Irakoorlog: verschil tussen versies

Versie van 27 mrt 2020 22:27

Niet bewerken alsjeblieft!
Een gebruiker doet met dit artikel mee aan de SuperSchrijfwedstrijd 2020. Dat betekent dat iemand graag zelf aan dit artikel wil werken. Bedankt voor je begrip!

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.


Irakoorlog

Datum	20 maart 2003 - 18 december 2011
Locatie	Irak
Overwinning voor	Amerikaanse millitairen
Resultaat
Strijdende partijen
Invasiefase (in 2003) Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Australië Polen Peshmerga Gesteund door Nederland Canada Italië	Invasiefase (in 2003) Irak
Na de invasie (2003-2011) Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Multinationale troepenmacht in Irak (2003-2009) Nieuwe Iraakse overheid: -Iraaks leger -Tribale sjeiks Gesteund door: Iran Iraaks Koerdistan Peshmerga	Na de invasie (2003-2011) Arabische Socialistische Ba'ath-partij -Supreme Command voor Jihad en Bevrijding - Leger van de mannen van de Naqshbandi-orde -------------------- Soennitische opstandelingen: Al Qaida in Irak (2004-06) Islamitische Staat (vanaf 2006) Islamitisch Leger in Irak Jamaat Ansar al-Sunna (2003-07) -------------------- Sjietische opstandelingen: Asa'ib Ahl al-Haq Mahdi-leger Gesteund door: Iran
Leiders

Troepensterkte

Verliezen

Portaal Geschiedenis

De Irakoorlog was een langdurige oorlog dat in 2003 begon toen een coalitie, onder leiding van de Verenigde Staten, Irak binnenviel en daarmee de regering van Saddam Hussein ten val bracht. De reden van de inval was, volgens de toenmalige Amerikaanse president George W. Bush en toenmalige premier van het Verenigd Koninkrijk Tony Blair, dat Irak massavernietigingswapens had, internationaal terrorisme waaronder Al-Qaida zou steunen en vanwege het gebrek aan democratie onder het bewind van Saddam Hoessein. De eerste drie tot vier jaar waren erg dodelijk; naar schatting overleden ruim 151.000 tot 600.000 Irakezen door de oorlog. In 2011 trokken de Amerikaanse troepen zich terug, maar in 2014 kwamen ze weer terug door de Syrische Burgeroorlog en de opmars van Islamitische Staat. In 2002 werd besloten dat het Amerikaans leger militair geweld mocht gebruiken in Irak nadat het Amerikaans Congres aan Bush toestemming gaf. De Irakoorlog begon officieel op 20 maart 2003 en eindigde op 18 december 2011 waarmee de oorlog 8 jaar, 8 maanden en 28 dagen duurde.

Op 20 maart begonnen de Verenigde Staten met zijn coalitie de oorlog met een reeks zware bombardementen. De Iraakse strijdkrachten raakten al snel overmeesterd door de coalitietroepen die het land binnenvielen. Door de val raakte de Ba'ath-regering ten val en bij Operatie Red Dawn, in december 2003, werd Saddam Hussein gevangen genomen door Amerikaanse soldaten en in 2006 werd hij geëxecuteerd. Door het slechte bestuur van de Coalition Provisional Authority volgde er ondanks de gevangenneming van Saddam Hussein een Eerste Iraakse Burgeroorlog tussen de sjiieten en soennieten en grootschalige opstanden in Irak tegen coalitietroepen. De meeste gewelddadige opstandige groepen werden gesteund door Iran en Tanzim Qaidat al-Jihad fi Bilad al-Rafidayn (Al-Qaida in Irak). Op die opstanden reageerden met een troepenverhoging tot 170.000 soldaten om de veiligheid in Irak te waarborgen. Door de verhoging van troepen kreeg de Iraakse regering en het Iraakse leger meer controle over Irak. Daarna bouwde de Verenigde Staten en de coalitie het aantal troepen af. Toen Barack Obama in 2008 president werd, versnelde de afbouw van het aantal troepen en in december 2011 waren alle Amerikaanse troepen vertrokken uit Irak.

