Texas: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Regel 68: Regel 68:
 
==Bevolking==
 
==Bevolking==
 
===Bevolkingsgroepen===
 
===Bevolkingsgroepen===
  +
Texas is een van de snelst groeiende staten qua bevolking. Texas heeft tegenwoordig (anno 2020) iets meer dan 29 miljoen inwoners. In het jaar 2000 waren dit er nog 20 miljoen. Texas is na Californië de staat met de meeste inwoners. De bevolking van Texas groeit snel door de vele [[immigratie]]. Texas ligt aan de Mexicaanse grens en veel Spaanstalige immigranten uit Latijns-Amerika komen via Texas naar de Verenigde Staten. Deze immigranten komen vooral uit Mexico zelf, maar ook veel uit [[Honduras]], [[Guatemala]] en [[El Salvador]]. Een deel van deze immigranten is op illegale wijze de Verenigde Staten binnengekomen. Zij werken en wonen wel in Texas (en betalen soms zelfs belasting), maar staan niet bij de overheid geregistreerd. Deze mensen heten ''ongedocumenteerde immigranten'' en in Texas wonen daarvan zo'n 1,6 miljoen. De meeste van hen hebben een verblijfsvergunning of hebben asiel aangevraagd. Zo'n 4,1 miljoen inwoners van de staat zijn in het buitenland geboren.
  +
  +
Texas heeft de immigratie een multiculturele bevolking. 42% van de inwoners bestaat uit blanke Amerikanen en 39% is Latino. 12% van de bevolking is Afro-Amerikaans, 6% Aziatisch en het overige gedeelte bestaat vooral uit inheemse volkeren. De [[Afro-Amerikanen]] in Texas zijn in veel gevallen de nakomelingen van de voormalige slaven in de staat. De meeste Aziatische Amerikanen zijn afkomstig uit [[Vietnam]] of [[China]]. De meeste blanke Amerikanen hebben een Ierse, Engelse of Duitse migratieachtergrond. Een belangrijke bevolkingsgroep zijn de [[Tejanos]]. Zij stammen af van de Spaanse kolonisten uit het koloniale tijdperk. Een derde van de bevolking is Tejano.
   
 
===Taal===
 
===Taal===

Versie van 27 dec 2021 18:50

Under construction icon-red.svg Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Under construction icon-red.svg
Dit artikel is nog niet af.
Texas
The Lone Star State

Flag of Texas.svg Seal of Texas.svg Texas in United States.svg

Hoofdstad Austin
Aantal inwoners 29.183.290 (2020)
Oppervlakte 696.241 km²
Gouverneur Greg Abbott (R)
Lid van de VS sinds 1845
Portaal Portal.svg Verenigde Staten
Een kaart van Texas

Texas is een staat van de Verenigde Staten. Texas ligt in het zuiden van het land en grenst aan de staten New Mexico, Oklahoma, Arkansas en Louisiana. Daarnaast grenst de staat nog aan buurland Mexico en de Golf van Mexico. Texas is na Alaska de grootste staat qua oppervlakte en na Californië de grootste staat qua inwonersaantal. In de staat wonen ruim 29 miljoen mensen. De hoofdstad van Texas is Austin, maar andere belangrijke steden zijn Dallas en Houston. De staat wordt ook wel The Lone Star State (De eenzame sterrenstaat) genoemd, naar de enkele ster op de vlag van Texas.

Voor de komst van de Europeanen werd Texas door verschillende inheemse volkeren bewoond. Oorspronkelijk was Texas een Spaanse kolonie en werd later onderdeel van Mexico. In Texas woonden echter een hoop Amerikaanse kolonisten, die zich in 1836 afscheidden van Mexico. Zij wilden een staat van de Verenigde Staten, maar werden niet direct toegelaten. Texas werd daardoor een tijdje een zelfstandige republiek en trad in 1854 toe. De toetreding van Texas tot de Verenigde Staten leidde tot de Mexicaans-Amerikaanse Oorlog, aangezien Mexico Texas nog steeds als haar grondgebied erkende. Het grensconflict eindigde in een Amerikaanse overwinning. Nog geen 16 jaar later, in 1861, scheidde Texas zich weer af en trad toe tot de Geconfedereerde Staten van Amerika. Texas wilde namelijk de slavernij beschermen en vocht tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog voor de Confederatie (voorstanders van de slavernij). Texas was de laatste staat waar de slaven bevrijd werden en trad weer toe tot de Verenigde Staten in 1866. Na 1900 werden er veel olievelden in de staat gevonden en kreeg de staat met veel immigratie vanuit Mexico te maken. Nog altijd is aardolie belangrijk voor de Texaanse economie.

