Sovjet-Unie

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Unie van Socialistische Sovjetrepublieken
Союз Советских Социалистических Республик
Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik

Flag of the Soviet Union.svg       Coat of arms of the Soviet Union (1956–1991).svg

Union of Soviet Socialist Republics (orthographic projection).svg
Hoofdstad Moskou
Oppervlakte 22.402.200 km² (1991)
Aantal inwoners 293.047.571 (1991)
Talen Russisch
Religie Officieel: Geen
In feite: Christendom
Regeringsvorm Federale sovjetrepubliek
Volkslied De Internationale (1922-1944)
Gimn Sovjetskogo Sojoeza (1944-1991)
Munteenheid Russische roebel
Portaal Portal.svg Rusland en Geschiedenis

De Sovjet-Unie,voluit Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (Russisch: Союз Советских Социалистических Республик; Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik) of afgekort USSR is een voormalige communistische staat in Europa en Azië, gesticht door Vladimir Lenin na de Russische Revolutie. De Unie bestond uit deelrepublieken, waarvan de Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek (het huidige Rusland) de belangrijkste was. Ze begon in 1917 en viel in 1991 uit elkaar.

Geschiedenis

Na de Russische Revolutie van 1917 brak de Russische Burgeroorlog uit,waarbij de communisten van Lenin wonnen van de gematigde socialisten (de Witten). De republieken van de Sovjet-Unie werd in 1923 verenigd en vormden vanaf dat moment één land onder leiding van Lenin. De Sovjet-Unie was geen democratie maar een dictatuur van het proletariaat (de armen). Er was maar één partij toegestaan, de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, de CPSU. De secretaris-generaal van de partij droeg ook de titel van president.


Lenin moderniseerde de Sovjet-Unie ingrijpend. Er werd een planeconomie ingevoerd: de overheid ging de hele economie beheersen en controleren. Privé-bezit werd afgeschaft, alles was van de overheid. De overheid bepaalde ook waar je werkte en wat je bezat. Onder Lenin werd de infrastructuur gemoderniseerd, werden nieuwe spoorlijnen gebouwd en snelwegen aangelegd die tot in Siberië strekten. De bevolking bleef echter arm en de economie verslechterde. Lenin stierf in 1924. Na Lenin kwam Stalin aan de macht. Stalin collectiviseerde de landbouw: boerderijen werden samengevoegd en moesten meer gaan produceren. De boeren waren echter tegen en verzetten zich. Er werd niet geoogst en er brak hongersnood uit. Stalin liet de protesterende boeren (de koelakken) afvoeren en doodschieten in de Goelag-archipel. Er kwamen hierdoor circa 20 miljoen mensen om.

Stalin maakte van de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving: de staat controleerde je hele leven en bepaalde welk onderwijs je kreeg, welk beroep je ging uitoefenen en wat je mag doen. De bevolking werd door propaganda aangezet om de leider te steunen en, indien nodig, je leven voor de leider te geven. Stalin vertrouwde niemand: zelfs zijn eigen partij- en legertop werden uitgemoord tijdens de Grote Zuivering (tussen 1934 en 1938). Iedereen die macht had liep gevaar: Stalin was doodsbang dat hij zou worden afgezet. Ongeveer 2 miljoen mensen kwamen om. De Grote Zuivering had de Sovjet-Unie ernstig verzwakt. Hitler, de totalitaire leider van Duitsland, viel de Sovjet-Unie in 1941 aan tijdens de Tweede Wereldoorlog. In eerste instantie wonnen de Duitsers de oorlog, maar toen het in 1942 winter werd, verloren de Duitsers terrein. De oorlog werd een uitputtingsslag. In 1945 veroverde Stalin Berlijn en Hitler pleegde zelfmoord. De oorlog kostte ongeveer 30 miljoen Russen het leven.

Communisme betekende vaak lange wachtrijen voor de winkel.

