Sovjet-Unie

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Toelichting: Ik ga me er toch aan wagen

Dit artikel is nog niet af.

Unie van Socialistische Sovjetrepublieken Союз Советских Социалистических Республик Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik
Hoofdstad	Moskou
Oppervlakte	22.402.200 km² (1991)
Aantal inwoners	293.047.571 (1991)
Talen	Russisch
Religie	Officieel: Geen In feite: Christendom
Regeringsvorm	Federale sovjetrepubliek
Volkslied	De Internationale (1922-1944) Gimn Sovjetskogo Sojoeza (1944-1991)
Munteenheid	Russische roebel
Portaal Rusland en Geschiedenis

De Sovjet-Unie, voluit Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (Russisch: Союз Советских Социалистических Республик; Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik) of afgekort USSR, is een voormalige communistische staat in Europa en Azië. De Sovjet-Unie was een van de grootste landen die er ooit bestaan hebben en speelde een grote rol gedurende de 20e eeuw.

De Sovjet-Unie werd in 1922 opgericht door Vladimir Lenin, als gevolg van de Russische Revolutie en de Russische Burgeroorlog. De Sovjet-Unie is niet de directe opvolger van het Russische keizerrijk, aangezien er na de afschaffing van de monarchie een aantal jaar chaos heerste in Rusland over de toekomst van het land. Uiteindelijk wonnen de communisten (bolsjewieken) de machtsstrijd en stichtte een van de eerste communistische staten ooit. Het land was eigenlijk een verzameling van deelrepublieken, waarvan Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek (het huidige Rusland) de belangrijkste was. Vandaar dat de hoofdstad ook Moskou was.

In feite was het land een dictatuur dat zijn hoogtepunt onder Jozef Stalin bereikte. De bevolking werd in zekere mate onderdrukt en er heerste veel armoede en tekort. Anders dan in veel andere landen had de Sovjet-Unie een planeconomie waarbij de productie stond vermeld in vijfjarenplannen, die haast nooit werden gehaald. Na de dood van Stalin werd de onderdrukking minder, maar was nog lang niet afgelopen. Het land had meegevochten zij aan zij met de Verenigde Staten tegen Nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog, maar nu dreigde de Koude Oorlog. Hoewel er niet gevochten werd tijdens deze oorlog, was er spanning tussen de Sovjet-Unie en de VS en vocht men via andere oorlogen met elkaar. De Sovjet-Unie ontwikkelde uiteindelijk ook atoomwapens en werd net als de VS een supermacht onder Chroesjtsjov. Onder Gorbatsjov moesten er echter hervormingen worden doorgevoerd vanwege het vastlopen van de economie. Deze hervormingen betekenden de ondergang van de Sovjet-Unie en het communisme in december 1991.

De Sovjet-Unie viel uiteindelijk uiteen in allerlei kleinere landen, waarvan Rusland het grootste is.

Geschiedenis

Rusland was een aantal eeuwen lang een keizerrijk (de Russische keizer werd echter tsaar genoemd). Gedurende de 19e eeuw waren er al meerdere keren dat men ontevreden was met de tsaar. Onder meer de decembristenopstand van 1825 en de revolutie van 1905. In 1914 besloot Rusland mee te doen aan de Eerste Wereldoorlog, maar dit was een groot drama! De verliezen waren enorm en de soldaten waren heel slecht bewapend. Dit versterkte eigenlijk al de ontevredenheid onder de bevolking. Daarnaast speelde er nog het feit dat de tsaar, Nicolaas II, zich liet beïnvloeden door de Russische geestelijk leider Grigori Raspoetin. Toen dit laatste naar buitenkwam had de bevolking zijn buik vol en kwam in opstand tegen de tsaar.

Revolutie en burgeroorlog

De Russische Revolutie bestaat kritisch gezien uit twee aparte revoluties die elkaar kort opvolgden. Als eerste was er de Februarirevolutie. Hierbij zette verschillende groepen de Russische regering (en daarmee de tsaar af). In principe hadden alle groepen wel andere ideeën hoe het land bestuurd moest worden, maar ze waren het allemaal eens dat de huidige situatie niet werkte en gingen hierdoor samenwerken. Na het afzetten van de tsaar werd de Voorlopige Regering geïnstalleerd. Deze regering zou Rusland besturen tot dat alle groepen het eens waren over de nieuwe staatsvorm, waarna de nieuwe regering het land zou overnemen.