Texas staat bekend als een "rode staat", wat betekent dat een grote meerderheid van de inwoners op de Republikeinse Partij stemt. Tegenwoordig wordt Texas ook meer een swing state. Texas heeft een eigen unieke cultuur, die zowel door de Verenigde Staten als Mexico beïnvloed is. Texas staat bekend om zijn ranches, rodeo, cowboys, tex-mex en countrymuziek. Daarnaast wordt er nog gezegd Everything is bigger in Texas ("Alles is groter in Texas") en Don't mess with Texas! ("Spot niet met Texas!").

Geschiedenis

Pre-Columbiaanse periode

Kolonisatie

Texaanse Revolutie en republiek

Toetreden tot de Verenigde Staten

Amerikaanse Burgeroorlog en Reconstructie

Later 19e eeuw en vroege 20e eeuw

Sinds 1945

Geografie

Landschap

Natuur

Grootste steden

Grootste steden van Texas

Aerial views of the Houston, Texas, skyline in 2014 LCCN2014632225.tif
Houston
SA Skyline 2020.jpg
San Antonio

Naam Inwoners County

View of Dallas from Reunion Tower August 2015 13.jpg
Dallas
Austin August 2019 19 (skyline and Lady Bird Lake).jpg
Austin

1. Houston 2.320.268 Harris County
2. San Antonio 1.547.253 Bexar County
3. Dallas 1.343.573 Dallas County
4. Austin 978.908 Travis County
5. Fort Worth 909.585 Tarrant County
6. El Paso 681.728 El Paso County
7. Arlington 398.854 Tarrant County
8. Corpus Christi 326.586 Nueces County
9. Plano 287.677 Collin County
10. Laredo 262.491 Webb County

Klimaat

Bevolking

Bevolkingsgroepen

Texas is een van de snelst groeiende staten qua bevolking. Texas heeft tegenwoordig (anno 2020) iets meer dan 29 miljoen inwoners. In het jaar 2000 waren dit er nog 20 miljoen. Texas is na Californië de staat met de meeste inwoners. De bevolking van Texas groeit snel door de vele immigratie. Texas ligt aan de Mexicaanse grens en veel Spaanstalige immigranten uit Latijns-Amerika komen via Texas naar de Verenigde Staten. Deze immigranten komen vooral uit Mexico zelf, maar ook veel uit Honduras, Guatemala en El Salvador. Een deel van deze immigranten is op illegale wijze de Verenigde Staten binnengekomen. Zij werken en wonen wel in Texas (en betalen soms zelfs belasting), maar staan niet bij de overheid geregistreerd. Deze mensen heten ongedocumenteerde immigranten en in Texas wonen daarvan zo'n 1,6 miljoen. De meeste van hen hebben een verblijfsvergunning of hebben asiel aangevraagd. Zo'n 4,1 miljoen inwoners van de staat zijn in het buitenland geboren.

Texas heeft de immigratie een multiculturele bevolking. 42% van de inwoners bestaat uit blanke Amerikanen en 39% is Latino. 12% van de bevolking is Afro-Amerikaans, 6% Aziatisch en het overige gedeelte bestaat vooral uit inheemse volkeren. De Afro-Amerikanen in Texas zijn in veel gevallen de nakomelingen van de voormalige slaven in de staat. De meeste Aziatische Amerikanen zijn afkomstig uit Vietnam of China. De meeste blanke Amerikanen hebben een Ierse, Engelse of Duitse migratieachtergrond. Een belangrijke bevolkingsgroep zijn de Tejanos. Zij stammen af van de Spaanse kolonisten uit het koloniale tijdperk. Een derde van de bevolking is Tejano.

Taal

Dat zowel Engels (boven) als Spaans (onder) een belangrijke rol speelt in Texas wordt duidelijk door de vele tweetalige boorden.

Volgens de grondwet heeft Texas geen officiële taal. Toch kan men het Engels als officieel zien, aangezien die taal wordt gebruikt in het onderwijs, de rechtspraak en de politiek. Ook spreken de meeste Texanen (alleen) Engels en worden wetten in het Engels opgesteld. Uit onderzoek blijkt dat 66% van de Texanen thuis Engels spreekt. De inwoners van Texas hebben een merkbaar dialect. Het Engels dat in de staat wordt gesproken wordt vaak het Texaans-Engels genoemd. Dit dialect is vergelijkbaar met dat wat gesproken wordt in andere zuidelijke staten, zoals New Mexico of Louisiana. Het Texaans-Engels is ook beïnvloed door het Spaans uit Mexico, waardoor o.a. een hoop leenwoorden zijn overgenomen. Bekende woorden uit het Texaans-Engels zijn howdy? (Hoe gaat het?) en yonder (daar ergens).

