Californië: verschil tussen versies

Versie van 23 jul 2015 00:03

Werk in uitvoering
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Werk in uitvoering
Aan dit artikel wordt nog hard gewerkt.

Californië/California The Golden State
Hoofdstad	Sacramento
Aantal inwoners	39.538.223 (2020)
Oppervlakte	423.970 km²
Gouverneur	Gavin Newsom (D)
Lid van de VS sinds	1850
Portaal Verenigde Staten

Californië (Engels: California) is een staat in de Verenigde Staten, die aan de westkust ligt. In het Engels is het: California. De afkorting van Californië is CA. Het symbool van Californië is de beer die ook op de vlag staat. De bijnaam van de staat is The Golden State.

Californië is de meest bevolkte staat van Amerika. De staat grenst aan Oregon, Nevada en Arizona in de Verenigde Staten en Baja California in Mexico.

De hoofdstad van Californië is Sacramento, maar de grootste stad is Los Angeles.

Geschiedenis

Indianen

Voor de komst van de Europeanen leefden er indianen in Californië. De bekendste waren de Hupa-, Pomo-, Yurok-, en Chumashindianen. De Chumashindianen waren één van de grootste stammen. Ze leefden in het gebied waar nu Los Angeles ligt. Ze visten met kano's op onder andere dolfijnen en soms zelfs walvissen. Op land joegen ze op kleine dieren. Ook aten ze gekookte eikels. De dorpjes waarin ze leefden, konden wel 1000 inwoners hebben.

De Spaanse ontdekking

Het Cabrillomonument in San Diego

De Portugees Juan Rodríguez Cabrillo was de eerste Europeaan die Californië bereikte. Hij werkte voor de Spaanse koning, dus hij ontdekte het gebied in naam van Spanje. Op 28 september 1542 kwamen hij en zijn bemanning aan in de Baai van San Diego. In de maand oktober ontdekten ze nog meer plekjes langs de kust. Een van die plekjes, waren de Channel Islands, voor de kust van het huidige Los Angeles. Hij kreeg hier ruzie met de lokale bevolking (de indianen) en brak toen zijn arm. Hij raakte gewond. In die tijd was er maar weinig medische zorg. Op 3 januari 1543 stierf Cabrillo. Lang heeft hij dus niet kunnen genieten van zijn ontdekking van Californië.

Californië was nu onderdeel van het Spaanse rijk. Later, toen de Spaanse koloniën onafhankelijk werden, ging het bij Mexico horen. Daardoor hebben veel plaatsen in Californië Spaanse namen.

Op 28 september, de dag van de ontdekking van Californië, wordt Cabrillo Day gevierd.

De goudkoorts

Een paar toeristen in Bodie

Californië hoorde van 1821 tot 1848 bij Mexico. Toen moest Mexico, na een oorlog met de Verenigde Staten, een verdrag tekenen waarbij ze Californië en nog wat andere gebieden aan de Verenigde Staten moesten geven. De Verenigde Staten hadden de oorlog namelijk gewonnen. Twee jaar later, in 1850, werd Californië officieel de 31e staat van de Verenigde Staten.

Vlak voordat het verdrag werd getekend, vond de Amerikaan James Marshall goud in Californië. Hij was een zaagmolen aan het bouwen, toen hij fonkelende steentjes in het water zag liggen. Het nieuws ging als een lopend vuurtje door de Verenigde Staten en kwam uiteindelijk ook terecht bij de regering in Washington DC. De regering was blij met dit bericht. Veel Amerikanen vonden het namelijk geen goed idee om Californië in te lijven. Nu waren ze meteen van gedachten veranderd. Met het goud was namelijk veel geld te verdienen. Duizenden Amerikanen trokken naar Californië om goud te zoeken. Je kent vast wel de plaatjes van mannen die met een zeefje in rivieren goud proberen te vinden. Dit werd echt zo gedaan!

De goudzoekers moesten ook ergens wonen. Daarom werden er veel nieuwe stadjes gesticht. Eén van die stadjes was Bodie. Tijdens de goudkoorts woonden er meer dan 10.000 mensen. Er was zelfs een Chinatown met een eigen tempel! Inmiddels is Bodie een spookstad: Er wonen geen mensen meer. Het is nu een toeristische attractie, ook al is een groot deel van het stadje verwoest bij een brand in 1932.

Bevolking

Californië heeft 38.802.500 inwoners. Daarmee is het qua inwonersaantal de grootste staat van de Verenigde Staten. Ongeveer 38% van de bevolking is Hispanic. Hispanics komen uit Latijns-Amerika en spreken meestal Spaans (of Portugees). In Californië leven vooral veel Mexicanen.