Voorgeschiedenis

In augustus 1990 vond de Iraakse invasie van Koeweit. Irak wou namelijk van het land, wat een olieparadijs is, eigen grondgebied maken. Een coalitie van meerdere landen waaronder de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Egypte vallen ook Koeweit binnen maar om Koeweit te steunen en de invasie terug te keren, Irak verdrijven uit Koeweit. Na 6 maanden strijden lukt dat ook en er volgen opstanden in Irak. Er was verwacht dat door de overwinning de dictatuur van Saddam Hussein zou eindigen in Irak maar dat gebeurde niet. Door de Golfoorlog heeft Saddam Hussein een sterkte internationale oppositie opgebouwd. Na de Golfoorlog werd Irak ook streng gecontroleerd door de VN-veiligheidsraad, met o.a. economische sancties. Ook de inlassing van de Iraakse no-flyzones om Koerden in het noorden van Irak te beschermen en sjiieten in het zuiden van Irak waren niet voordelig voor Irak. De no-flyzones waren ingelast om Iraakse bombardementen te voorkomen. Irak zou daarnaast ook massavernietigingswapens hebben en ontwikkelen. Maar Irak wilt niet meewerken en wilt geen inspecties van de UNSCOM van de Verenigde Naties. In de Verenigde Staten groeit daardoor de angst dat Saddam Hussein in het geheim krachtige chemische/biologische wapens aan het ontwikkelen is die tegen de Verenigde Staten zou kunnen gebruikt worden.

In 1998 werd er in de Verenigde Staten de Iraq Liberation Act ondertekend, wat inhoudt dat er $ 97 miljoen wordt vrijgemaakt voor "een programma voor de overgang naar democratie in Irak". In de wet staat dat tussen 1980 en 1998 Irak de volgende dingen deed:

verschillende en belangrijke schendingen van het internationaal recht hebben begaan
de verplichtingen niet nagekomen die hij na de Golfoorlog was overeengekomen
had verder de oordelingen van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties genegeerd

Een maand nadat de wet werd goedgekeurd vond Operatie Desert Fox plaats. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk voerde grootschalige bombardementen en raketaanvallen uit op Irak van 16 tot en met 19 december. Het doel van de militaire operatie was om het wapenprogramma van Irak te saboteren. De operatie had op militair vlak een succes, maar op politiek vlak had het niet echt overtuigend succes. Een groot deel van de Iraakse militaire infrastructuur werd vernietigd bij de operatie. Echter sloeg Irak nog terug; wapeninspecteurs die in het land reeds waren mochten niet meer terugkeren en Irak begon te schieten op Amerikaanse en Britse vliegtuigen in de Iraakse no-flyzones. Toen in 2000 George W. Bush in 2000 president werd, ging de VS over naar een veel agressievere Irak-beleid en riep hij op tot een "volledige uitvoering" van het Iraq Liberation Act om Saddem te "verwijderen".

Na de aanslagen op 11 september 2001 nemen de spanningen toe. President George W. Bush voert de "War on Terror" in. Irak vormt ook een doelwit. De president voert druk uit op de VN-veiligheidsraad. De VN-veiligheidsraad stemt in met nieuwe inspecties en op 16 september 2002 laat Irak wapeninspecteurs toe. Ze worden goedgekeurd bij de inspecties. Hierdoor zijn Duitsland, Rusland en Frankrijk tegen een oorlog, wat de VS wel wilt.

Tijdlijn

2002-maart 2003 - Voorbereidingen

Irak resolutie en NELE

Op 16 oktober 2002 werd er een nieuwe resolutie ondertekend; de Irak resolutie, wat het gebruik van militair geweld tegen Irak toeliet. Er waren meerdere factoren voor die resolutie, waaronder terroristische banden, het vormen van een bedreiging voor de nationale veiligheid van de VS en de Perzische Golfregio en de angst van Saddam Hussein door buurlanden. In juli 2002 kwamen de eerste Amerikaanse troepen Irak binnen, namelijk de paramilitairen van de CIA en de soldaten van de 10th Special Forces Group. Eenmaal op de grond bereiden ze zich voor op de aankomst van de United States Army Special Forces, die in Irak de Peshmerga van de Koerden gaan voorbereiden. Dit gecombineerd wordt het team: Northern Iraq Liaison Element (NELE, Nederlands: Noord-Iraakse verbindingselement), met als doel om het gebied dat Ansar al-Islam, een groep die banden heeft met Al-Qaida, onder controle heeft, in Noord-Irak, te veroveren. Uiteindelijk won het Northern Iraq Liaison Element en hadden ze ook een faciliteit voor chemische wapens in Sargat in bezit. Sargat was de enige faciliteit voor chemische wapens die in de Irakoorlog werd ontdekt.

Het team voerde ook missies uit achter vijandelijke linies om leiderschaps doelen te identificeren. Deze missies leidden tot luchtaanvallen tegen Saddam Hussein en zijn generalen. De aanval was mislukt.

Naar aanloop van de invasie vroeg de Verenigde Staten aan Turkije of de Amerikaanse strijdkrachten via Turks grondgebied binnen Noord-Irak konden. Maar dit weigerde Turkije. Daardoor vormde de bestaande Northern Iraq Liaison Element; CIA, Army Special Forces-team en de Peshmerga de noordelijke strijdmacht tegen het Iraakse leger.

