Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: verschil tussen versies
k (Wijzigingen door Mike1023 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Vviktorie!!) |
(→Onenigheid: Meer details beter in [[ Hugo de Groot ]]) |
||
| (16 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| ⚫ | |||
| − | {{Infobox land |
||
| + | De '''Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden''', '''Verenigde Provinciën''' of de '''Republiek''' was een land dat voor het grootste deel op de plaats ligt van het huidige [[Nederland]]. De Republiek is in 1588 ontstaan tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]] en eindigde in 1795 tijdens de [[Bataafse Revolutie]]. |
||
| ⚫ | |||
| − | | vlag = [[Bestand:Statenvlag.svg|150px]] |
||
| − | | vlagartikel = Vlag van Nederland |
||
| − | | wapen = [[Bestand:Coat of arms of the republic of the united Netherlands (after 1665).svg|150px]] |
||
| − | | wapenartikel = Wapen van Nederland |
||
| ⚫ | |||
| − | | talen = [[Nederlands]], [[Nedersaksisch]], [[Fries]] |
||
| − | | hoofdstad = [[Den Haag]] ([[de facto]]) <BR> Geen ([[de jure]]) |
||
| − | | religie = Gereformeerd (bevoordeeld) [[Rooms-Katholieke Kerk|Rooms-katholiek]] (gedoogd), remonstrants, doopsgezind, joods |
||
| − | | regeringsvorm = Confederale republiek |
||
| − | | km2 = rond de 30.000 km2 |
||
| − | | pctwater = |
||
| − | | inwoners = rond de 1.500.000 |
||
| − | | dichtheid = |
||
| − | | munteenheid = [[Gulden]] |
||
| − | | koningshuis = [[Huis Oranje-Nassau]] (als stadhouder) |
||
| − | | tijdzone = UTC+1 |
||
| − | | volkslied = |
||
| − | | motto = ''Concordia res parvae crescunt'' (Eendracht maakt macht) |
||
| − | | feestdag = |
||
| − | | tld = |
||
| − | | landcode = |
||
| − | | tel = |
||
| − | | CIAkaart = |
||
| − | | portaal = Nederland |
||
| − | | portaal2 = Geschiedenis |
||
| − | }} |
||
| + | In de tijd dat de Republiek bestond is er veel gebeurd. Zo vielen de beginjaren van de Republiek samen met het einde van de [[Tachtigjarige Oorlog]], daarna volgde bijna 100 jaar lang de [[Gouden Eeuw (Nederland)|Gouden Eeuw]]. Na deze tijd ging het weer slechter met de Republiek en kwam in 1795 ten slotte de [[Bataafse Revolutie]]. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| − | De '''Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden''' werd uitgeroepen in 1588, tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]]. De Republiek bestond uit de volgende gewesten ([[provincie]]s): Holland (nu Zuid en Noord-Holland), [[Zeeland]], [[Utrecht (provincie)|Utrecht]], Gelre (nu [[Gelderland]]), [[Overijssel]], [[Groningen (provincie)|Groningen]] en [[Friesland]]. Ze heeft bestaan tot de inval van de Fransen in 1794. |
||
| + | ===Ontstaan=== |
||
| ⚫ | Het begon in de [[16e eeuw]] tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Toen streden de Nederlanders tegen de Spanjaarden. De [[Spaanse Nederlanden|Nederlanden]] hoorden toen bij [[Spanje]]. [[Willem van Oranje]] stond aan het hoofd van de Nederlanders en [[Filips II van Spanje]] voerde het Spaanse leger aan. Het [[Leidens Onzet]] en het [[Turfschip van Breda]] zijn bekende slagen tijdens de oorlog. Door de [[inname van Den Briel]] (1572) door de Watergeuzen werd de Spanjaarden een grote slag toegebracht. Nu was het nog lang niet zover, dat de Spanjaarden het land werden uitgejaagd, maar het begin was er. De mensen zeiden: "Op 1 april verloor [[Alva]] (de Spaanse bevelhebber) zijn bril!" Hij verloor niet zijn bril, maar Den Briel. (Daarom maken wij nu nog grapjes op 1 april.) |