Het Spaans heeft ook een belangrijke rol in de staat, doordat er veel mensen uit Mexico en andere Spaanstalige landen in Latijns-Amerika in de staat wonen en werken. Ook grenst Texas aan het Spaanstalige Mexico, waar het veel handel meedrijft. In de politiek wordt het Spaans soms gebruikt door bijvoorbeeld de gouverneur. Ook wordt er veel campagne gevoerd in het Spaans, aangezien een deel van de Spaanstaligen geen of een slechte kennis van het Engels heeft. Sinds 1999 is het verplicht voor alle scholieren in Texas om twee jaar lang Spaans te krijgen als schoolvak. Sinds 2007 worden academische testen zowel in het Engels als Spaans aangeboden. Hoewel veel Spaanstalige inwoners ook Engels spreken, zijn er gebieden waar vooral Spaans in het dagelijks leven wordt gesproken. Dit is vooral langs de Mexicaanse grens. Hier biedt de overheid zelfs diensten in het Spaans aan. Zo is in het stadje El Cenizo tweetalig (Spaans en Engels).

Oorspronkelijk had het Duits ook een belangrijke status in Texas, door de vele immigranten uit Duitsland. Sinds de Eerste Wereldoorlog is dit minder het geval. Het Duitse dialect dat in de staat gesproken wordt heet ook wel het Texas-Duits. Tegenwoordig wonen de meeste Duitstalige in Fredericksburg en omgeving. In het oosten van de staat wordt ook Frans gesproken door de nabijheid van Louisiana. Andere belangrijke talen zijn Vietnamees, Tagalog, Hindi, Koreaans, Koerdisch, Tsjechisch en Chinees.

Religie

Onderwijs

Kunst en cultuur

Ranching- en Cowboy-cultuur

Volksverhalen en literatuur

Muziek

Culinair

Sport

Politiek

Statelijke politiek

Het parlementsgebouw van Texas

Het dagelijks bestuur van Texas is in de handen van een gouverneur. De huidige gouverneur van Texas is Greg Abbott van de Republikeinse Partij. De gouverneur wordt gekozen door middel van rechtstreekse verkiezingen elke vier jaar. Er zijn geen limieten voor het aantal termijnen; iemand kan letterlijk herkozen worden tot dat diegene sterft of besluit zich niet meer verkiesbaar te stellen. In vergelijking met andere staten heeft de gouverneur van Texas vrij weinig macht. De gouverneur wordt geholpen door een luitenant-gouverneur en verschillende ministers. De luitenant-gouverneur en bijna alle ministers worden ook via verkiezingen door de bevolking gekozen. Hierdoor kunnen er dus mensen van verschillende partijen in een regering zitten. De luitenant-gouverneur helpt de gouverneur en is zijn plaatsvervanger. Ook is deze de voorzitter van de Senaat.

Het parlement van Texas wordt de Texas Legislature genoemd en bestaat uit twee kamers. Dit zijn:

  • Het Huis van Afgevaardigden, bestaande uit 150 zetels, die elke twee jaar gekozen worden.
  • De Senaat, bestaande uit 31 zetels, die elke vier jaar gekozen worden.

In beide kamers heeft de Republikeinse Partij een meerderheid. De overige zetels worden opgevuld door Democraten.

Het rechtssysteem van Texas is een stuk uitgebreider dan in andere staten. Ook is het een stuk ingewikkelder. In Texas bestaat de doodstraf nog steeds en het is de staat die het er meeste gebruik van maakt. Tussen 1976 en 2021 kregen maar liefst 573 mensen de doodstraf.

Bestuurlijke indeling

Texas is verdeeld in 254 county's en is daardoor de staat met de meeste counties. Hieronder zie je een kaart met alle county's!