Deze onderhandelingen waren erg moeilijk, aangezien de verschillen in politieke overtuiging erg groot waren. De een wilde de monarchie behouden, maar de tsaar minder macht geven. De ander wilde van Rusland een republiek maken en weer een ander wilde een communistische staat waarin ieder gelijk was. Datzelfde jaar nog brak de Oktoberrevolutie. De Oktoberrevolutie brak uit tussen de communisten (bolsjewieken) en de aanhangers van de voorlopige regering (mensjewieken). Onder de mensjewieken vielen ook de sociaaldemocraten, de liberalen en conservatieven, aangezien hun tegen het communisme waren. De revolutie vond plaats in Sint-Petersburg, waarbij de bolsjewieken uiteindelijk de macht grepen en een communistische staat uitriepen.

Buiten Sint-Petersburg werd dit echter niet erkend en hierdoor vond de Russische Burgeroorlog plaats. De Russische Burgeroorlog vond weer plaats tussen de bolsjewieken en de mensjewieken. De mensjewieken werden echter gesteund door Frankrijk, de Verenigde Staten, Japan, het Verenigd Koninkrijk, Tsjecho-Slowakije en een verzameling aan landen die zich van Rusland hadden afgescheiden (zoals Finland en Polen). Hoewel de mensjewieken erg gesteund werden, wonnen uiteindelijk de bolsjewieken aangezien zij een groter en sterker leger hadden. De bolsjewieken wisten zelfs veel van de afgescheiden landen terug te winnen en tegen de tijd dat de oorlog in 1922 gewonnen was, stichtten ze hun communistische staat: de Sovjet-Unie.

Na de Russische Revolutie van 1917 brak de Russische Burgeroorlog uit,waarbij de communisten van Lenin wonnen van de gematigde socialisten (de Witten). De republieken van de Sovjet-Unie werd in 1923 verenigd en vormden vanaf dat moment één land onder leiding van Lenin. De Sovjet-Unie was geen democratie maar een dictatuur van het proletariaat (de armen). Er was maar één partij toegestaan, de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, de CPSU. De secretaris-generaal van de partij droeg ook de titel van president.

Begin van de Sovjet-Unie

Lenin moderniseerde de Sovjet-Unie ingrijpend. Er werd een planeconomie ingevoerd: de overheid ging de hele economie beheersen en controleren. Privé-bezit werd afgeschaft, alles was van de overheid. De overheid bepaalde ook waar je werkte en wat je bezat. Onder Lenin werd de infrastructuur gemoderniseerd, werden nieuwe spoorlijnen gebouwd en snelwegen aangelegd die tot in Siberië strekten. De bevolking bleef echter arm en de economie verslechterde. Lenin stierf in 1924.

Josef Stalins politiek

Na Lenin kwam Stalin aan de macht. Stalin collectiviseerde de landbouw: boerderijen werden samengevoegd en moesten meer gaan produceren. De boeren waren echter tegen en verzetten zich. Er werd niet geoogst en er brak hongersnood uit. Stalin liet de protesterende boeren (de koelakken) afvoeren en doodschieten in de Goelag-archipel. Er kwamen hierdoor circa 20 miljoen mensen om.

Stalin maakte van de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving: de staat controleerde je hele leven en bepaalde welk onderwijs je kreeg, welk beroep je ging uitoefenen en wat je mag doen. De bevolking werd door propaganda aangezet om de leider te steunen en, indien nodig, je leven voor de leider te geven. Stalin vertrouwde niemand: zelfs zijn eigen partij- en legertop werden uitgemoord tijdens de Grote Zuivering (tussen 1934 en 1938). Iedereen die macht had liep gevaar: Stalin was doodsbang dat hij zou worden afgezet. Ongeveer 2 miljoen mensen kwamen om. De Grote Zuivering had de Sovjet-Unie ernstig verzwakt.

Tweede Wereldoorlog

Hitler, de totalitaire leider van Duitsland, viel de Sovjet-Unie in 1941 aan tijdens de Tweede Wereldoorlog. In eerste instantie wonnen de Duitsers de oorlog, maar toen het in 1942 winter werd, verloren de Duitsers terrein. De oorlog werd een uitputtingsslag. In 1945 veroverde Stalin Berlijn en Hitler pleegde zelfmoord. De oorlog kostte ongeveer 30 miljoen Russen het leven.