||
| + | Uiteindelijk sloten de [[Noordelijke Nederlanden]] de [[Unie van Utrecht]]. Het [[Plakkaat van Verlatinghe]] zorgde ervoor dat de Spanjaarden Nederland verlieten. Uiteindelijk sloot Nederland in 1648 vrede met Spanje, tijdens de [[Vrede van Münster]]. |
||
| − | In de [[Gouden Eeuw]] (17e eeuw) kreeg de Republiek grote politieke en economische macht. |
||
| − | == |
+ | ===Onenigheid=== |
| ⚫ | Ondertussen was het in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden allerminst koek en ei. Zo waren daar twee mensen die erg belangrijk waren: stadhouder prins [[Maurits van Oranje]] en raadspensionaris [[Johan van Oldenbarnevelt]]. De onderlinge strijd om de macht die ontstond werd beslist toen Maurits na een enorme ruzie Oldenbarnevelt liet onthoofden. Ook was [[Hugo de Groot]] was tegen Maurits, hij werd opgesloten in [[slot Loevestein]] en vluchtte uiteindelijk naar [[Frankrijk]]. |
||
| ⚫ | Het begon |
||
| + | ===Verval en einde=== |
||
| − | ==Willem van Oranje en de onafhankelijkheid== |
||
| + | De bloeitijd van de Gouden Eeuw was rond 1670 afgelopen en daarna ging het slechter met de economie en de handel. Er kwam zelfs een crisis. Tegelijkertijd leefde de stadhouder als een koning. Er kwamen op een gegeven moment twee partijen, de [[patriotten]] en de [[orangisten]]. De patriotten waren voor een "echte" republiek en de orangisten waren voor de stadhouder. De patriotten hadden ideeën die gebaseerd waren op de [[Amerikaanse Revolutie]] en de [[Verlichting (stroming)|verlichting]] in Frankrijk. Na de [[Franse Revolutie]] (1789) was het zover: de [[Bataafse Revolutie]] begon. |
||
| − | Je kunt wel zeggen dat de moord in 1584 op stadhouder [[Willem van Oranje]], de Vader des Vaderlands die voorop was gegaan in het verzet tegen de Spaanse overheersing, de stoot gaf tot de onafhankelijkheid van Nederland. Want in 1588, vier jaar later al, riep Nederland dus zijn onafhankelijkheid uit en noemde zich een republiek. Pas na vele jaren van strijd en oorlog in 1648, toen de vrede van Münster werd getekend, stemden de Spanjaarden daar mee in. |
||
| + | Uiteindelijk wilden de Fransen de patriotten helpen en zij vielen Nederland aan. Dit leidde uiteindelijk tot een bezetting door de Fransen, maar veel mensen zagen dit eerder als een bevrijding. De stadhouder vluchtte met zijn gezin naar Engeland. |
||
| − | ==Onderlinge onenigheid== |
||
| ⚫ | Ondertussen was het in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden allerminst koek en ei. Zo waren daar twee mensen die erg belangrijk waren |
||
| + | Met het [[Verdrag van Den Haag]] (1795) werd afgesproken dat de Fransen en de Nederlanders elkaar zouden steunen. Er zouden wel gebieden aan Frankrijk worden afgestaan, onder meer [[Venlo]] en [[Maastricht]]. Er kwam ook een einde aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de opvolger hiervan werd geboren, de [[Bataafse Republiek]]. Deze heeft echter vervolgens maar een paar jaar bestaan. |
||
| − | == Galerij == |
||
| − | <gallery> |