Taal

Er worden veel verschillende talen in heel Californië gesproken. De officiële taal is Engels. Dat spreken de meeste mensen ook. Andere talen die gesproken worden zijn Spaans, Chinees, Filipijns, Vietnamees, Koreaans en nog meer. Deze talen worden vooral gesproken door immigranten.

Grootste steden

San Francisco, één van de bekendste steden van Californië

De 10 grootste steden in Californië:

Natuur

Yosemite National Park

In Californië is veel natuur. Zo groeien hier sequoia's. Dat zijn de hoogste bomen ter wereld. De grootste ooit was 115,5 meter. Dat is drie meter hoger dan de Dom van Utrecht.

Ook trekt de Californische kust veel bezoekers. Een groot gedeelte van de kust bestaat uit hoge rotsten. Hier loopt een weg langs, genaamd California State Route 1. De bijnaam van de weg is de Pacific Coast Highway. Deze weg staat bekend om zijn prachtige uitzicht over de Grote Oceaan (in het Engels the Pacific genoemd).

Een andere plek waar veel mensen heen gaan is Yosemite. In dit nationale park groeien o.a. sequoia's. Wel zijn de bomen hier wat kleiner. Je hebt namelijk verschillende soorten sequoia's. In Yosemite zijn ook veel watervallen. Als het in de winter veel gesneeuwd heeft geven de watervallen veel water. Anders niet.

Lake Tahoe is een meer op de grens van Californië en Nevada. Dit is een van de mooiste meren ter wereld. Als het zomer is en het aan het meer heet is, kan je op de ergtoppen rondom het meergewoon nog sneeuw zien liggen. Vaak maken mensen via een radarboot een tochtje over het meer. De bekendste plek van Lake Tahoe is de Emerald Bay. Het water heeft hier de kleur van een smaragd.

Behalve dit alles bestaat Californië ook een groot deel uit woestijn. De Mojavewoestijn ligt behalve in Californië ook in Nevada, Arizona en een klein deel van Utah. In deze woestijn ligt de bekende gokstad Las Vegas. Ook liggen in de mojave veel spookstadjes. Vroeger leefden daar goudzoekers. Langs de snelwegen die door de woestijn lopen, liggen een paar kleine dorpjes, zoals Barstow. Ook ligt in de woestijn een onderzoekscentrum met een hele rare naam, Zzyzx.

De twee belangrijkste rivieren zijn de Sacramento River en de San Joaquin River. Die monden uit in de Grote Oceaan via de San Francisco Bay. Twee andere belangrijke rivieren zijn de Klamath River in het noorden, en de Colorado River. Dat is dezelfde rivier die de Grand Canyon heeft uitgesleten.

Economie

Landbouw

Aardolie

Toerisme

Feitjes

Nederland past tien keer in Californië.
De acteur en bodybuilder was Arnold Schwarzenegger van 2003 tot 2011 de gouverneur van Californië.

	Bestuurlijke indeling van de Verenigde Staten van Amerika (lijst)
Alabama - Alaska - Arizona - Arkansas - Californië - Colorado - Connecticut - Delaware - Florida - Georgia - Hawaï - Idaho - Illinois - Indiana - Iowa - Kansas - Kentucky - Louisiana - Maine - Maryland - Massachusetts - Michigan - Minnesota - Mississippi - Missouri - Montana - Nebraska - Nevada - New Hampshire - New Jersey - New Mexico - New York - North Carolina - North Dakota - Ohio - Oklahoma - Oregon - Pennsylvania - Rhode Island - South Carolina - South Dakota - Tennessee - Texas - Utah - Vermont - Virginia - Washington - West Virginia - Wisconsin - Wyoming Niet-onafhankelijke gebieden en federaal district van de Verenigde Staten Amerikaans-Samoa - Guam - Noordelijke Marianen - Puerto Rico - Amerikaanse Maagdeneilanden - Washington D.C. - Kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten

@@ Regel 5: / Regel 5: @@
 Californië is de meest bevolkte staat van Amerika. De staat grenst aan [[Oregon]], [[Nevada]] en [[Arizona (staat)|Arizona]] in de Verenigde Staten en [[Baja California]] in [[Mexico (land)|Mexico]].
-De hoofdstad van Californië is [[Sacramento]], maar de grootste stad is toch [[Los Angeles]]. De totale oppervlakte is 410,000 km², dat is groter dan Duitsland! Er wonen 37.700.000 mensen in heel Californië.
+De hoofdstad van Californië is [[Sacramento]], maar de grootste stad is [[Los Angeles]].
 ==Geschiedenis==
 ===[[Indianen]]===
 Voor de komst van de Europeanen leefden er indianen in Californië. De bekendste waren de Hupa-, Pomo-, Yurok-, en Chumashindianen. De Chumashindianen waren één van de grootste stammen. Ze leefden in het gebied waar nu Los Angeles ligt. Ze visten met [[kano]]'s op onder andere [[dolfijn]]en en soms zelfs [[walvis]]sen. Op land joegen ze op kleine dieren. Ook aten ze gekookte eikels. De dorpjes waarin ze leefden, konden wel 1000 inwoners hebben.
-Veel indianenstammen leefden op deze manier. Maar na de komst van de Europeanen, verandereden hun levens totaal. Sommige stammen pasten zich aan aan de kolonisten, anderen stierven uit. Zo ook de Chumash. Sinds 1910 zijn alle Chumash-stamleden overleden.
 ===De Spaanse ontdekking===
-De [[Portugal|Portugees]] [[Juan Rodriguez Cabrillo]] was de eerste Europeaan die Californië bereikte. Hij werkte voor de [[Spanje|Spaanse]] koning, dus hij ontdekte het gebied in naam van Spanje. Op 28 september 1542 kwamen hij en zijn bemanning aan in de baai van San Diego. In de maand oktober ontdekten ze nog meer plekjes langs de kust. Een van die plekjes, waren de Channel Islands, voor de kust van het huidige Los Angeles. Hij kreeg hier ruzie met de lokale bevolking (de indianen) en brak toen zijn arm. Hij raakte gewond. In die tijd was er maar weinig medische zorg. Op 3 januari 1543 stierf Cabrillo. Lang heeft hij dus niet kunnen genieten van zijn ontdekking van Californië.
+[[File:Cabrillo National Monument (Loki30).jpg|left|250px|thumb|Het Cabrillomonument in [[San Diego]]]]
+De [[Portugal|Portugees]] [[Juan Rodríguez Cabrillo]] was de eerste Europeaan die Californië bereikte. Hij werkte voor de [[Spanje|Spaanse]] koning, dus hij ontdekte het gebied in naam van Spanje. Op 28 september 1542 kwamen hij en zijn bemanning aan in de [[Baai van San Diego]]. In de maand oktober ontdekten ze nog meer plekjes langs de kust. Een van die plekjes, waren de Channel Islands, voor de kust van het huidige Los Angeles. Hij kreeg hier ruzie met de lokale bevolking (de indianen) en brak toen zijn arm. Hij raakte gewond. In die tijd was er maar weinig medische zorg. Op 3 januari 1543 stierf Cabrillo. Lang heeft hij dus niet kunnen genieten van zijn ontdekking van Californië.
 Californië was nu onderdeel van het Spaanse rijk. Later, toen de Spaanse koloniën onafhankelijk werden, ging het bij [[Mexico (land)|Mexico]] horen. Daardoor hebben veel plaatsen in Californië Spaanse namen.
@@ Regel 21: / Regel 20: @@
 ===De [[goud]]koorts===
-Californië hoorde van 1821 tot 1848 bij Mexico. Toen moest Mexico, na een oorlog met de Verenigde Staten, een verdrag tekenen waarbij ze Californië en nog wat andere gebieden aan de Verenigde Staten moesten geven. De Verenigde Staten hadden de oorlog namelijk gewonnen. Vlak voordat het verdrag werd getekend, vond de Amerikaan James Marshall goud in Californië. Hij was een zaagmolen aan het bouwen, toen hij fonkelende steentjes in het water zag liggen. Het nieuws ging als een lopend vuurtje door de Verenigde Staten en kwam uiteindelijk ook terecht bij de regering in [[Washington DC]].
+[[File:Bodie6Aug2006.JPG|400px|thumb|Een paar toeristen in [[Bodie]]]]
+Californië hoorde van 1821 tot 1848 bij Mexico. Toen moest Mexico, na een oorlog met de Verenigde Staten, een verdrag tekenen waarbij ze Californië en nog wat andere gebieden aan de Verenigde Staten moesten geven. De Verenigde Staten hadden de oorlog namelijk gewonnen. Twee jaar later, in 1850, werd Californië officieel de 31e staat van de Verenigde Staten.