Toestemming voor het gebruik van geweld in Irak

Op 5 februari 2003 sprak de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. Hij wilde laten zien dat Saddam Hussein massavernietigingswapens had. In zijn presentatie liet hij een reconstructie zien van een "mobiel biologisch wapenlaboratorium" die door de computer was gegenereerd. De informatie voor de reconstructie kwam van Rafid Ahmed Alwan al-Janab, echter bekende hij in 2011 dat deze informatie niet klopte. Bij zijn presentatie heeft Powell ook bewijsmateriaal laten zien waar wordt beweerd dat Irak banden had met Al-Qaida. Na de presentatie waren de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Polen, Italië, Australië, Denemarken, Japan en Spanje het eens over een verdrag waarin het gebruik van geweld in Irak wordt goedgekeurd, maar Canada, Frankrijk en Duitsland, hebben samen met Rusland doorgedrongen tot een voortgezette diplomatie. Uiteindelijk hebben de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Polen, Italië, Australië, Denemarken, Japan en Spanje zich teruggetrokken wegens een verliezende stem en om de tegenargumenten van Frankrijk en Rusland. Als reactie op een mogelijke invasie kwam er op 15 februari een vredesdemonstratie waarbij volgens de BBC 6 tot 10 miljoen mensen de straat opgingen over de hele de wereld. Volgens het Guinness Book of World Records was dit zelfs het grootste protest ooit in de gehele geschiedenis.

Waarom oorlog?

Redenen waarom een oorlog in Irak noodzakelijk was waren:

Irak zou massavernietigingswapens hebben
Irak zou het internationale terrorisme steunen, zoals Al Qaida
Saddam Hoessein zou zijn bevolking onderdrukken en vermoorden, er was een gebrek aan vrijheid
Saddam Hoessein steunde het zelfmoordterrorisme tegen Israëliërs. Familie van zelfmoordterroristen kregen van Saddam een premie
Saddam Hoessein negeerde de hele tijd allerlei besluiten/verdragen van de VN-Veiligheidsraad.

Betrokkenheid Spanje

Op 20 maart 2003 kwamen de toenmalige Spaanse premier, José María Aznar, de Britse toenmalige premier, Tony Blair, de toenmalige president van de Verenigde Staten, George W. Bush, en de toenmalige premier van Portugal, José Manuel Durão Barroso als gastheer, op de Portugese Azoren samen om te discussiëren over de invasie, maar ook over de mogelijke betrokkenheid van Spanje. De ontmoeting was omstreden in Spanje en een zeer gevoelig onderwerp. Uiteindelijk besloot Spanje deel te nemen aan de oorlog. Niet meer dan een jaar later vond de ergste aanslag sinds de Lockerbie-aanslag plaats in Madrid; de aanslagen op vier treinen in Madrid. Bij die aanslagen vielen 191 doden en 2050 gewonden. Een groep die banden had met Al-Qaida zat achter de aanval. Veel Spanjaarden waren boos en beschuldigden de premier en zeiden dat hij verantwoordelijk was voor de aanslagen vanwege zijn beslissing om deel te nemen.

Laatste voorbereidingen

In de maand van de geplande invasie; maart 2003, bereidden de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Polen, Australië, Spanje, Denemarken en Italië zich al voor op de invasie; het onderhouden van goede betrekkingen (public relations) en militaire acties. President Bush gaf Saddam Hussein en zijn twee zonen, Uday en Qusay op 17 maart 48 uur om zich over te geven en Irak zouden verlaten. Op 18 maart, binnen die 48 uur, begon de Verenigde Staten echter al met bombardementen. Het Verenigd Koninkrijk, Australië, Polen, Spanje, Italië en Denemarken volgden. Een bijzonder feitje: deze oorlog had geen expliciete toestemming van de VN, de Golfoorlog had dat wel.

Maart-mei 2003 - De invasie van Irak

De aanval openen!

Op 19 maart 2003, 21:00 lokale tijd, werd de eerste aanval geopend. De aanval werd uitgevoerd door leden van de 160th Special Operations Aviation Regiment (speciale eenheid), met een vlucht met een variant van de UH-60 Black Hawk en vier andere vluchten waaronder twee Boeing A/MH-6M Little Bird's die gebruikt werden om doelwitten te identificeren. Elke vlucht kreeg nog A-10 Thunderbolt II's toegewezen als colonne. In 7 uur tijd werden al 70 locaties vernietigd, wat eigenlijk een waarschuwing moest zijn voor het Iraakse leger voor een mogelijke invasie. Toen de locaties werden vernietigd, vertrokken de eerste teams van de speciale eenheid al per helikopter vanuit de Prince Hassan Air Base, vlakbij de grens in Jordanië. Onder die teams zaten ook enkele voertuiggemonteerde patrouilles van het Verenigd Koninkrijk en Australië die werden vervoerd door een militair transportvliegtuig. In de vroege ochtenduren van de volgende dag, 20 maart, kwamen grondtroepen van iets wat "Task Force" heet aangereden vanuit Jordanië, Saoedi-Arabië en Koeweit en staken de grens over met Irak.