||
| − | Bestand:Flag of the Dutch Republic.png|De vlag van de Republiek der 7 Verenigde Nederlanden |
||
| − | Bestand:Leiden achter het beleg.JPEG|Een schilderij van leiden achter het beleg gemaakt door [[Otto van Veen]] |
||
| − | </gallery> |
||
| + | ==Bestuurlijke indeling== |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| + | De Republiek was verdeeld in acht [[gewest]]en. Veel van die gewesten komen nu ook voor de namen van provincies. De gewesten hadden allemaal een hoofdstad, deze staat in de lijst hieronder erachter. Dit zijn de gewesten: |
||
| + | *[[Heerlijkheid Friesland]], met als hoofdstad [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]]. |
||
| + | *[[Hertogdom Gelre]], met als hoofdstad [[Arnhem]]. |
||
| + | *[[Graafschap Holland]], had geen hoofdstad maar werd bestuurd vanuit [[Den Haag]]. |
||
| + | *[[Heerlijkheid Overijssel]], had geen hoofdstad maar werd bestuurd vanuit [[Kampen (Overijssel)|Kampen]], [[Deventer]] en [[Zwolle]]. |
||
| + | *[[Stad en Lande]], met als hoofdstad [[Groningen (stad)|Groningen]]. |
||
| + | *[[Heerlijkheid Utrecht]], met als hoofdstad [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. |
||
| + | *[[Graafschap Zeeland]], met als hoofdstad [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]]. |
||
| + | *[[Landschap Drenthe]], met als hoofdstad [[Rolde]]. |
||
| + | Daarnaast waren er nog vier generaliteitslanden. Dit waren: |
||
| + | *[[Staats-Brabant]], met als hoofdstad [['s-Hertogenbosch]]. |
||
| + | *[[Staats-Opper-Gelre]], zonder hoofdstad. |
||
| + | *[[Staats-Overmaas]], zonder hoofdstad. |
||
| + | *[[Staats-Vlaanderen]], zonder hoofdstad. |
||
| + | |||
| + | ==Zie ook== |
||
| + | *[[Bataafse Republiek]] |
||
| + | *[[Bataafse Revolutie]] |
||
| + | *[[Geschiedenis van Nederland]] |
||
| + | *[[Spaanse Nederlanden]] |
||
| + | {{Navigatie Geschiedenis van Nederland}} |
||
| + | {{Navigatie Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden}} |
||
[[Categorie:Geschiedenis van Nederland]] |
[[Categorie:Geschiedenis van Nederland]] |
||
| − | [[Categorie: |
+ | [[Categorie:Voormalige republiek]] |
| ⚫ | |||
| + | |||
| + | [[fr:Provinces-Unies]] |
||
Huidige versie van 30 jan 2024 om 19:43
| Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
 Concordia res parvae crescunt | |
|---|---|
| Hoofdstad | Geen, maar het bestuur zat in Den Haag |
| Aantal inwoners | Rond de 1.500.000 |
| Talen | Nederlands, Nedersaksisch, Fries |
| Religie | Rooms-katholicisme (eerst verboden), protestantisme, jodendom |
| Adellijk huis | Huis Oranje-Nassau |
| Bestuursvorm | Republiek (met stadhouder) |
| Munteenheid | Gulden |
Portaal  Nederland en Geschiedenis
| |
.svg)
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Verenigde Provinciën of de Republiek was een land dat voor het grootste deel op de plaats ligt van het huidige Nederland. De Republiek is in 1588 ontstaan tijdens de Tachtigjarige Oorlog en eindigde in 1795 tijdens de Bataafse Revolutie.
In de tijd dat de Republiek bestond is er veel gebeurd. Zo vielen de beginjaren van de Republiek samen met het einde van de Tachtigjarige Oorlog, daarna volgde bijna 100 jaar lang de Gouden Eeuw. Na deze tijd ging het weer slechter met de Republiek en kwam in 1795 ten slotte de Bataafse Revolutie.