Texas counties map.gif

Landelijke politiek

Ted Cruz, een van de bekendste politici uit Texas

Oorspronkelijk was Texas een "blauwe staat". Tussen de jaren 1870 en 1970 stemde de inwoners van de staat vrijwel alleen op de Democratische Partij. Dit was ook het geval in andere staten in het zuidoosten van de Verenigde Staten. Toentertijd waren de Democraten conservatief. Toen de Democratische Partij een stuk progressiever werd, kreeg de Republikeinse Partij veel steun. Texas is sinds de jaren 1980 een "rode staat", wat betekent dat het erg Republikeins is. Texas stemt tijdens landelijke verkiezingen vaak op Republikeinse kandidaten en de Republikeinen hebben ook een meerderheid in de staat. In de laatste jaren lijkt dit te veranderen. Mede door immigratie en vergrijzing is Texas tegenwoordig een swing state, die Republikeins leunt. Dit betekent dat de Republikeinen er vaak winnen, maar Democratische kandidaten er ook kans hebben. Vooral tijdens presidentsverkiezingen zie je dat Democratische presidentskandidaten steeds meer stemmen krijgen en de winst voor de Republikeinen steeds kleiner wordt. Texas is voor de Republikeinen een belangrijke staat, aangezien het na Californië de meeste kiesmannen heeft. Wie Texas wint wint gelijk een heleboel kiesmannen. Voor de Democraten is het daarom ook interessant om Texas te winnen. Initiatieven als Turn Texas Blue en politici als Beto O'Rourke hebben de Democratische Partij populairder gemaakt in de staat.

In het Amerikaans Congres wordt Texas vertegenwoordigd door 36 afgevaardigden en twee senatoren. Van de afgevaardigden zijn 23 Republikeins en 13 Democratisch. De twee senatoren (Ted Cruz en John Cornyn) zijn beide van de Republikeinse Partij. President Lyndon B. Johnson was in Texas geboren en woonde er ook lang. Ook George W. Bush heeft een groot deel van zijn leven in Texas gewoond en het is zijn thuisstaat (hoewel hij in Connecticut geboren is). President Dwight D. Eisenhower was weliswaar in Texas geboren, maar zijn thuisstaat was Kansas (waar hij het grootste gedeelte van zijn leven woonde).

Onafhankelijkheid?

Deze vlag wordt veel door de onafhankelijkheidsbeweging gebruikt.

De roep voor een onafhankelijk Texas komt eens in de zoveel tijd in het nieuws. Texas heeft een van de grootste onafhankelijkheidsbewegingen in de Verenigde Staten. Veel voorstanders van Texaanse onafhankelijkheid wijzen naar de unieke cultuur van de staat en de economie. De cultuur van Texas is namelijk ook erg door de Mexicaanse cultuur beïnvloed, waardoor de staat een eigen cultuur die verschillend is van de Amerikaanse cultuur. Ook is Texas op het gebied van economie een van de belangrijkste staten. Voorstanders van de onafhankelijkheid wijzen naar de oliebronnen in de grond, waarvan de opbrengsten voor Texas zelf gebruikt kunnen worden. Ook zijn er historische redenen, aangezien Texas zeven jaar lang een zelfstandig land geweest is en zich tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog had afgescheiden. Tegenstanders vinden dit een slecht idee, aangezien Texas te afhankelijk zou zijn van olieopbrengsten en voelen zich ook verbonden met de Verenigde Staten.

Texas is altijd een "rebel" geweest in de Verenigde Staten. In de jaren 1990 begon de campagne Texas. It's Like a Whole Other Country (Texas. Het is een heel ander land), wat de staat als een ander land uitbeeldde. In diezelfde tijd werd de Republic of Texas Organization opgericht, die onafhankelijk als doel heeft. Eens in de zoveel tijd wordt er aan de bevolking gevraagd of zij voor of tegen een onafhankelijk Texas zijn. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2016. Toen gaf slechts 26% aan voor een onafhankelijk Texas te zijn, maar 40% gaf aan dit te zijn als Hillary Clinton president geworden was. Vaak zie je dat het percentage iets stijgt wanneer een Democraat president is, terwijl het iets zakt wanneer een Republikein dit is. Net als bij onafhankelijkheidsbewegingen in andere staten is dit vooral kritiek op de nationale politiek.

Hoewel veel Texanen zeggen dat in de grondwet van Texas staat dat "zij zichzelf kunnen afscheiden en een onafhankelijk land kunnen worden als de bevolking van de staat dit wil (zonder tussenkomst van het Amerikaans Congres)", is dit niet waar. Als eerste staat dit niet in de Texaanse grondwet en ten tweede kan geen enkele Amerikaanse staat zich afscheiden volgens de wet. Wel staat in de grondwet van Texas dat de staat kan worden opgesplitst door middel van een referendum onder de bevolking in vijf kleinere staten. De reden hiervoor is dat Texas tijdens het toetreden tot de Verenigde Staten enorm groot was.

Economie

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Texas&oldid=698785"