Invloedsferen en het begin van de Koude Oorlog

Chroesjtsjov

Brezjnev en anderen

Gorbatsjov en het einde

Zo bloederig als de Sovjet-Unie begon, zo rustig was het einde. De satelliet staten Polen, Hongarije en de andere landen van het Warschaupact begonnen steeds ontevredener te worden. Opstanden werden neergeslagen in 1948, in 1956 en in 1968. Een belangrijk moment was de reis van de Poolse paus Johannes Paulus II naar Polen in 1979. Hij kreeg meer dan een derde deel van de bevolking op de been. Massaal werd gevraagd om een verandering van de politiek en een einde aan het gepropageerde atheïsme van de regering. Er kwam een vakbond onder de naam Solidariteit, genoemd naar de preken van de paus. Het heeft tot 1989 geduurd, maar Michael Gorbatsjov begon steeds meer vrijheid te geven. Toen in Oost-Duitsland op 9 oktober 1989 de muur viel, werd er niet gewelddadig ingegrepen. Ook in Oost-Duitsland waren immers na de zomer van 1989 vreedzame demonstraties begonnen vanuit de de Nicolai Kerk in Leipzig. Na de val van de Berlijnse muur duurde het niet lang meer of de Russen zelf wilden van het communisme af. In augustus 1991 hebben de hardliners onder leiding van Janajev nog geprobeerd om Gorbatsjov af te zetten, maar dit werkte tegen hen. De coup was mislukt, Boris Jeltsin werd als criticaster van Gorbatsjov de held van Rusland en in december 1991 werd officieel het einde van de Sovjet-Unie verklaard. Michael Gorbatsjov hield nog een laatste kersttoespraak en de Sovjetvlag werd gestreken.

Communisme betekende vaak lange wachtrijen voor de winkel.

Gevolgen van de val

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 werden deze landen onafhankelijk. Sommige landen als Estland en Letland werden democratisch en behoren tot de Europese Unie. Andere landen als Turkmenistan werden dictaturen. In de Kaukasus wordt sinds 1991 gevochten tussen moslimrebellen en het leger van de staat. In veel landen leidde de val van de Sovjet-Unie tot grote chaos, omdat er geen nieuwe aangewezen leider was na de val. Vanwege de chaos in de jaren 90, waren veel Russen blij met Vladimir Poetin, de nieuwe leider vanaf 2000.

Deelrepublieken

Dit waren de deelrepublieken en autonome republieken die bij de Sovjet-Unie hoorden:

Rusland (Russische Federatieve Socialistische Sovjet Republiek)
- Karelië (deel van oud-Finland) (Karelische Autonome Socialistische Sovjetrepubliek) - De Sovjet-Unie wilde Finland heroveren nadat deze na de val van het keizerrijk zich onafhankelijk had verklaard, maar ze kwamen niet verder dan Karelië. Deze deelrepubliek bestond dus alleen uit een stukje van Karelië, niet uit heel Finland. Ook vandaag hoort dit stukje Karelië nog bij Rusland.
- Krim (Krimse Autonome Socialistische Sovjetrepubliek)
Kazachstan (Kazachse Socialistische Sovjetrepubliek)
Oezbekistan (Oezbeekse Socialistische Sovjetrepubliek)
Kirgizië (Kirgizische Socialistische Sovjetrepubliek)
Tadzjikistan (Tadzjiekse Socialistische Sovjetrepubliek)
Turkmenistan (Turkmeense Socialistische Sovjetrepubliek)
Oezbekistan (Oezbeekse Socialistische Sovjetrepubliek)
Oekraïne (Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek)
Moldavië (Moldavische Socialistische Sovjetrepubliek)
Estland (Estse Socialistische Sovjetrepubliek)
Letland (Letse Socialistische Sovjetrepubliek)
Litouwen (Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek)
Wit-Rusland (Wit-Russische Socialistische Sovjetrepubliek)
Georgië (Georgische Socialistische Sovjetrepubliek)
Azerbeidzjan (Azerbeidzjaanse Socialistische Sovjetrepubliek)
Armenië (Armeense Socialistische Sovjetrepubliek)

Politiek

Het communisme

Staatsinrichting

Verhoudingen met andere landen

Leven in de Sovjet-Unie

Kunst en cultuur

Economie

Gezondheidszorg en onderwijs

Videoclips

	Staatshoofden van de Sovjet-Unie en Rusland
Sovjet-Unie: Vladimir Lenin · Jozef Stalin · Nikita Chroesjtsjov · Leonid Brezjnev · Joeri Andropov · Konstantin Tsjernenko · Michail Gorbatsjov Russische Federatie (van na 1991): Boris Jeltsin · Vladimir Poetin · Dmitri Medvedev · Vladimir Poetin