosterschelde zijn verdwenen. Denk bijvoorbeeld aan het Verdronken Land van Saeftinghe en het Verdronken Land van Zuid-Beveland met verdronken dorpen en bijvoorbeeld ook het verdronken Reimerswaal dat ooit een stad is geweest. In de geschiedenis van Zeeland zijn er vele stormvloeden geweest waardoor watersnoodrampen konden ontstaan, zoals de laatste van 1953.

In de 16de en 17de eeuw is Zeeland flink gegroeid, net als Holland. Een aantal steden in Zeeland waren toen belangrijke havens en speelden wereldwijd een belangrijke rol. Voorbeelden hiervan zijn Middelburg, Veere, Vlissingen en Zierikzee. In de 16de eeuw was Middelburg de grootste handelsstad van de Noordelijke Nederlanden. Halverwege de 17de eeuw was Middelburg de op vier na grootste stad van het land. Middelburg was toen groter dan Den Haag en Utrecht. Aan het eind van de 17de eeuw was Middelburg na Amsterdam de grootste havenstad van Nederland. Ook was de VOC in Middelburg gevestigd.

In de 18de eeuw kwam er een einde aan de welvaart in Zeeland. In 1795 had Middelburg nog 20.146 inwoners, hiermee was het de op acht na grootste stad van Nederland. Zierikzee was de tweede belangrijke stad van Zeeland. Vlissingen, Goes en Veere waren ook belangrijke steden.

19e eeuw tot heden. Door de opkomst van de spoorwegen werden Zuid-Beveland en Walcheren met het vaste land verbonden. Sinds 1872 ligt er in Zeeland en Noord-Brabant een spoorlijn die een aantal Zeeuwse steden met elkaar verbindt. Deze lijn heet de Zeeuwse lijn. Ook kreeg Zeeuws-Vlaanderen via België een spoorverbinding met het vaste land, maar in 1951 is deze voor personenvervoer opgeheven.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is Zeeland heel belangrijk geweest, vanwege de locatie. Hierdoor zijn er veel gevechten en bombardementen geweest in gebieden en steden in Zeeland. Hierdoor is ook de binnenstad van Middelburg flink veranderd, want op 17 mei 1940 is daar een groot bombardement geweest. Na de Duitse inval had de rest van Nederland toen al gecapituleerd, maar Zeeland nog niet. Aan het einde van de oorlog zijn Breskens, Oostburg, Schoondijke en Sluis bijna volledig verwoest. Walcheren kwam in de lagere delen onder water te staan door het bombardement van de geallieerden op de Westkapelse Zeedijk.

Watersnood 1953. Zierikzee. Tractor vervoerd per schuit.

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 werd Zeeland getroffen door een grote ramp: De Watersnoodramp van 1953. Om nog zo'n ramp te voorkomen werd begonnen met de Deltawerken. In 1960 werd begonnen met de bouw en in 1987 werden de Deltawerken voltooid. Hierdoor werd Zeeland ook beter bereikbaar voor toeristen.

In de jaren 50 was er in Zeeland een politieke discussie genaamd Vrije veren om de overtochten met veerdiensten tussen de verschillende eilanden en ook Zeeuws-Vlaanderen gratis te maken. Na de Tweede Wereldoorlog waren die dat tussen Walcheren, Zuid-Beveland en Zeeuws-Vlaanderen korte tijd geweest. Dit was erg belangrijk voor Zeeuws-Vlaanderen. In 2003 werd de Westerscheldetunnel, een toltunnel, niet gratis dus, geopend tussen Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Beveland. In november 2023 werd bekend dat de tunnel vanaf 2025 tolvrij is. Nog altijd kun je ook overvaren met het veer Vlissingen-Breskens.

Voor de scheepvaart is het belangrijk dat in 1975 het Schelde-Rijnkanaal werd geopend.

Zeelandbrug

Voor het wegverkeer is de A58 belangrijk. Hij begint bij Eindhoven en loopt door Noord-Brabant en verder in Zeeland over Zuid-Beveland en Walcheren langs Goes en Middelburg naar Vlissingen. Het is sinds 1975 een doorgaande autosnelweg. En op diverse plaatsen overvaren, of anders omrijden (!) via Noord-Brabant, hoeft niet meer sinds de route via de Zeelandbrug (dat is de 5 km lange brug over de Oosterschelde) er is.

Middelen van bestaan

Waarmee verdienen de Zeeuwen hun geld?