Deelrepublieken

Dit waren de deelrepublieken en autonome republieken die bij de Sovjet-Unie hoorden:

  • Rusland (Russische Federatieve Socialistische Sovjet Republiek)
    • Karelië (deel van oud-Finland) (Karelische Autonome Socialistische Sovjetrepubliek) - De Sovjet-Unie wilde Finland heroveren nadat deze na de val van het keizerrijk zich onafhankelijk had verklaard, maar ze kwamen niet verder dan Karelië. Deze deelrepubliek bestond dus alleen uit een stukje van Karelië, niet uit heel Finland. Ook vandaag hoort dit stukje Karelië nog bij Rusland.
    • Krim (Krimse Autonome Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Kazachstan (Kazachse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Oezbekistan (Oezbeekse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Kirgizië (Kirgizische Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Tadzjikistan (Tadzjiekse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Turkmenistan (Turkmeense Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Oezbekistan (Oezbeekse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Oekraïne (Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Moldavië (Moldavische Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Estland (Estse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Letland (Letse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Litouwen (Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Wit-Rusland (Wit-Russische Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Georgië (Georgische Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Azerbeidzjan (Azerbeidzjaanse Socialistische Sovjetrepubliek)
  • Armenië (Armeense Socialistische Sovjetrepubliek)

Einde van de Sovjet-Unie

Zo bloederig als de Sovjet-Unie begon, zo rustig was het einde. De satelliet staten Polen, Hongarije en de andere landen van het Warschaupact begonnen steeds ontevredener te worden. Opstanden werden neergeslagen in 1948, in 1956 en in 1968. Een belangrijk moment was de reis van de Poolse paus Johannes Paulus II naar Polen in 1979. Hij kreeg meer dan een derde deel van de bevolking op de been. Massaal werd gevraagd om een verandering van de politiek en een einde aan het gepropageerde atheïsme van de regering. Er kwam een vakbond onder de naam Solidariteit, genoemd naar de preken van de paus. Het heeft tot 1989 geduurd, maar Michael Gorbatsjov begon steeds meer vrijheid te geven. Toen in Oost-Duitsland op 9 oktober 1989 de muur viel, werd er niet gewelddadig ingegrepen. Ook in Oost-Duitsland waren immers na de zomer van 1989 vreedzame demonstraties begonnen vanuit de de Nicolai Kerk in Leipzig. Na de val van de Berlijnse muur duurde het niet lang meer of de Russen zelf wilden van het communisme af. In augustus 1991 hebben de hardliners onder leiding van Janajev nog geprobeerd om Gorbatsjov af te zetten, maar dit werkte tegen hen. De coup was mislukt, Boris Jeltsin werd als criticaster van Gorbatsjov de held van Rusland en in december 1991 werd officieel het einde van de Sovjet-Unie verklaard. Michael Gorbatsjov hield nog een laatste kersttoespraak en de Sovjetvlag werd gestreken.

De huidige situatie

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 werden deze landen onafhankelijk. Sommige landen als Estland en Letland werden democratisch en behoren tot de Europese Unie. Andere landen als Turkmenistan werden dictaturen. In de Kaukasus wordt sinds 1991 gevochten tussen moslimrebellen en het leger van de staat. In veel landen leidde de val van de Sovjet-Unie tot grote chaos, omdat er geen nieuwe aangewezen leider was na de val. Vanwege de chaos in de jaren 90, waren veel Russen blij met Vladimir Poetin, de nieuwe leider vanaf 2000.

Videoclips


Staatshoofden van de Sovjet-Unie en Rusland
Sovjet-Unie: Vladimir Lenin · Jozef Stalin · Nikita Chroesjtsjov · Leonid Brezjnev · Joeri Andropov · Konstantin Tsjernenko · Michail Gorbatsjov

Russische Federatie (van na 1991): Boris Jeltsin · Vladimir Poetin · Dmitri Medvedev · Vladimir Poetin

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Sovjet-Unie&oldid=519509"