Om 5:30 (plaatselijke tijd) in de ochtend, 90 minuten na de deadline van 48 uur die Saddam Hussein kreeg van Bush, kregen Amerikaanse gevechtsvliegtuigen de taak om verschillende (en dan vooral militaire) doelen in de hoofdstad Baghdad te bombarderen. Geen drie kwartier later om 6:15 (plaatselijke tijd) zei president Bush dat hij beval om een aanval tegen "geselecteerde doelen van millitair belang" in Irak. Nadat hij dat zei staken troepen die hadden gewacht op zijn teken de grens over met Irak.

Slachtoffers

Kritiek

Kosten

Gevolgen voor de bevolking

Mensenrechtenschending

Buitenlandse betrokkenheid

Zie ook

Bronnen

Links

klad

Australië (2003-09)
Roemenië (2003-09)
Azerbeidzjan (2003-08)
Koeweit (2003-08)
Estland (2003-09)
El Salvador (2003-09)
Bulgarije (2003-08)
Moldavië (2003-08)
Albanië (2003-08)
Oekraïne (2003-08)
Denemarken (2003-08)
Tsjechië (2003-08)
Zuid-Korea (2003-08)
Singapore (2003-08)
Kroatië (2003-08)
Bosnië en Herzegovina (2003-08)
Noord-Macedonië (2003-08)
Letland (2003-08)
Polen (2003-08)
Kazachstan (2003-08)
Mongolië (2003-08)
Georgië (2003-08)
Tonga (2004-08)
Japan (2004-08)
Armenië (2005-08)
Slowakije (2003-07)
Litouwen (2003-07)
Italië (2003-06)

@@ Regel 54: / Regel 54: @@
 ====Laatste voorbereidingen====
 In de maand van de geplande invasie; maart 2003, bereidden de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Polen, Australië, Spanje, Denemarken en Italië zich al voor op de invasie; het onderhouden van goede betrekkingen (public relations) en militaire acties. President Bush gaf Saddam Hussein en zijn twee zonen, [[Uday Hussein|Uday]] en [[Qusay Hussein|Qusay]] op 17 maart 48 uur om zich over te geven en Irak zouden verlaten. Op 18 maart, binnen die 48 uur, begon de Verenigde Staten echter al met bombardementen. Het Verenigd Koninkrijk, Australië, Polen, Spanje, Italië en Denemarken volgden. Een bijzonder feitje: deze oorlog had geen expliciete toestemming van de VN, de Golfoorlog had dat wel.
+===Maart-mei 2003 - De invasie van Irak===
+====De aanval openen!====
+Op 19 maart 2003, 21:00 lokale tijd, werd de eerste aanval geopend. De aanval werd uitgevoerd door leden van de [[160th Special Operations Aviation Regiment]] (speciale eenheid), met een vlucht met een variant van de [[UH-60 Black Hawk]] en vier andere vluchten waaronder twee [[Boeing A/MH-6M Little Bird]]'s die gebruikt werden om doelwitten te identificeren. Elke vlucht kreeg nog [[A-10 Thunderbolt II]]'s toegewezen als colonne. In 7 uur tijd werden al 70 locaties vernietigd, wat eigenlijk een waarschuwing moest zijn voor het Iraakse leger voor een mogelijke invasie. Toen de locaties werden vernietigd, vertrokken de eerste teams van de speciale eenheid al per helikopter vanuit de [[Prince Hassan Air Base]], vlakbij de grens in [[Jordanië]]. Onder die teams zaten ook enkele voertuiggemonteerde patrouilles van het Verenigd Koninkrijk en Australië die werden vervoerd door een militair transportvliegtuig. In de vroege ochtenduren van de volgende dag, 20 maart, kwamen grondtroepen van iets wat "Task Force" heet aangereden vanuit Jordanië, Saoedi-Arabië en Koeweit en staken de grens over met Irak.
+Om 5:30 (plaatselijke tijd) in de ochtend, 90 minuten na de deadline van 48 uur die Saddam Hussein kreeg van Bush, kregen Amerikaanse gevechtsvliegtuigen de taak om verschillende (en dan vooral militaire) doelen in de hoofdstad [[Baghdad]] te bombarderen. Geen drie kwartier later om 6:15 (plaatselijke tijd) zei president Bush dat hij beval om een aanval tegen "geselecteerde doelen van millitair belang" in Irak. Nadat hij dat zei staken troepen die hadden gewacht op zijn teken de grens over met Irak.
 ==Slachtoffers==