Geschiedenis
Ontstaan
Het begon in de 16e eeuw tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Toen streden de Nederlanders tegen de Spanjaarden. De Nederlanden hoorden toen bij Spanje. Willem van Oranje stond aan het hoofd van de Nederlanders en Filips II van Spanje voerde het Spaanse leger aan. Het Leidens Onzet en het Turfschip van Breda zijn bekende slagen tijdens de oorlog. Door de inname van Den Briel (1572) door de Watergeuzen werd de Spanjaarden een grote slag toegebracht. Nu was het nog lang niet zover, dat de Spanjaarden het land werden uitgejaagd, maar het begin was er. De mensen zeiden: "Op 1 april verloor Alva (de Spaanse bevelhebber) zijn bril!" Hij verloor niet zijn bril, maar Den Briel. (Daarom maken wij nu nog grapjes op 1 april.)
Uiteindelijk sloten de Noordelijke Nederlanden de Unie van Utrecht. Het Plakkaat van Verlatinghe zorgde ervoor dat de Spanjaarden Nederland verlieten. Uiteindelijk sloot Nederland in 1648 vrede met Spanje, tijdens de Vrede van Münster.
Onenigheid
Ondertussen was het in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden allerminst koek en ei. Zo waren daar twee mensen die erg belangrijk waren: stadhouder prins Maurits van Oranje en raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt. De onderlinge strijd om de macht die ontstond werd beslist toen Maurits na een enorme ruzie Oldenbarnevelt liet onthoofden. Ook was Hugo de Groot was tegen Maurits, hij werd opgesloten in slot Loevestein en vluchtte uiteindelijk naar Frankrijk.
Verval en einde
De bloeitijd van de Gouden Eeuw was rond 1670 afgelopen en daarna ging het slechter met de economie en de handel. Er kwam zelfs een crisis. Tegelijkertijd leefde de stadhouder als een koning. Er kwamen op een gegeven moment twee partijen, de patriotten en de orangisten. De patriotten waren voor een "echte" republiek en de orangisten waren voor de stadhouder. De patriotten hadden ideeën die gebaseerd waren op de Amerikaanse Revolutie en de verlichting in Frankrijk. Na de Franse Revolutie (1789) was het zover: de Bataafse Revolutie begon.
Uiteindelijk wilden de Fransen de patriotten helpen en zij vielen Nederland aan. Dit leidde uiteindelijk tot een bezetting door de Fransen, maar veel mensen zagen dit eerder als een bevrijding. De stadhouder vluchtte met zijn gezin naar Engeland.
Met het Verdrag van Den Haag (1795) werd afgesproken dat de Fransen en de Nederlanders elkaar zouden steunen. Er zouden wel gebieden aan Frankrijk worden afgestaan, onder meer Venlo en Maastricht. Er kwam ook een einde aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de opvolger hiervan werd geboren, de Bataafse Republiek. Deze heeft echter vervolgens maar een paar jaar bestaan.
Bestuurlijke indeling
De Republiek was verdeeld in acht gewesten. Veel van die gewesten komen nu ook voor de namen van provincies. De gewesten hadden allemaal een hoofdstad, deze staat in de lijst hieronder erachter. Dit zijn de gewesten:
- Heerlijkheid Friesland, met als hoofdstad Leeuwarden.
- Hertogdom Gelre, met als hoofdstad Arnhem.
- Graafschap Holland, had geen hoofdstad maar werd bestuurd vanuit Den Haag.
- Heerlijkheid Overijssel, had geen hoofdstad maar werd bestuurd vanuit Kampen, Deventer en Zwolle.
- Stad en Lande, met als hoofdstad Groningen.
- Heerlijkheid Utrecht, met als hoofdstad Utrecht.
- Graafschap Zeeland, met als hoofdstad Middelburg.
- Landschap Drenthe, met als hoofdstad Rolde.
Daarnaast waren er nog vier generaliteitslanden. Dit waren:
- Staats-Brabant, met als hoofdstad 's-Hertogenbosch.
- Staats-Opper-Gelre, zonder hoofdstad.
- Staats-Overmaas, zonder hoofdstad.
- Staats-Vlaanderen, zonder hoofdstad.