+Vlak voordat het verdrag werd getekend, vond de Amerikaan James Marshall goud in Californië. Hij was een zaagmolen aan het bouwen, toen hij fonkelende steentjes in het water zag liggen. Het nieuws ging als een lopend vuurtje door de Verenigde Staten en kwam uiteindelijk ook terecht bij de regering in [[Washington DC]]. De regering was blij met dit bericht. Veel Amerikanen vonden het namelijk geen goed idee om Californië in te lijven. Nu waren ze meteen van gedachten veranderd. Met het goud was namelijk veel geld te verdienen. Duizenden Amerikanen trokken naar Californië om goud te zoeken. Je kent vast wel de plaatjes van mannen die met een zeefje in rivieren goud proberen te vinden. Dit werd echt zo gedaan!
+De goudzoekers moesten ook ergens wonen. Daarom werden er veel nieuwe stadjes gesticht. Eén van die stadjes was [[Bodie]]. Tijdens de goudkoorts woonden er meer dan 10.000 mensen. Er was zelfs een [[China]]town met een eigen tempel! Inmiddels is Bodie een spookstad: Er wonen geen mensen meer. Het is nu een toeristische attractie, ook al is een groot deel van het stadje verwoest bij een brand in 1932.
+==Bevolking==
+Californië heeft 38.802.500 inwoners. Daarmee is het qua inwonersaantal de grootste staat van de Verenigde Staten. Ongeveer 38% van de bevolking is [[Hispanics|Hispanic]]. Hispanics komen uit [[Latijns-Amerika]] en spreken meestal Spaans (of Portugees). In Californië leven vooral veel Mexicanen.
-==Taal==
+===Taal===
-Er worden veel verschillende talen in heel Californië gesproken, natuurlijk de meerderheid spreekt [[Engels]]. Andere talen die gesproken worden zijn [[Spaans]], [[Chinees]] waaronder [[Mandarijn (taal)|Mandarijn]], [[Filipijns]], [[Vietnamees]], [[Koreaans]] en nog meer. Deze talen worden vooral gesproken door [[immigrant]]en.
+Er worden veel verschillende talen in heel Californië gesproken. De officiële taal is [[Engels]]. Dat spreken de meeste mensen ook. Andere talen die gesproken worden zijn [[Spaans]], [[Chinees]], [[Filipijns]], [[Vietnamees]], [[Koreaans]] en nog meer. Deze talen worden vooral gesproken door [[immigrant]]en.
-==Steden==
+===Grootste steden===
+[[Bestand:Painted Ladies.jpg|thumb|400px|[[San Francisco]], één van de bekendste steden van Californië]]
 De 10 grootste steden in Californië:
 {| class="infobox" style="text-align:center; width:40%; margin-right:10px; font-size:90%"
@@ Regel 57: / Regel 65: @@
 | align=center style="background:#f0f0f0;" | 10.|| [[Anaheim]] || 336.265 || Orange County
 |}
-[[Bestand:Yosemite.jpg|right|450px|thumb|[[Yosemite]] National Park]]
 ==Natuur==
+[[Bestand:Yosemite.jpg|right|400px|thumb|[[Yosemite]] National Park]]
 In Californië is veel natuur. Zo groeien hier [[sequoia]]'s. Dat zijn de hoogste bomen ter wereld. De grootste ooit was 115,5 meter. Dat is drie meter hoger dan de [[Dom van Utrecht]].
@@ Regel 73: / Regel 80: @@
 De twee belangrijkste rivieren zijn de [[Sacramento River]] en de [[San Joaquin River]]. Die monden uit in de [[Grote Oceaan]] via de [[San Francisco Bay]]. Twee andere belangrijke rivieren zijn de [[Klamath River]] in het noorden, en de [[Colorado (rivier)|Colorado River]]. Dat is dezelfde rivier die de [[Grand Canyon]] heeft uitgesleten.
-==Feiten==
+==Economie==
+===Landbouw===
+===Aardolie===
+===Toerisme===
+==Feitjes==
 * [[Nederland]] past tien keer in Californië.
 * De acteur en bodybuilder was [[Arnold Schwarzenegger]] van [[2003]] tot [[2011]] de gouverneur van Californië.
-==Links==
-* [http://en.wikipedia.org/wiki/California Californië op de Engelse Wikipedia]
-* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Californi%C3%AB Californië op de Nederlandse Wikipedia]
 {{VS staten}}
+[[Categorie:Amerikaanse staat]]
-[[Categorie:Amerikaanse staat|Californië]]


	Naam	Inwoners	County
1.	Los Angeles	3.849.378	Los Angeles County
2.	San Diego	1.256.951	San Diego County
3.	San Jose	929.936	Santa Clara County
4.	San Francisco	744.041	San Francisco County
5.	Fresno	494.665	Fresno County
6.	Sacramento	466.488	Sacramento County
7.	Long Beach	462.257	Los Angeles County
8.	Oakland	390.724	Alameda County
9.	Bakersfield	347.483	Kern County
10.	Anaheim	336.265	Orange County