Een belangrijke inkomstenbron is het toerisme. In Zeeland is landbouw en veeteelt, van Zuid-Beveland komt veel fruit. Yerseke is bekend door de mosselvangst. Verder is er o.a. een scheepswerf bij Vlissingen, chemische industrie in Terneuzen, de kerncentrale bij Borssele, een fittingfabriek voor lampen in Middelburg.

Geografie

Zeeland bestaat uit een groot aantal schiereilanden. Ooit waren dit allemaal losse eilanden. Hierdoor heet Zeeland ook zo, waarschijnlijk. Mede door de Deltawerken werden een groot aantal eilanden samengevoegd door dammen en bruggen. Hieronder staan een aantal schiereilanden:

Zeeuws-Vlaanderen is geen schiereiland. Het is een Nederlands deel op het vaste land van België. Alleen via de Westerscheldetunnel, het veer Vlissingen-Breskens of via het vaste land van België te bereiken.

De belangrijkste zeearmen tussen de schiereilanden zijn:

In Zeeland is vooral akkerbouw. Er is veel fruitteelt in de Zak van Zuid-Beveland en veel bloementeelt op het schiereiland Tholen. In Zeeuws-Vlaanderen is er veel vlasteelt en in de buurt van Rilland en Kapelle zijn veel kassencomplexen te vinden.

In Zeeland is veel zeeklei te vinden. Meer naar het zuiden komt zandgrond voor.

Buiten de dijken liggen schorren en slikken in het water. Deze werden vaak stukje bij beetje ingepolderd. Die polders konden bij een watersnoodramp ook weer verloren gaan. Er lopen ook kreken die volstromen met water bij vloed en weer leeglopen bij eb.

Langs de kusten, op de koppen van de (voormalige) eilanden die aan zee grenzen, zijn er veel duingebieden. Op Schouwen-Duiveland is er een zeer breed duinbeeld. Ook op veel delen van Walcheren is dit het geval.

Grootste steden

Zie Lijst van steden en dorpen in Zeeland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Nr. Plaats Inwonersaantal
1. Middelburg 49.915
2. Vlissingen 32.547
3. Goes 27.100
4. Terneuzen 25.286
5. Hulst 10.773
6. Oost-Souburg 10.544
7. Zierikzee 10.483
8. Axel 7956
9. Tholen 7744
10. Kapelle 7096

Gemeenten

Zie Lijst van gemeenten in Zeeland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In heel Zeeland zijn er tegenwoordig nog maar 13 gemeenten. Klik je op de namen van de gemeenten, dan zie je welke plaatsen daaronder vallen:

  1. Borsele
  2. Goes
  3. Hulst
  4. Kapelle
  5. Middelburg
  6. Noord-Beveland
  7. Reimerswaal
  8. Schouwen-Duiveland
  9. Sluis
  10. Terneuzen
  11. Tholen
  12. Veere
  13. Vlissingen
Alle gemeenten in de provincie Zeeland (2019)
Provincievlag Klik hier voor een alfabetische lijst van alle Zeeuwse steden, dorpen, buurtschappen en gehuchten
met een verwijzing naar de gemeente waaronder ze vallen.

Bekende Zeeuwen

Natuur

De natuur- en cultuurgebieden in de provincie Zeeland zijn veelal Natura 2000-gebieden. Deze maken veelal onderdeel uit van een Nationaal Park of een Nationaal Landschap.

Culinair

Gebakken mosselen.

Bekend eten uit Zeeland zijn mosselen, dit zijn schelpdieren.





Zie ook

Deltawerken. Daar zie je er ook een kaartje van.

Externe links

Vlag van het Koninkrijk der Nederlanden Provincies van Nederland Vlag van het Koninkrijk der Nederlanden
Drenthe · Flevoland · Friesland · Gelderland · Groningen · Limburg · Noord-Brabant · Noord-Holland · Overijssel · Utrecht · Zeeland · Zuid-Holland

Nederland · Provincies

Koninkrijk der Nederlanden Vlag van het Koninkrijk der Nederlanden
Landen:Aruba · Curaçao · Nederland · Sint Maarten
Provincies in Nederland:Drenthe · Flevoland · Friesland · Gelderland · Groningen · Limburg · Noord-Brabant · Noord-Holland · Overijssel · Utrecht · Zeeland · Zuid-Holland
Bijzondere gemeenten in Nederland:Bonaire · Saba · Sint Eustatius
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Zeeland_(provincie)&oldid=959353"